هفته پیش، استفاده از سامانه یکپارچه فروش به‌عنوان تنها بستر عرضه خودرو در دستور کار قرار گرفت. طبق دستور جدید وزیر صمت، تمام خودروسازها باید از طریق این سامانه محصولات خود را به شیوه قرعه‌کشی عرضه کنند. اما هدف دولت از راه‌اندازی سامانه یکپارچه فروش خودرو و اجبار خودروسازهای دولتی و خصوصی به کاربرد آن چیست؟
هدف اصلی راه‌اندازی سیستم فروش متمرکز، شفاف‌سازی روند عرضه خودرو اعلام شده است. با راه‌اندازی این سامانه، شرکت‌های دولتی و خصوصی به‌طور یکسان و عادلانه می‌توانند محصولات خود را به بازار عرضه کنند. بدین ترتیب، شفافیت در نحوه واگذاری و شرایط فروش نیز بیشتر شده و به‌طور کلی عرضه خودرو توسط شرکت‌های تولیدکننده تحت کنترل درمی‌آید.
البته هدف سامانه یکپارچه فروش خودرو ایجاد ثبات در بازار یا تعدیل تقاضا و عرضه نیست. در گذشته شرکت‌های خودروسازی شفافیت چندانی در نحوه عرضه محصولات خود نداشتند و به همین خاطر، وزارت صمت تصمیم گرفت یک سامانه مشترک را جهت ساماندهی فروش خودرو راه‌اندازی کند.
با راه‌اندازی این سامانه، خودروساز بر اساس توانایی و ظرفیت خود اقدام به عرضه خودرو می‌کند. یعنی رویه‌های فروش فوری، پیش‌فروش یا فروش فوق‌العاده تنها بر اساس تعداد خودروهای مجاز صورت می‌گیرد.
از طرف دیگر، این سامانه به سبب نمایش شفافیت اتهامات وارد بر خودروسازهای خصوصی مبنی بر ایجاد اختلال در بازار و گران‌فروشی را از بین می‌برد. در واقع سامانه فروش متمرکز، یک بستر عالی به نفع تولیدکننده و مصرف‌کننده است.
با این حال، معایبی در راه‌اندازی سامانه فروش متمرکز وجود دارد که نمی‌توان از آن‌ها چشم‌پوشی کرد. روند قرعه‌کشی، مهم‌ترین ایراد این سامانه بوده که بارها موردانتقاد قرار گرفته و حذف آن ضروری قلمداد شده است.
یکی دیگر از معایب سیستم، مسدود شدن سایر راه‌های عرضه و توقف موقت عرضه به بازار است. این موضوع علاوه بر ایجاد تنش‌های روانی در خریداران و فروشندگان، موجب افزایش قیمت خودرو در بازار می‌شود. نرخ ارز و میزان عرضه توسط خودروساز، دو عامل مهم در بازار خودرو به حساب می‌آیند و حالا به واسطه سیستم فروش متمرکز، روند عادی عرضه تغییر یافته و روش‌های قبلی مسدود شده‌اند.
به علاوه، اختلاف بین عرضه و تقاضا به حدی زیاد است که دلالان به هر بهانه‌ای قیمت‌ها را افزایش می‌دهند، و متأسفانه سامانه فروش یکپارچه، یک دستاویز عالی برای دلالان به‌شمار می‌آید.
ظاهرا وزارت صمت با تمرکز بیش از حد روی شفاف‌سازی، جنبه‌های مختلف این اقدام ناگهانی را به دقت مورد ارزیابی قرار نداده و برنامه مشخصی برای مدیریت بازار خودرو ندارد. البته باید منتظر بود و کارایی سامانه یکپارچه فروش را در آینده مورد ارزیابی قرار داد تا بلکه تدابیری برای مشکلات بالا لحاظ شود.