جریمه‌شدن حس بدی است؛ به‌خصوص زمانی که پای جریمه رانندگی به‌میان باشد. هرچقدر که با انواع جریمه‌ها و سازوکارهایشان بیشتر آشنا باشید، با احتیاط بهتر و بیشتری هم رانندگی خواهید کرد. اشراف‌داشتن به انواع جریمه‌های رانندگی به شش‌دانگ‌شدن حواستان در این زمینه کمک می‌کند. گاهی هم ندانستن بعضی از مصادیق جریمه است که ما را در تله می‌اندازد. پس با ما همراه باشید تا درباره جرایم رانندگی بیشتر با هم صحبت کنیم.
انواع جریمه‌های رانندگی چیست؟
جرایم رانندگی به چند دسته تقسیم می‌شوند که باید آنها را بشناسید:
- جریمه دوبرگی
- جریمه تسلیمی
- جریمه الصاقی
- جریمه ثبت‌شده از سوی دوربین‌ها
جریمه دوبرگی
زمانی که تخلفی در رانندگی مرتکب می‌شوید و به‌طور عامدانه یا غیرعامدانه دستور پلیس برای توقف را اطاعت نمی‌کنید، جریمه دوبرگی در انتظارتان خواهد بود. در چنین نوعی از جرایم رانندگی، پلیس راهور قبض جریمه‌ای برایتان ثبت می‌کند که اگرچه از قبض دفترچه قبوض پلیس جدا نمی‌شود اما در سابقه جرایم پلاک خودوریتان ثبت می‌شود. زمانی که مشمول جریمه دوبرگی می‌شوید، باید دو هزینه پرداخت کنید؛ یکی برای سرپیچی از قانون در خلاف اولیه‌تان و دیگری برای سرپیچی عمدی یا غیرعمدی از دستور توقف پلیس.
جریمه تسلیمی
جریمه تسلیمی هم نوع دیگری از جرایم رانندگی است که با دستور توقف پلیس، راننده می‌ایستد و به دستور پلیس گوش می‌دهد. بعد هم نیروی راهور پلیس مدارک لازم را از راننده دریافت و قبض اخطاریه را پُر می‌کند و راننده باید قبض جریمه‌ای را پرداخت کند که به او داده شده است. اگر راننده‌ای این قبض را در ظرف ۶۰ روز پرداخت نکند، مبلغ جریمه‌اش دوبرابر می‌شود. در قبض جریمه هم موارد زیر آورده می‌شود:
- مشخصات راننده
- مشخصات گواهینامه
- مشخصات وسیله
- مشخصات افسر راهور
- نوع و محل تخلف صورت‌گرفته
- زمان و تاریخ تخلف صورت‌گرفته
جریمه الصاقی
گاهی‌اوقات هم شما خلافی را در رانندگی مرتکب می‌شوید و در زمان پارک‌کردن خودرو و نبودتان در آن، پلیس سر می‌رسد و شما را جریمه می‌کند. به چنین انواعی از جرایم رانندگی جریمه الصاقی گفته می‌شود و اگر به‌موقع پرداخت نشوند، باز هم مانند مورد قبلی که در جریمه تسلیمی گفته شد، باید دوبرابر مبلغ جریمه را پرداخت کنید. شاید برای شما هم پیش آمده باشد که بعد از پارک‌کردن خودرو در مکانی نامناسب، در بازگشت برای برداشتن آن با برگه جریمه‌ای زیر شیشه‌پاک‌کن مواجه شده باشید؛ این همان جریمه الصاقی است.
جریمه ثبت‌شده از سوی دوربین‌ها
دوربین‌ها هم در سال‌های اخیر به سیستم پلیس اضافه شده‌اند و جرایم رانندگی را ثبت می‌کنند. دو نوع جریمه با دوربین‌ها وجود دارد:
- جریمه‌ای که دوربین هوشمند نصب‌شده در مکان‌های مختلف به ثبت می‌رساند.
- جریمه‌ای که اپراتورهای پلیس با رصد خودروها از طریق دوربین‌ها به ثبت می‌رسانند.
۱. دوربین هوشمند
دوربین‌های هوشمند از فناوری‌های هوش مصنوعی استفاده می‌کنند و بی‌نیاز از اپراتورها اقدام به تصویربرداری از پلاک خودرو و مخابره اطلاعات خودروی خاطی می‌کنند. این دسته از دوربین‌ها معمولا در مکان‌هایی قرار می‌گیرند که نیاز به تحلیل وضعیت خطا و جرم صورت‌گرفته نباشد.
۲. دوربین اپراتوردار
این دوربین‌ها با وجود اپراتورهایی کار تصویربرداری از جرایم را به‌عهده دارند که وضعیت خودروها را بررسی می‌کنند. تعداد زیادی دوربین و اپراتور وجود دارد که وضعیت خودروها و جاده‌های مختلف را رصد و در صورت لزوم به خطا و جرم صورت‌گرفته رسیدگی می‌کنند.
