افزایش قیمت سوخت و تردد روزانه در شهرهای شلوغ باعث شده صرفه‌جویی در مصرف بنزین برای موتورسواران به یک دغدغه جدی تبدیل شود. بسیاری از موتورسیکلت‌ها به‌دلیل تنظیم نبودن سیستم سوخت‌رسانی، سبک رانندگی نادرست یا نگهداری نامناسب، سوخت بیشتری از حالت عادی مصرف می‌کنند. شناخت دلایل این موضوع و رعایت چند نکته ساده، می‌تواند به کاهش مصرف بنزین و افزایش عمر مفید موتور کمک زیادی کند. در این مقاله از کارنامه، با روشهای مؤثر برای کاهش مصرف بنزین موتورسیکلت آشنا می‌شویم، متوسط مصرف سوخت در انواع مدل‌ها را بررسی می‌کنیم و نکات مهمی برای نگهداری صحیح از سیستم سوخت‌رسانی ارائه می‌دهیم.
بیشتر بخوانید: ۱۲ علت خاموش شدن موتورسیکلت در حال حرکت و درجا + راه‌حل
متوسط مصرف بنزین موتورسیکلت چقدر است؟
میزان مصرف سوخت موتورسیکلت بسته به نوع موتور، حجم انجین، نوع سیستم سوخت‌رسانی و نحوه رانندگی متفاوت است. در حالت کلی، مصرف سوخت موتورسیکلت‌ها بین ۲ تا ۴ لیتر در هر ۱۰۰ کیلومتر متغیر است.
موتورسیکلت های شهری
این دسته از موتورها معمولا حجم موتور بین ۱۲۵ تا ۱۵۰ سی‌سی دارند و مصرف بنزین آنها حدود ۲.۵ تا ۳ لیتر در هر ۱۰۰ کیلومتر است. مدل‌های جدیدتر انژکتوری مثل هوندا کلیک یا کویر رادیسون به‌دلیل کنترل دقیق تزریق سوخت، مصرف پایین‌تری نسبت به مدل‌های کاربراتوری دارند.
موتورسیکلت های نیمه‌سنگین
موتورهایی با حجم ۲۰۰ تا ۲۵۰ سی‌سی، مثل آپاچی RTR یا بنلی TNT، برای رانندگی ترکیبی در جاده و شهر طراحی شده‌اند و معمولا مصرف سوختی بین ۳.۵ تا ۴.۵ لیتر در ۱۰۰ کیلومتر دارند. این موتورها قدرت بیشتری تولید می‌کنند، اما در ترافیک سنگین شهر مصرفشان افزایش پیدا می‌کند.
موتورسیکلت های دنده اتوماتیک
موتورهای اتومات مثل وسپا، نینجا یا مدل‌های اسکوتر شهری معمولا سیستم گیربکس پیوسته (CVT) دارند که به‌صورت هوشمند دور موتور را تنظیم می‌کند. این نوع موتورها در مسیرهای صاف و رانندگی آرام مصرف پایینی دارند، اما در سربالایی‌ها و ترافیک سنگین بنزین بیشتری مصرف می‌کنند.
به‌طور کلی، تنظیم صحیح موتور و رعایت چند نکته ساده در رانندگی می‌تواند تا ۲۰ درصد مصرف سوخت را کاهش دهد، بدون اینکه روی عملکرد تاثیر منفی داشته باشد یا باعث افت شتاب موتورسیکلت شود.
روش های کاربردی کاهش مصرف سوخت موتورسیکلت
مصرف بنزین در موتورسیکلت ارتباط مستقیم با نحوه رانندگی، وضعیت فنی موتور و شرایط نگهداری دارد. رعایت چند نکته ساده می‌تواند در طولانی‌مدت باعث صرفه‌جویی چشمگیر در سوخت و کاهش هزینه‌های نگهداری شود.
سرویس دوره‌ای منظم موتور
یکی از مهم‌ترین عوامل در کاهش مصرف سوخت، انجام به‌موقع سرویس‌های دوره‌ای است. تعویض فیلتر هوا، شمع، روغن و بررسی سیستم سوخت‌رسانی در فواصل زمانی مشخص، باعث می‌شود احتراق در سیلندر به شکل کامل انجام شود. احتراق ناقص از دلایل اصلی افزایش مصرف بنزین است.
