اولین بخش خودرو که به چشم میآید بدنه آن است. بدنه خودروها که کلاس آنها را نیز مشخص میکند از ابتدای اختراع خودروهای مدرن با موتورهای درونسوز تاکنون تغییرات زیادی داشته و شاید بیشترین تنوع را نسبت به بقیه اجزای یک اتومبیل به خود دیده است. تنوع فرم، سایز و جنس بدنه خودرو بر اساس کارایی آنها تعیین میشود. براساس همین فاکتورها بدنه خودروها در تقسیمبندیهای مجزا قرار میگیرند.
البته که این تقسیمبندیها چندان ثابت و قانونمند نیستند و گاهی سلیقه خودروسازان نیز در آنها دخیل میشود. به این ترتیب که ممکن است خودروسازی هنگام معرفی یکی از محصولاتش آن را در کلاس مشخصی تعریف کند، در حالی که بدنه خودروی مذکور دارای همه خصوصیات آن کلاس نباشد. گاهی نیز فرم بدنه یک خودرو خصوصیات دو کلاس یا دستهبندی را با هم دارد و بین آنها قرار میگیرد. اکنون به بررسی کلی اصلیترین قواعد تقسیمبندی بدنه خودروها میپردازیم.
انواع بدنه خودرو بر اساس کلاس و فرم
یکی از اصلیترین تقسیمبندی خودروها کلاس آنها است که براساس فرم بدنه صورت میگیرد. نیاز به کلاسبندی خودروها زمانی احساس شد که تولید انبوه آنها بیشتر و تنوعشان روز افزون شد. به این ترتیب کلاسبندی بر اساس فرم بدنه، کمک میکرد تا خودروسازان ضمن اعلام کارایی خودرو به مشتری هنگام معرفی آن، گاهی بتوانند شاسیهای خودروها را برای تولیدات همکلاس استفاده کنند. این امر هزینه تمام شده تولید و زمان صرف شده برای این کار را تا حد قابل توجهی کاهش میداد. البته که این دستهبندی قاعده و قانون ثابتی ندارد و با تغییر کمپانی خودروسازی، کشور یا منطقه محل تولد خودرو و سلیقه جاری بین سازندگان آن تغییر میکند. همچنین کلاسهای جدید خودرو نیز که معمولا از ترکیب کلاسهای قبلی حاصل میشوند هر روزه به این تقسیمبندی اضافه میگردند. اکنون با هم کلاسهای مختلف و شناختهشده خودرو را به صورت اجمالی بررسی میکنیم.
حتما بخوانید: مقایسه ساندرو اتوماتیک، پژو ۲۰۷ اتوماتیک و تندر ال۹۰ اتوماتیک
-
سدان (سالون)
خودروهای سدان یا سالون یکی از محبوبترین و پرفروشترین اتومبیلها هستند. این خودروها که گاهی صندوقدار نیز خطاب میشوند از قدیمیترین کلاسهای خودرو و اصلیترین آنها هستند که بسیاری کلاسهای جدید براساس آنها طراحی شدهاند. تقریبا تمام خودروسازان کار خود را با ساخت مدلهای سدان آغاز کردهاند. خودروهای این کلاس همه ۴ در و ۴ صندلی و گاها ۵ صندلی دارند. صندوق آنها به صورت مجزا در قسمت پشت خودرو باز میگردد و درِ آن از شیشه عقب جدا است. این دسته خودروها را شهری یا خانوادگی نیز میخوانند و به دلیل کارایی و تنوع بالا در بین همه سنین و اقشار طرفداران زیادی دارند.
-
استیشن
خودروهای این کلاس، در واقع فرمی از سدانها با صندوق عقب جادارتر هستند. این خودروها که واگن نیز خوانده میشوند بدنه کمی بزرگتر با طول بیشتری از نوع سدان خود دارند و صندوق آنها به نوعی تا سقف خودرو ادامه یافته است. در واقع در این کلاس در صندوق و شیشه عقب به صورت یکپارچه به یکدیگر وصل هستند در نتیجه از فضای حمل بار بزرگتریتری برخوردار میشوند.
