سیستم برق خودرو یکی از اصلی‌ترین بخش‌های خودروهای امروزی است که وظایف بسیاری را برعهده دارد؛ چراکه این سال‌ها در بخش‌های فنی، ایمنی و رفاهی خودروها از اجزای برقی فراوانی استفاده میشود و این اجزا همه به‌‌واسطه سیستم برقی خودرو وظیفه خود را انجام می‌دهند. انواع چراغ خودرو، راهنماها، پمپ‌ها و آمپرها وابسته به سیستم برقی بوده و هستند. بنابراین این سیستم در عملکرد تمام بخش‌های خودرو نقشی جدی و مهم دارد. اما این سیستم خود از پنج بخش اصلی تولیدکننده (دینام)، ذخیره‌کننده (باتری)، توزیع‌کننده (سیم کشی خودرو)، کنترل‌کننده (کلید‌ها و دکمه‌ها) و مصرف‌کننده برق (لوازم و اجزای برقی خودرو) تشکیل میشود. اکنون می‌خواهیم درباره بخش توزیع‌کننده یا سیم کشی خودرو بیشتر بدانیم. با ما همراه شوید.
سیستم سیم کشی خودرو و اجزای آن
سیم کشی خودرو از اجزای اصلی و ثابت سیستم برقی انواع خودروهای قدیمی و مدرن است. بنا به نوع خودرو و اجزای برقی آن، سیم کشی خودرو می‌تواند پیچیده یا ساده باشد. به این ترتیب تمام سیستم‌های برقی خودروها برای توزیع نیروی تولیدی خود از سیم‌ها استفاده می‌کنند. این اجزای حیاتی، مانند عروق خون‌رسان بدن هستند که اکسیژن و مواد غذایی را با کمک پمپاژ قلب به تمام اعضای بدن می‌رسانند. سیم‌ها نیز برق تولیدی دینام را به تمامی اجزای برقی می‌رسانند و آن‌ها را تغذیه می‌کنند. بنابراین بدون حضور و فعالیت بی‌نقص آن‌ها، برق تولیدی دینام هدر می‌رود و بلااستفاده میشود؛ ضمن اینکه اجزا و قطعات برقی خودرو نیز کارایی لازم را نخواهند داشت. سیم کشی خودرو که بخشی از سیستم برق‌رسانی آن محسوب میشود، خود دارای اجزای مختلفی است که عبارتند از:
- سیم‌ها؛
- فیوزها؛
- اتصالات.
این اجزا بخش‌های ثابت هر سیستم سیم‌کشی در هر وسیله‌ای هستند. حتی شاید بتوان گفت سیم‌کشی در یک ساختمان نیز از همین اجزا تشکیل میشود. هر یک از این اجزا برای کارایی بهینه، دوام و بقای مفید در خودرو باید ویژگی‌های خاص خود را داشته باشند.
۱. سیم‌ها در سیستم سیم کشی خودرو
سیم‌ها در خودروها علاوه‌بر انتقال نیروی برق، گاه وظیفه انتقال اطلاعات و سیگنال‌های دریافتی از سنسورها و یا ECU را نیز برعهده دارند. بنابراین سیم‌ها در انواع مختلف و با قابلیت‌های متفاوتی در خودرو به‌کار می‌روند. مقاومت هر سیم نیز باید بسته به جریانی که از آن عبور میکند، انتخاب شود. چرا که عدم تطابق سیم با مقاومت عبوری ممکن است منجر به ذوب‌شدن زودهنگام آن شود. همچنین سیم‌ها باید مقاومت گرمایی لازم را داشته باشند و از کیفیت کافی برای مقابله با عوامل مخرب موجود برخوردار باشند. برهمین اساس برای هر سیم چند شاخصه مهم در نظر گرفته میشود که این شاخصه‌ها در انتخاب کارایی آن تأثیر دارد. این شاخصه‌ها عبارتند از:
طول
طول سیم با مقاومت آن ارتباط مستقیم دارد. به این معنی که هرچه طول سیم بیشتر باشد، از مقاومت بالاتری نیز برخوردار است. درواقع، سیم‌های بلندتر به‌دلیل طول بیشتر شانس تبادل گرمایی بهتری دارند؛ اما به‌دلیل مقاومت بیشتر، شدت جریان مجاز عبوری از آن‌ها کاهش می‌یابد.