تنظیم دقیق کاربراتور یا سیستم انژکتور
در موتورسیکلت‌های کاربراتوری، تنظیم نبودن پیچ هوا و سوخت باعث می‌شود نسبت ترکیب بنزین و هوا به‌هم بخورد و مصرف افزایش یابد. در مدل‌های انژکتوری نیز اگر سنسور اکسیژن یا انژکتورها کثیف باشند، پاشش سوخت به‌درستی انجام نمی‌شود. شستشوی دوره‌ای انژکتور و تنظیم کامپیوتر موتور با دستگاه دیاگ، نقش مهمی در کاهش مصرف بنزین دارد.
بررسی فشار باد لاستیک‌ها
لاستیک‌های کم‌باد سطح تماس بیشتری با زمین دارند و همین اصطکاک بالا باعث افزایش مصرف سوخت می‌شود. فشار باد مناسب که معمولا در دفترچه راهنمای موتورسیکلت ذکر شده، باید حداقل هر دو هفته یک‌بار بررسی شود.
رانندگی نرم و بدون گازهای ناگهانی
افزایش ناگهانی گاز و ترمزهای پیاپی، مصرف سوخت را به‌طور چشمگیری بالا می‌برد. بهتر است هنگام حرکت در شهر، دور موتور را در محدوده میانی نگه دارید و از گاز دادن بی‌مورد خودداری کنید. رانندگی آرام و یکنواخت، علاوه بر صرفه‌جویی در سوخت، باعث افزایش طول عمر انجین موتورسیکلت نیز می‌شود.
خاموش کردن موتور در توقف های طولانی
در ترافیک‌های سنگین یا هنگام توقف بیش از یک دقیقه، خاموش کردن موتور باعث صرفه‌جویی در مصرف بنزین می‌شود. روشن نگه داشتن موتور در حالت درجا (Idle) یکی از بزرگ‌ترین دلایل هدررفت سوخت در شهرهای پرترافیک است.
استفاده از روغن موتور مناسب
روغن موتور باکیفیت و دارای ویسکوزیته استاندارد، اصطکاک داخلی بین قطعات را کاهش می‌دهد. در نتیجه موتور برای حرکت پیستون‌ها نیروی کمتری مصرف می‌کند و سوخت کمتری نیاز دارد. استفاده از روغن بی‌کیفیت یا تأخیر در تعویض آن، می‌تواند مصرف سوخت را تا ۱۰ درصد افزایش دهد.
بار اضافی و وزن غیرضروری
حمل وسایل سنگین یا استفاده از جعبه‌های بزرگ در عقب موتور، باعث افزایش مقاومت هوا و مصرف سوخت می‌شود. حذف بارهای اضافی و نصب وسایل سبک‌تر تأثیر زیادی در مصرف بنزین دارد.
استفاده از بنزین با اکتان مناسب
در بسیاری از موتورهای جدید، استفاده از بنزین سوپر یا دارای اکتان بالاتر، احتراق بهتری ایجاد می‌کند. بنزین بی‌کیفیت یا ترکیبی، باعث تولید دوده، گرفتگی انژکتور و در نهایت افزایش مصرف می‌شود.
تعویض دنده در زمان مناسب
در موتورهای دنده‌ای، تعویض دنده زود یا دیر، دور موتور را از حالت ایده‌آل خارج می‌کند و باعث افزایش مصرف سوخت می‌شود. بهترین زمان تعویض دنده، بین ۴۰۰۰ تا ۵۰۰۰ دور در دقیقه است، جایی که موتور بیشترین بازده را دارد.
پارک در مکان مناسب
اگر در هوای سرد موتور در فضای باز می‌ماند، صبح روز بعد برای گرم شدن، مدت بیشتری درجا کار می‌کند و سوخت بیشتری مصرف می‌شود. پارک در محیط سرپوشیده و دور از باد سرد، علاوه بر محافظت از قطعات، باعث صرفه‌جویی در بنزین نیز می‌شود.
دلایل احتمالی افزایش سوخت موتورسیکلت
گاهی با وجود رعایت تمام نکات رانندگی، باز هم مصرف بنزین موتورسیکلت بالاتر از حد نرمال است. در این مواقع معمولا پای مشکلات فنی در میان است که باید توسط کارشناس یا تعمیرکار بررسی شود.