-
هاچبک
هاچبکها یکی از محبوبترین انواع خودروها در بین جوانان هستند که سالهاست از معروفیت جهانی بسیاری برخوردارند. مهمترین شاخصه در فرم بدنه هاچبکها به غیر از ابعاد نسبتا کوچکشان، یک تکه بودن شیشه عقب و درِ صندوق بار آنها است. به این ترتیب که در صندوق عقب با شیشه عقب یکجا بلند میشود. همچنین هاچبکها صندوق عقب مجزا از کابین ندارند. در گذشته انواع ۲ در آنها نیز ساخته میشد اما اکنون معمولا به صورت ۴در با ۴ صندلی ساخته میشوند. هاچبکها نیز از خودروها شهری معمول در جهان هستند. همچنین زیر مجموعهای با عنوان HotHatc در کلاس هاچبک وجود دارد که نوع هاچبکهای اسپرت با قابلیتهای جذابتر و جوانپسندتر را دربر میگیرد. این نوع هاچبکها از بعد فنی نیز قوی تر هستند.
-
فستبک
فستبکها را میتوان بین سدانها و هاچبکها جای داد. در واقع فستبکها نمونههایی از سدانها هستند که مانند هاچبکها بخش انتهایی سقف آنها با شیبی نسبتا تند به انتهای صندوق عقب میرسد و فرمی یکپارچه و زاویهدار در عقب خودرو ایجاد میکند. اما در صندوق عقب در آنها با شیشه عقب حالتی یکپارچه ندارد و هنگام باز کردن درِ صندوق بار، شیشه عقب مانند کلاس سدان در جای خود ثابت میماند.
-
لیفتبک
اگر فستبکها را بین هاچبک و سدان قرار دهیم، لیفتبک را باید سدانی هاچبک طور بخوانیم. این کلاس که یکی از پرحاشیهترین کلاسهای خودرویی است به سدانی شباهت دارد که صندوق عقبش کوتاه شده یا به هاچبکی که صندوق عقبی کوچک اما خارج از اتاق دارد. تفاوت لیفتبک و فستبک در این است که بخش انتهایی خودرو در لیفتبکها مانند فستبکها به صورت یکپارچه و شیبدار نیست و یک صندوق بار کوچک جدای از کابین در انتهای آن طراحی میشود. نکته بعد باز شدن در صندوق عقب و شیشه عقب به صورت یکپارچه و شبیه به کلاس هاچبک است.
-
کوپه
در ایران به بسیاری از خودروها به اشتباه کوپه گفته میشود. اما خودروهای این کلاس که یکی از معروفترین کلاسهای خودرو در دنیا است خصوصیات خاص خود را دارند. در تعریف کلی آنها گفته میشود که خودرویی با بدنهای دو در مسقف، که ساختاری تخممرغی و کمی محدب دارد. کلاس کوپه معمولا شامل خودروهای لوکس و مجلل و گرانقیمت میشود.
-
گرند تور یا GT
این کلاس که در بین جذابترین و خاصترین بدنه خودرو قرار میگیرد تا حدی زیرمجموعه کلاس کوپه محسوب میشود با خصوصیات و ظاهر اسپرتتر. ابعاد گرند تورها نیز بزرگتر از ابعاد کوپهها است. این ابعاد به منظور تامین فضای لازم برای موتور حجیم و تجهیزات لوکس داخل کابین این کلاس بزرگتر در نظر گرفته میشوند.
-
شوتینگ بریک
خودروهایی با بدنه دو در که فرمی بین استیشن و کوپه دارد. شوتینگ بریک نیز مانند کوپه مسقف است. این بدنه در قسمت عقب شبیه استیشن و فست بک است اما در قسمت جلو فرمی مشابه کوپه دارد. این کلاس محبوب جوانان است.
-
کانورتیبل
کانورتیبل به معنی لغوی قابل تبدیل، برای کلاسهایی استفاده میشود که در آنها بدنه دو در و رو باز است. سقف این خودروها به صورت اتوماتیک باز و بسته میشود. کارنوتیبلها عموما چهار نفره هستند. سقف جمعشونده آنها گاهی از جنس پارچه یا برزنت است، که در اینصورت Soft Top نام میگیرند و گاهی نیز این سقف جمعشونده از جنس فلزی و همرنگ بدنه است که به آن Hard Top میگویند. این کلاس در ایران کروک نامیده میشود. کارنوتیبلها دو در هستند اما چهار صندلی دارند.