جنس
سیم‌های مورداستفاده در سیم کشی خودرو معمولا از جنس مس هستند. البته کیفیت این مس بر میزان مقاومت سیم‌ها تأثیر مستقیم دارد به این ترتیب که هرچه کیفیت و خلوص مس بیشتر باشد، مقاومت سیم کمتر میشود و جریان بیشتری را انتقال می‌دهد.
حتما بخوانید: دلالی خودرو و ۶ ترفندی که دلالان برای فروش به‌کار می‌برند
سایز (قطر سیم)
قطر سیم با مقاومت آن ارتباط عکس دارد. به این معنی که هرچه سایز سیم بالاتر باشد، مقاومت آن کاهش می‌یابد و بالعکس.
نکته مهم در رابطه با سیم‌ها در سیم کشی خودرو، انتخاب سیم مناسب است. سیم مناسب در کاهش اتلاف انرژی تأثیر زیادی دارد و مهم است که جریان انتقالی در سیم، با نیاز قطعه برقی متناسب باشد. نکته دیگر اینکه روکش سیم‌ها در خودرو معمولا از جنس لاستیک است. گاهی نیز تعدادی از سیم‌ها را از یک لوله پلاستیکی نرم و قابل‌انعطاف از جنس پلاستیک یا پی‌وی‌سی عبور می‌دهند تا از محافظ بیشتر و کامل‌تری برخوردار باشند.
رنگ سیم‌ها
طبق یک قاعده مشخص، از هر رنگ سیم برای یک کار مشخص در برق‌کشی خودروها استفاده میشود تا هنگام تعمیرات و تعویض قطعات بتوان راحت‌تر سیم هر قطعه را شناسایی کرد. این رنگ‌ها عبارت‌اند از:
- رنگ آبی (U): مخصوص چراغ‌های بزرگ جلو است، که در نور بالا با راه سفید و نور پایین با راه قرمز مشخص میشود؛
- رنگ قرمز (R): مخصوص چراغ‌های کوچک جلو و عقب است؛
- رنگ زرد (Y): اتصال بین دینام به جعبه فیوز، همچنین سیم چراغ شارژ با این رنگ مشخص میشود؛
- رنگ سبز (G): رنگ مخصوص سیم‌هایی است که از فیوز به مدار باتری و مصرف‌کننده‌ها متصل می‌شوند. همچنین رنگ سبز نشانگر برق اصلی راهنما، (سبز سفید) راهنمای راست، (سبز و آبی) راهنمای سمت چپ، (سبز و بنفش) چراغ ترمز، (سبز و قهوه‌ای) چراغ دنده عقب است؛
- رنگ سفید (W): سیم متصل به کوییل، چراغ روغن و چراغ های اخطار دهنده را نشان می‌دهد.
البته نمی‌توان گفت این رنگ‌ها ثابت هستند اما تقریبا این قاعده در بین تمام خودروسازان ثابت است.
۲. فیوزها
وظیفه اصلی فیوزها محافظت از سیم‌هایی است که به آن‌ها متصل هستند. به این ترتیب وقتی جریانی که از سیم عبور میکند از حد مقاومت آن بالاتر باشد، فیوز می‌پرد و جریان را قطع میکند. این کار باعث محافظت از سیم و ممانعت از آسیب‌رسیدن به آن میشود. فیوزها در خودرو از دو تیغه فلزی تشکیل و با یک اتصال پلاستیکی و سیم رسانای درون آن به هم وصل می‌شوند. این سیم رسانا از جنس سیم لحیم است و مقاومت بالایی ندارد. بنابراین در صورت بالا رفتن جریان و افزایش دما ذوب و اتصال تیغه‌ها قطع میشود. همین امر قطع شدن جریان را به‌دنبال دارد. فیوزها در خودروها روی پنل مخصوصی سوار می‌شوند. معمولا خودروها دو پنل فیوز دارند:
- نزدیک به موتور؛
- نزدیک به داشبورد.
روی پنل نزدیک به موتور فیوزهای پمپ بنزین، پمپ فن رادیاتور، ترمز ضد قفل و ECU متصل هستند. پنل پشت داشبورد نیز که نزدیک زانویی راننده تعبیه میشود، حامل فیوز سوئیچ و قطعات و اجزای برقی درون کابین است. فیوزها را به‌دلیل اهمیتی که دارند، معمولا به‌صورت دوره‌ای چک می‌کنند.