بخشودگی جرایم رانندگی چگونه است؟
باید دقت داشته باشید که جریمه‌های الصاقی، دوبرگی و تسلیمی مهلت پرداخت دارند. این مهلت معمولا ۶۰روزه است.
درباره دو مورد الصاقی و تسلیمی: اگر به‌موقع این جریمه‌ها را نپردازید، دوبرابر می‌شوند و هزینه بیشتری روی دستتان می‌گذارند. البته این را هم بدانید که در برخی از موقعیت‌ها از طریق اخبار اعلام می‌شود که بخشودگی‌هایی شامل برخی از جرایم رانندگی شده است. با آگاهی از این موارد، می‌توانید بدون دوبرابرشدن جریمه‌ها و با مبلغی کمتر هزینه را بپردازید.
نکته: جریمه‌های دوبرگی و ثبت‌شده از سوی دوربین دوبرابر نمی‌شوند.
اگر مبالغ جریمه یک خودرو به یک میلیون تومان برسد، پلیس راهنمایی‌ورانندگی موضوع را از طریق پیامک یا نامه کتبی به راننده اطلاع می‌دهد. از زمان اطلاع‌رسانی تا یک ماه بعد، راننده می‌تواند برای پرداخت جریمه اقدام کند. در صورتی که پرداختی انجام نشود، خودرو توقیف می‌شود. تا زمانی که مالک خودرو جرایم را نپردازد، وسیله از توقیف بیرون نخواهد آمد. در برخی از موارد، در صورتی که محرز شود راننده توانایی مالی پرداخت جریمه را ندارد، امکان قسط‌بندی هم وجود خواهد داشت.
حتما بخوانید: استعلام خلافی خودرو؛ چگونه خلافی خودرو را کم کنیم؟
نمره منفی رانندگان خاطی چیست؟
در طی سال‌های اخیر، علاوه بر جرایم رانندگی مختلف، برای اصلاح الگوهای اشتباه رانندگی نوع دیگری از جرایم هم تعریف می‌شود. چه جرایمی؟ اگر رانندگان بعضی از امور را رعایت نکنند، نمره منفی می‌گیرند. گذر نمرات منفی از حدی مشخص باعث ضبط گواهینامه راننده از سوی پلیس خواهد شد.
جدول نمره منفی برای تخلفات رانندگی پرخطر
| ردیف | عنوان تخلف رانندگی | نمره منفی | |
| وسایل نقلیه شخصی | وسایل نقلیه عمومی سنگین | ||
| ۱ | هر گونه حرکات نمایشی مانند دور زدن در جا و یا حرکت موتورسیکلت بر روی ی چرخ | ۸ | ۱۰ |
| ۲ | تجاوز از سرعت مجاز (بیش از ۵۰ کیلومتر در ساعت) | ۱۰ | ۱۵ |
| ۳ | سبقت غیرمجاز درراه‌های دوطرفه | ۵ | ۱۰ |
| ۴ | عبور از چراغ قرمز راهنمایی و رانندگی | ۵ | ۱۰ |
| ۵ | حرکت به طور مارپیچ | ۳ | ۵ |
| ۶ | حرکت با دنده عقب در آزادراه‌ها و بزرگراه‌ها | ۵ | ۷ |
| ۷ | رانندگی در حالت مستی و مصرف داروهای روان‌گردان و یا افیونی | ۱۰ | ۲۰ |
| ۸ | تجاوز از سرعت مجاز (بیش از ۳۰ تا ۵۰ کیلومتر در ساعت) | ۵ | ۱۰ |
| ۹ | عبور از محل ممنوع | ۴ | ۶ |
| ۱۰ | تجاوز به چپ از محور راه | ۵ | ۹ |
| ۱۱ | عبور وسایل نقلیه از پیاده‌رو | ۵ | ۷ |
| ۱۲ | عدم رعایت حق تقدم عبور | ۴ | ۶ |
| ۱۳ | دور زدن در محل ممنوع | ۳ | ۵ |
| ۱۴ | استفاده از تلفن همراه با وسایل ارتباطی مشابه در حین رانندگی در سرعت بالای ۶۰ کیلومتر | ۳ | ۵ |
| ۱۵ | نقص فنی مؤثر یانقص در سامانه (سیستم) روشنایی در شب | ۳ | ۶ |
| ۱۶ | عدم رعایت مقررات ایمنی حمل و نقل جاده‌ای مواد خطرناک | ۸ | ۸ |
| ۱۷ | رانندگی با وسایل نقلیه عمومی بیش از زمان مجاز | – | ۷ |
| ۱۸ | عدم رعایت شرایط مندرج در گواهینامه از قبیل استفاده از عینک، سمعک یا تجهیزات خاص | ۳ | ۷ |
| ۱۹ | عدم توجه به فرمان ایست یا پرچم مراقبین عبور و مرور محصلین یا پلیس مدرسه | ۳ | ۵ |
| ۲۰ | عدم رعایت مقررات حمل بار | ۵ | ۸ |
استعلام جرایم رانندگی چگونه انجام می‌شود؟
برای باخبرشدن از جرایمی که مرتکب شده‌اید، چند پایگاه اینترنتی وجود دارد. با مراجعه به این‌ها می‌توانید اطلاعات خودرو را وارد کنید و بعد ببینید که خلافی خودرویتان چقدر است. این سایت‌ها شامل موارد زیر هستند:
مبلغ جرایم رانندگی چقدر است؟
در سال ۱۴۰۰، جلسه علنی در مجلس صورت گرفت و نمایندگان در طی مصوبه‌ای مشخص کردند که جریمه‌های رانندگی ۵ درصد افزایش پیدا کند. به جدول زیر دقت کنید و بدانید که به مبالغ ذکرشده در این جدول، برای سال ۱۴۰۰ پنج‌درصد اضافه می‌شود. گفته می‌شود که این ۵ درصد اضافه، به سازمان بهزیستی اعطا می‌شود.