-
رودستر
این کلاس نیز کاملا مشابه کانورتیبل است. با سقف جمع شونده پارچهای یا فلزی و بدنهی دو در. تنها تفاوت این دو کلاس در تعداد صندلیهای آنها است. رودسترها دو سرنشینه هستند. این کلاس در ایتالیا و آلمان اسپایدر خطاب میشود. رودسترها از خودروهای قدیمی صنعت خودروسازی هستند و قدمت این کلاس از کوپه و کانورتیبل بیشتر است.
-
لیموزین
خودروهای این کلاس که اتومبیلهای تشریفاتی را در بر میگیرد بدنهای شبیه سدان اما کشیدهتر دارند. مهمترین استاندارد لیموزین فاصله محوری بیشتر آن از حالت عادی است. در مواردی با وجود طول بیشتر لیموزین با همان ۴در تولید میشود و در مواردی با شش در یا حتی بیشتر که البته در این صورت خودرو خارج از استانداردهای لیموزین قرار میگیرد. لیموزین بیشتر در مناسبات مختلف برای تشریفات و نقل مکان افراد سرشناس به کار میرود و دارای خصوصیات لوکس و تجملی است. در این کلاس خودروهای دیگری به نام LWB نیز هستند که محور میانی آنها کمی طویلتر از حالت سدان است، البته نه به اندازه لیموزین. این خودروها از انواع لوکس اتومبیل هستند که به منظور فراهم آوردن امکانات رفاهی و تجملات لازم درون کابین، بدنه آنها کمی طولانیتر طراحی میشود. LWBها در آلمان بسیار محبوب هستند.
-
رَگتاپ
سدانها یا خودروهای شهری کوچک با سقف تاشو را در این کلاس جای میدهند. در ابتدا عجیب است اما در توضیحی بیشتر باید گفت رگتاپها خودروهایی با سانروف دستی بودند. این سقف تاشو یا سانروف دستی عموما از جنس پارچه یا جنسی نرم بود که قابلیت جمع شدن داشت. تفاوت دیگر این کلاس با سدانها دو در بودن بدنه آنها است. رگتاپها که از خط تولید در صنعت خودروسازی خارج شدهاند ۴ صندلی داشتند.
-
کارت
خودروهای این کلاس که بیشتر در بین خودروهای مسابقهای قرار دارند سبک، کوچک و بدون سقف هستند. اتومبیلهای این کلاس تک سرنشینه هستند و ارتفاع و وزن پایینی دارند. به دلیل فرم اسپرتشان بین جوانان محبوبیت بیشتری دارند ولی به دلیل ایمنی نامناسب تا کنون نتوانستهاند مجوز ورود به جادههای شهری و بین شهری را دریافت کنند.
-
ناچبک
بدنه این کلاس که با کوپه و سدان همپوشانی دارد، در قسمت کاپوت و موتور خودرو کشیدهتر است و بخش مربوط به صندوق عقب در آن کوتاهتر به نظر میرسد. کابین نیز در این کلاس به دلیل تک ردیفه بودن صندلیها کوتاهتر از فرم سدان دیده میشود. زاویه تشکیل شده بین شیشههای عقب و جلو و ستونها در این کلاس نیز تیزتر از کلاس کوپه و سدان است.
-
سوپرکار
این کلاس که فرمی بین کوپه، فست بک و ناچبک دارد به کلاس ابرخودروها نیز معروف است. ابعاد آن بزرگتر از باقی کلاسهای گفته شده است و فاصله کف خودرو با زمین در آنها بسیار کم در نظر گرفته میشود تا ظاهری کاملا اسپرت بگیرند. سقف آنها کوتاه و محدب و طراحی بدنه در آنها معمولا خشن و زاویهدار است. عرض بدنه نیز در این کلاس بیشتر از حالت معمول طراحی میشود. خودروهای این کلاس از نظر فنی بسیار قوی هستند و قیمت بالایی دارند.