۳. اتصالات
اتصالات یا سوکت‌ها که سومین بخش سیم کشی خودرو هستند، به‌عنوان مسیر و وسیله اتصال سیم‌کشی به مصرف‌کننده شناخته می‌شوند. یعنی بدون حضور اتصالات یا سوکت‌ها، انتقال جریان به مصرف‌کننده صورت نمی‌گیرد. اهمیت دیگر سوکت‌ها نقشی است که در تعمیرات سیم‌کشی و فیوزها ایفا می‌کنند. بدون وجود سوکت‌ها تعمیرات سیم‌کشی تقریبا غیرممکن خواهد بود. چرا که تعویض قطعات مصرف‌کننده که سیم‌پیچ‌ها از آن‌ها عبور می‌کنند یا به آن‌ها منتهی می‌شوند، بدون اتصالات امکان‌پذیر نیست. سوکت‌ها همچنین باید ضد‌آب و ضدزنگ و دارای اتصال الکتریکی مناسب باشند. اتصالات خود چهار جزء اصلی دارند:
- پوسته؛
- پین‌ها؛
- نگهدارنده پین؛
- واشر عایق.
پوسته سوکت دارای دو قطعه مجزاست که توسط یک گیره اتصال روی بدنه آن‌ها به هم وصل می‌شوند. این پوسته که پین‌ها و نگهدارنده آن‌ها را در خود جای می‌دهد دارای خارهای مخصوص برای قرار گرفتن این اجزا و قفل شدن‌شان است. همچنین شیاری مخصوص جهت سوارشدن واشر روی خود دارد. واشر آب‌بندی از ورود آب به داخل پوسته جلوگیری میکند و پین‌ها نیز محل اتصالات دو سر سیم‌ها هستند.
در این مطلب سیستم سیم کشی خودرو را بررسی کردیم. شاید جذاب‌ترین بخش این مطلب، قسمت مربوط به رنگ سیم‌ها و کارکردهای هر سیم بود؛ شما این‌طور فکر نمی‌کنید؟ وسوسه نشدید مثل فیلم‌ها با زدن سیم‌ها به‌هم ماشین‌تان را روشن کنید؟
ممنون . عالی بود
درود بر شما وقت بخیر
سپاس از دلگرمیتون لطفا ما رو همراهی کنید.
سلام خوب بود دمتون گرم
سلام امیدوارم براتون مفید بوده باشه.
من سیم کشی انژکتور ماشین که پوسیده بود را کلا با یک سیم کمی ضخیمتر تعویض و باز سازی کردم حالا سیم هایی که به سوزن انژکتور میرفت کمی ضخیمتر شده ایا این عمل باعث مصرف بالای خودرو من شده یا دلیل مصرف بالا چیز دیگریست
بعضی میگن اون برقی که به سر سوزن میره با امپر پایین از طرف isu فرستاده میشود ولی ضخیم بودن سیم برق را به امپر بیشتر تبدیل میکند و سرعت پاشش بیشتر میشود لطفا راهنمایی کنید
سلام وقتتون بخیر.
سایز سیم اتومبیل، چند هست؟
ممنون از اطلاعات خوبی که در سایت قرار دادید
سلام ، من یه ماشین قدیمی دارم در جلوی رادیاتور یه فن پژو اضافه کردم که با کلید دستی کار میکنه فقط در حین کار کردن فن سیم به شدت داغ میشه آیا با عوض کردن ضخامت سیم مشکل حل میشه
سلام وقت بخیر
بله مشکلتون حل میشه.
ممنون از دیدگاه خوبتون ،امیدوارم براتون مفید بوده باشه ،در کنار ما باشید و ما رو همراهی کنید.
سلام ایا سیم کشی داخل موتور پژو پاری عمر مفید دارد ایا با عوض کردنش کارایی ماشین بهتر میشه ممنونم جواب بدید
سلام وقت بخیر
تا زمانی که اتصالی و خرابی در سیستم بوجود نیاد نیازی به تعویض ندارد.
ممنون از دیدگاه خوبتون ،امیدوارم این مطلب براتون مفید بوده باشه ،در کنار ما باشید و ما رو همراهی کنید.
درود بر شرفت