۱. خرابی یا گرفتگی انژکتور
انژکتور وظیفه دارد مقدار دقیق سوخت را به سیلندر تزریق کند. اگر این قطعه به‌دلیل جرم یا ذرات معلق مسدود شود، سوخت به‌صورت نامتعادل وارد موتور می‌شود و مصرف بالا می‌رود. استفاده از اسپری شستشوی انژکتور یا مراجعه به تعمیرکار برای شستشوی تخصصی، می‌تواند این مشکل را برطرف کند.
۲. فیلتر هوای کثیف
وقتی فیلتر هوا پر از گرد و غبار باشد، هوای کافی به سیلندر نمی‌رسد و احتراق ناقص رخ می‌دهد. نتیجه آن، مصرف بیشتر بنزین و کاهش قدرت موتور است. بهتر است فیلتر هوا هر ۵۰۰۰ تا ۸۰۰۰ کیلومتر تعویض شود.
۳. تنظیم نبودن سوپاپ ها
سوپاپ‌های ورودی و خروجی وظیفه دارند جریان هوا و سوخت را کنترل کنند. اگر فاصله آنها از حد مجاز کمتر یا بیشتر باشد، احتراق به‌درستی انجام نمی‌شود و موتور نیاز به سوخت بیشتری پیدا می‌کند.
۴. خرابی شمع موتور
شمع وظیفه جرقه‌زنی برای احتراق سوخت را دارد. اگر نوک شمع فرسوده یا دوده گرفته باشد، جرقه به‌درستی عمل نمی‌کند و بخشی از سوخت نسوخته باقی می‌ماند. تعویض دوره‌ای شمع، راه‌حل ساده‌ای برای پیشگیری از این مشکل است.
۵. فشار نامناسب تایرها
کاهش باد لاستیک، باعث می‌شود موتور برای حرکت دادن چرخ‌ها انرژی بیشتری مصرف کند. این انرژی بیشتر، مساوی است با سوخت بیشتر.
۶. کیفیت پایین بنزین
در برخی موارد، بنزین‌های بی‌کیفیت موجود در بازار باعث احتراق ناقص، دوده و گرفتگی در مسیر سوخت‌رسانی می‌شوند. اگر متوجه تغییر رنگ یا بوی غیرعادی در بنزین شدید، بهتر است از جایگاه‌های معتبر سوخت‌گیری کنید.
۷. نگهداری نادرست از موتور
روغن نامناسب، دیر تعویض کردن فیلترها یا استفاده از قطعات بی‌کیفیت همگی از عواملی هستند که در طول زمان مصرف بنزین را بالا می‌برند.
جمع بندی
کاهش مصرف بنزین موتورسیکلت، تنها با رعایت چند نکته ساده در رانندگی و نگهداری ممکن است. بررسی مداوم وضعیت فنی موتور، شمع و فیلترها، تنظیم انژکتور و فشار باد لاستیک‌ها، همگی نقش مؤثری در بهینه‌سازی مصرف سوخت دارند. با کمی دقت و انجام سرویس‌های دوره‌ای، می‌توانید علاوه بر صرفه‌جویی در هزینه‌ها، عمر مفید موتور را هم افزایش دهید.
پرسش های متداول
۱. آیا اضافه کردن مکمل سوخت باعث کاهش مصرف بنزین می‌شود؟
اگر از مکمل باکیفیت و استاندارد استفاده شود، می‌تواند به تمیز ماندن انژکتور و بهبود احتراق کمک کند، اما جایگزین سرویس فنی و نگهداری منظم نیست.
۲. بهترین سرعت برای کاهش مصرف بنزین موتور چقدر است؟
در بیشتر موتورسیکلت‌ها، حرکت در بازه سرعت ۵۰ تا ۷۰ کیلومتر در ساعت باعث بیشترین صرفه‌جویی در سوخت می‌شود.
۳. آیا خاموش کردن موتور در توقف‌های کوتاه مفید است؟
در توقف‌های کمتر از ۳۰ ثانیه ضرورتی ندارد، اما اگر توقف بیش از یک دقیقه طول بکشد، خاموش کردن موتور باعث کاهش مصرف می‌شود.
۴. شستشوی انژکتور هر چند وقت یک‌بار لازم است؟
هر ۸ تا ۱۰ هزار کیلومتر یک‌بار یا در صورت احساس افزایش مصرف سوخت، باید انژکتور شستشو شود.