-
باگی
این کلاس که امروزه در بین خودروهای شهری دیده نمیشود اولین بار روی شاسی فولکس قورباغهای یا بیتل طراحی شد. در حال حاضر مسابقات اختصاصی برای خودروهای باگی برگزار میشود و گاهی خودروهایی از کلاسهای دیگر توسط تیونینگکاران به این کلاس تبدیل میشوند. خودروهای باگی بدنهای کوچک دارند و ارتفاع آنها بلندتر از حالت عادی است. این ارتفاع بیشتر از بلندی چرخهای باگی حاصل میشود. در واقع فاصله کف خودرو با زمین در این کلاس افزایش پیدا میکند نه ارتفاع بدنه. در گذشته باگیها بیشتر در مسیرهای آفرودی مورد استفاده قرار میگرفتند. اما اکنون به آنها خودروهای ساحلی یا بیابانی گفته میشود. باگیها به صورت کلی شبیه یک حشره بزرگ آهنی هستند با چرخهای عظیم که از بدنه خودرو بیرون زدهاند.
-
شاسیبلند یا SUV
SUVها کلاسی از خودروهای مرتفع هستند که خصوصیات یک خودروی اسپرت و خودروی ۴WD را باهم دارند. در برخی تعاریف نیز به نوعی از استیشنهای مرتفعتری که خواص آفرودی دارند با عنوان شاسیبلند یاد میشود. شاسیبلندها پیشتر در بین خودروهای جادهای و بیابانی دستهبندی میشدند اما امروزه مردم آنها را خودروهایی شهری با ابعادی کمی بزرگتر میدانند. شاسیبلندها عموما دو دیفرانسیل با قابلیت تغییر به حالت تک دیفرانسیل هستند. البته امروزه برخی از خودروسازان تازهکار مانند کمپانیهای چینی شاسیبلندهای تک دیفرانسیل نیز تولید میکنند.
-
۴×۴ یا ۴WD
برخی این کلاس از خودروها را بین شاسیبلندها یا SUVها دستهبندی میکنند. ۴WD در واقع به خودروهایی با ارتفاع بیشتر و بدنه بزرگتر گفته میشود که گاهی ۶در هستند با سه ردیف صندلی. اما اصلیترین خصیه آنها دو دیفرانسیل بودن یا ۴چرخمتحرک آنها است. البته امروزه به دلیل تولید خودروهای سدان یا استیشن با این خصوصیات این کلاس خودرویی را مجزا از شاسیبلندها نمیدانند. ۴WDها بیشتر برای مسیرهای آفرودی و صعبالعبور مناسب هستند.
-
کراساوور
شاید تفاوت کلاس کراساورها با شاسیبلندها را بتوان به تفاوت هاچبکها و سدانها تشبیه کرد. به طور کلی یک خودرو در کلاس کراساور، شاسیبلندی با ابعاد کوچک است که البته روی شاسی سدان طراحی میشود. ابتدا کراساورها را شاسیبلندهای شهری مینامیدند اما با رواج استفاده از خودروهای SUV در شهرها، کراساورها به شاسیبلندهای کوچک معروف شدند. درباره اختلاف سایز این دو کلاس میتوان به این نکته اشاره کرد که گاهی یک خودروی کراساور روی شاسی هاچبک طراحی میشود. خودروهای این کلاس قابلیتهای آفرودی ندارند و اغلب تک دیفرانسیل هستند.
-
اسپیوی (SPV)
خودروهای این کلاس که معمولا در بین خودروهای لوکس هستند مصارفی خاص و متفاوت دارند. همانطور که ظاهرشان خاص و متفاوت است. فرم کلی بدنه آنها مانند شاسیبلندها است اما با طراحی متفاوت و خشن و گاهی ابعاد بزرگتر. تولید این کلاس در بین شرکتهای خودروسازی جهان چندان رایج نیست.
-
پیکاپ
خودروهایی که قابلیت حمل بار در عقب خود دارند را پیکاپ مینامند. در واقع کلاس پیکاپ همان کلاس وانت در ایران است. این کلاس خودرویی که بیشترین محبوبیت را در آمریکا دارد به دلیل قدرت بالا و توان زیاد موتور برای مصارف بین شهری و مسیرهای آفرودی مناسب هستند. فضای بار این خودروهای بارکش که تخت طراحی میشود و جای صندوق بار را میگیرد حجم متفاوتی دارد. این حجم را به سه گروه فولسایز، متوسط یا کوچک دستهبندی میکنند. کابین پیکاپها گاهی دو در و گاهی چهار در است. این کابین گاهی حتی به شکل اسپرت طراحی میشود. ارتفاع آنها نیز بلندتر از حالت عادی است.