نحوه اعتراض به جرایم رانندگی چیست؟
اگر بعد از استعلام جرایم رانندگی متوجه شده‌اید که اوضاع غیرعادی است و با سابقه‌تان همخوانی ندارد، امکان اعتراض و پیگیری جرایم رانندگی وجود دارد اما چطور باید این کار را انجام بدهید؟ برای اعتراض باید به مراکز پلیس به‌اضافه ۱۰ مراجعه کنید و به آنها اطلاع بدهید که جریمه بیش از حد واقعی، برایتان ثبت شده است. با اعتراض در یکی از این مراکز به شکایتتان در ظرف مدت کوتاهی رسیدگی می‌شود.
اگر باز هم به نتیجه معترض بودید، امکان مراجعه به واحد رسیدگی به تخلفات وجود دارد و می‌توانید از طریق آن، موضوع را پیگیری کنید. یادتان باشد که شکایت‌هایی معمولا ترتیب‌اثر داده می‌شوند و امکان کسری آنها وجود دارد که در دسته جرایم الصاقی قرار بگیرند. جرایم دیگر مانند جریمه‌هایی که از سمت دوربین‌ها ثبت می‌شوند، امکان بخشش یا کاهش ندارند.
حتما بخوانید: با یک میلیارد تومان چه ماشینی بخریم که واقعا بیارزد؟
جرایم رانندگی در زمان محدودیت کرونایی چگونه اعمال و پرداخت می‌شوند؟
با شیوع ویروس کرونا و درگیرشدن دنیا با بیماری کووید-۱۹، راهنمایی‌ورانندگی هم محدودیت‌هایی برای کرونا در نظر گرفت و سعی کرد که وضعیت نابه‌سامان بیماری را تاحدی کنترل کند. جریمه‌های کرونایی از آذرماه سال ۱۳۹۹ شروع شد. جریمه‌ها در دسته‌بندی‌های زیر بوده و هست:
- جریمه به‌خاطر رفت‌وآمد در ساعات منع تردد
- محدودیت‌های جاده‌ای
- نداشتن ماسک راننده و سرنشینان
جریمه‌های مربوط به دوران کرونا هم از طریق دوربین‌های هوشمند و هم از سوی نیروهای پلیس ثبت می‌شود. دقت کنید که گاهی، علیرغم اینکه محدودیت‌ها را رعایت کرده‌اید، باز هم به اشتباه جرایمی برایتان ثبت شده است. شما با استعلام‌گرفتن از سایت‌ها و برنامه‌هایی که پیش‌تر گفتیم، متوجه شده‌اید که جریمه‌ای به‌غلط برایتان در نظر گرفته شده است. در این صورت، سریع عجله نکنید. یادتان باشد که امکان دارد، بعد از ۱۰ روز کاری جریمه نهایی برایتان ثبت نشود. چرا؟ چون پرسنل راهنمایی‌ورانندگی با بررسی‌هایی که صورت می‌دهند، متوجه می‌شوند که بعضی از جرایم به‌درستی ثبت نشده‌اند. اگر چنین چیزی رخ نداد و کماکان اعتراض داشتید، می‌توانید برای ثبت شکایت و رسیدگی به وضعیت به مراکز اجرائیات راهور مراجعه کنید.
در آخر
با انواع جرایم رانندگی آشنا شدید. اگر بدانید که سازوکار جریمه‌ها چیست، حواستان را در هنگام رانندگی بیشتر جمع خواهید کرد. دقت کنید که این‌روزها، محدودیت‌های کرونایی هم باعث جریمه‌شدنتان می‌شوند. با استعلام سابقه‌تان و پیگیری جریمه‌ها می‌توانید درباره وضعیت خلافی‌تان اطلاعات کسب کنید. جای شکایت و اعتراض هم وجود دارد. پس اگر با چنین شرایطی روبه‌رو هستید، ناراحت نباشید.