-
ون
خودروهایی با اتاق بزرگ که ارتفاع بیشتر از حالت عادی دارند. این خودروها برای حمل مسافر کاربرد دارند و درِ آنها فرمی کشویی دارد. معمولا بین ۵ تا ۷ ردیف صندلی برای آنها در نظر گرفته میشود. ونها را میتوان مینیبوسهای کوچک شده دانست.
-
مینیون
این کلاس که MPV نیز نامیده میشود به خودروهای چندمنظوره و پرکاربردی اطلاق میشود که از استیشن بزرگتر و از ونها کوچکتر هستند. تعداد صندلیهای آنها به صورت استاندارد کمتر از ۵ و بیشتر از ۷ نیست که عموما در سه ردیف قرار میگیرند. مینیونها در مسافرت و برای حمل مسافران بیشتر به صورت همزمان، کاربرد بسیاری دارند و گاهی خانوادههای آمریکایی و اروپایی به دلیل فضای بیشتری که این کلاس در اختیارشان قرار میدهد به آن تمایل دارند.
-
میکروون
ابعاد خودروهای این کلاس بسیار کوچکتر از مینیونها است و معمولا برای حمل بارهای سبک مورد استفاده قرار میگیرند. آنها را میتوان وانتی کوچک و مسقف نیز دانست. چراکه کابین آنها دارای یک ردیف صندلی در جلو و فضای باری مسقف در عقب است. فرم بدنه آنها مانند جعبهای مکعب مستطیل شکل با ارتفاع و عرض نزدیک به هم و طول کمی بیشتر از این دو است.
-
الایوی (LAV)
خودروهای این کلاس معمولا برای تفریحات و گردش آخر هفته در میان آمریکاییها و اروپاییها استفاده میشود. فرم بدنه آنها نوعی ترکیب پیکاپ، مینی ون و هاچ بک است. فضای مناسب برای سرنشینان و لوازم همراه برای یک پیک نیک خارج از شهر در این خودروها در نظر گرفته میشود.
انواع بدنه خودرو بر اساس سایز
یکی دیگر از فاکتورهای تقسیمبندی خودروها براساس بدنه آنها سایز و ابعاد بدنه است. این دسته بندی که با حروف الفبای انگلیسی نامگذاری میشود قواعد تعریف شده ثابتتری دارد و تشخیص اینکه خودرو در کدام یک از گروههای این دسته بندی قرار میگیرد کار راحتتری است. این دستهبندی به ترتیب زیر است:
۱. خودروهای کوچک و مینی (سگمنت A)
این سگمنت کوچکترین سایز بدنه را دارد و طول آنها نباید از ۳.۵ متر تجاوز کند. برهمین اساس طراحی آنها معمولا بسیار ظریف است.
۲. خودروهای کوچک شهری (سگمنت B)
هاچبکهای ۳ و ۵ در از اعضای این سگمنت هستند. ابعاد آنها از سگمنت B بزرگتر است و برای مصارف شهری مناسب هستند.
۳. خانوادگیهای کوچک (سگمنت C)
این سگمنت با ابعاد بزرگترش تقریبا برای ۵ سرنشین فضای کافی دارد. البته معمولا با ۴ صندلی طراحی میشود. سدانها اصلیترین گروه این سگمنت را تشکیل میدهند. صندوق بار نیز در این خودروها فضای بیشتری دارد.
۴. خانوادگیهای معمولی (سگمنت D)
این سگمنت بدنهای طویلتر و فضای کابینی بزرگتر دارد. صندوق بار نیز در آن ابعاد بزرگتری دارد و علاوه بر مصارف شهری برای مسافرتها نیز گزینه خوبی محسوب میشود. خودروهایی با امکانات رفاهی بیشتر در این سگمنت قرار میگیرند.
۵. نیمه لوکس (سگمنت E)
خودروهای این سگمنت در بین محصولات لوکس جهان قرار نمیگیرند اما نسبت به سگمنتهای قبلی از امکانات بیشتری بهره میبرند بنابراین بدنه بزرگتری نیز لازم دارند. بدنهی خودروها در این سگمنت عرضتر و طویلتر از قبل طراحی میشود.
۶. لوکس و مجلل (سگمنت F)
این سگمنت که همچنان خودروهای چهار در را در بر میگیرد بزرگترین بدنه را در این گروه دارا است. به دلیل تعدد امکانات رفاهی و تجهیزات ایمنی و فراهم آوردن نهایت آرامش و راحتی سرنشینان داخل کابین، همچنین طراحی کاملا لوکس و مجلل این فضا، نیاز به بدنه بزرگتری است که این سگمنت معرف این بدنه به شمار میآید. طول بدنه این سگمنت بیش از ۵ متر است. لیموزینها در این سگمنت قرار میگیرند.
حتما بخوانید: انواع چراغ خودرو و کاربردهای آن
۷. سگمنت M
بدنههایی با ابعاد خودروهای نفربر در این سگمنت هستند، مانند مینی ونها و ونها.
۸. سگمنت S
خودروهای اسپرت عموما در این سگمنت هستند.
۹. سگمنت J
خودروهایی با ارتفاع بیشتر و ابعادی مانند شاسی بلندها را نیز در این سگمنت قرار میدهند.
انواع بدنه خودرو بر اساس کارایی
نوع دیگر تقسیمبندی خودروهای براساس کارایی آنها است. به این ترتیب که خودروها به دو دسته زیر تقسیم میشوند.
– خودروهای تجاری
این خودروها که عموما بدنه بزرگ و قوی دارند برای مصارف تجاری مورد استفاده قرار میگیرند. وانت، کامیون، کامیونت، مینیبوس، اتوبوس و تریلی در این دسته قرار دارند.
– خودروهای سواری
این دسته دارای بدنههایی با ابعاد معمول هستند و برای مصارف شخصی، ورزشی و مسابقهای و تفریحی مورد استفاده قرار میگیرند. ون، شاسی بلند، سدان و زیرمجموعههای آنها در این دسته قرار میگیرند.
جنس بدنه خودرو
بدنه خودروها از آلیاژها و متریالها مختلف ساخته میشوند. جنس بدنه خودرو در وزن، در نتیجه شتاب و سرعت خودرو، مقاومت در نتیجه امنیت خودرو و هزینه ساخت، در نتیجه قیمت تمام شده خودرو تاثیر دارد. گاهی بدنه خودروها را ترکیبی میسازند. به این ترتیب که ممکن است سقف خودرو از یک جنس و جوانب از جنس دیگری باشد. به طور کلی عموما جنس بدنه خودروها از مواد زیر است.
- ورق گالوانیزه
- فولاد آلیاژی
- فیبر کربن
- آلیاژ آلومینیوم
- فایبرگلاس تقویت شده
- پلیمر
در میان این مواد، فیبر کرین، فایبرگلاس و پلیمر جدیدترین محصولات مورد استفاده در بدنه خودروها هستند که به دلیل هزینه تولید بالا، قیمت خودروهای ساخته شده با آنها بسیار زیاد است. این مواد که وزن کمتری نیز دارند عموما در خودروهای لوکس، اسپرت یا مسابقهای بکار میروند. به این ترتیب فولاد و آلومینیوم همچنان بیشترین کاربرد را در ساخت بدنههای خودرو دارند.
اگر خواندن این نوشته برای شما مفید بود پیشنهاد میکنیم نگاهی به دیگر مقالات ما در زمینه آشنایی با سیستم تعلیق خودرو، سیستم خنککاری خودرو و سیستم سوخت رسانی خودرو نیز بیاندازید.
اگر ضخامت ورقه خودرو ها رو دو سه میلی متر بسازند و همچنین جنس شاسی از فولاد آب دیده و همچنین توان موتور ۱۰۰ اسب بخار به بالا باشد امیدی به خودرو واقعی هست .
با سلام ممنون از مطلب مفیدی که در سایتتان قرار دادید بنده کافی هستم از سایت https:/tehrancamaro.com از این مقاله شما با ذکر منبع استفاده کردم.
سلام وقتتون بخیر
امیدوارم براتون مفید بوده باشه ، لطفا در کنارمون بمونید و ما رو همراهی کنید.