هوش مصنوعی (Artificial Intelligence یا به‌طور خلاصه AI) به‌خصوص در چند سال اخیر به‌سرعت جای خود را در همه جوانب زندگی ما باز کرده است. شاید فکر کنید کاربرد هوش مصنوعی در صنعت خودرو به تولید خودروهای خودران محدود می‌شود؛ اما این‌طور نیست. این فناوری سال‌هاست که یکی از ارکان اساسی صنعت خودرو در کشورهای پیشرفته محسوب می‌شود. از توسعه خودروهای خودران گرفته تا بهبود سیستم‌های کمک‌راننده و بهینه‌سازی زنجیره تأمین؛ این فناوری به‌شدت تمام جنبه‌های خودروسازی را متحول کرده است. اگر کنجکاو هستید که AI چه کاربردهای دیگری در این صنعت دارد، با همراه باشید.
مزایای استفاده از هوش مصنوعی در صنعت خودرو
هوش مصنوعی با ورود به صنعت خودروسازی بیش از هر زمان دیگری این صنعت را هوشمندتر، ایمن‌تر و کارآمدتر کرده است. از کاهش هزینه‌ها و بهینه‌سازی مصرف سوخت گرفته تا افزایش ایمنی و بهبود تجربه رانندگی، هوش مصنوعی مزایای بی‌شماری برای رانندگان، خودروسازان و محیط‌زیست دارد؛ مثل:
۱. کاهش هزینه‌ها و افزایش بهره‌وری
یکی از مهم‌ترین مزایای هوش مصنوعی در صنعت خودرو، کاهش هزینه‌های عملیاتی و افزایش بهره‌وری است. این فناوری با بهینه‌سازی فرایندهای تولید، مدیریت منابع و کاهش نیاز به نیروی انسانی در بخش‌های مختلف، هزینه‌های تولید و نگهداری را کاهش می‌دهد.
- بهینه‌سازی فرایند تولید: هوشمندسازی خطوط تولید با استفاده از ربات‌های مجهز به هوش مصنوعی موجب افزایش سرعت و دقت در مونتاژ خودروها و کاهش ضایعات در تولید خواهد شد.
- مدیریت ناوگان حمل‌ونقل: شرکت‌های حمل‌ونقل می‌توانند با استفاده از هوش مصنوعی بهترین مسیرها را انتخاب کنند و به این شکل مصرف سوخت را کاهش دهند. مطالعات نشان داده‌اند که بهینه‌سازی مسیر، هزینه‌های حمل‌ونقل را تا ۱۰٪ کاهش می‌دهد.
۲. بهبود ایمنی و کاهش تصادفات
استفاده از سیستم‌های پیشرفته هوشمند میزان تصادفات را به‌طور چشمگیری کاهش می‌دهد؛ به همین دلیل است که هوش مصنوعی نقشی مهمی در افزایش ایمنی رانندگان دارد.
- سیستم‌های هشدار و جلوگیری از تصادف: خودروهای مجهز به هوش مصنوعی با استفاده از حسگرها، رادارها و دوربین‌ها، موانع و عابران پیاده را شناسایی می‌کنند و هشدارهای لازم را به راننده می‌دهند. در مواقع ضروری، این سیستم‌ها قادر به ترمزگیری خودکار هم هستند.
- حفظ حرکت بین خطوط: سیستم‌های هوش مصنوعی می‌توانند مسیر حرکت خودرو را تحلیل و از خروج ناگهانی آن از خطوط جلوگیری کنند.
- شناسایی نقاط کور: این فناوری نقاط کور راننده را شناسایی و طبق آن هشدارهای لازم را برای جلوگیری از برخورد با سایر وسایل نقلیه ارسال می‌کند.
۳. کاهش مصرف سوخت و محفاظت از محیط‌زیست
هوش مصنوعی با بهینه‌سازی مصرف انرژی و مدیریت بهتر منابع، تأثیر قابل‌توجهی در کاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی دارد.
- بهینه‌سازی مصرف سوخت: سیستم‌های مبتنی بر هوش مصنوعی می‌توانند با انتخاب مسیرهای کم‌ترافیک، تنظیم دور موتور و مدیریت هوشمندانه انرژی، هزینه‌های سوخت را کاهش دهند.
- خاموش کردن موتور در ترافیک: در برخی خودروهای هوشمند و با کمک آپشن استارت استاپ، هنگام توقف در ترافیک‌های سنگین موتور به‌صورت خودکار خاموش و با حرکت خودرو مجدداً روشن می‌شود. این آپشن باعث صرفه‌جویی در مصرف سوخت و کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای می‌شود.
۴. رانندگی لذت‌بخش
هوش مصنوعی نه‌تنها باعث بهبود عملکرد خودرو می‌شود بلکه رانندگی را هم برای شما به‌مراتب لذت‌بخش‌تر و راحت‌تر می‌کند.
- سیستم‌های صوتی و چندرسانه‌ای هوشمند: با استفاده از فرمان‌های صوتی می‌توانید موسیقی، پادکست و کتاب‌های صوتی موردعلاقه خود را پخش کنید.
- دستیارهای هوشمند: این سیستم‌ها اطلاعاتی مانند وضعیت آب‌وهوا، مسیریابی دقیق و شماره تماس‌های اضطراری را در اختیار شما قرار می‌دهند.
کاربردهای هوش مصنوعی در صنعت خودروسازی
در سال‌های اخیر هوش مصنوعی (AI) به‌شدت صنعت خودروسازی را متحول کرده است. شاید به جرأت بتوان گفت خودروسازی تا قبل از ورود هوش مصنوعی، تحولی به این بزرگی را هرگز تجربه نکرده بود. حال سؤال این است که AI چگونه این کار را انجام داده است؟ برای پاسخ به این سؤال باید ببینیم که هوش مصنوعی چه کاربردهایی در صنعت خودروسازی دارد.
۱. وسایل نقلیه خودران
وسایل نقلیه خودران که به اسم خودروهای بی‌راننده و خودگردان هم شناخته می‌شوند، با استفاده از هوش مصنوعی به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که بدون نیاز به دخالت انسان حرکت کنند. این خودروها با استفاده از حسگرها، دوربین‌ها و الگوریتم‌های پیشرفته هوش مصنوعی، محیط اطراف خود را تجزیه‌وتحلیل می‌کنند و برای حرکت و کنترل خودرو به‌صورت لحظه‌ای تصمیم می‌گیرند.
در واقع خودروهای خودران با استفاده از هوش مصنوعی می‌توانند موانع را تشخیص دهند، از قوانین راهنمایی‌ورانندگی پیروی و درنهایت مسیر مناسب را انتخاب کنند.
یکی از مهم‌ترین مزیت‌های خودروهای خودران، افزایش ایمنی است. با توجه به اینکه ۹۴٪ از تصادفات رانندگی ناشی از خطای انسانی هستند، خودروهای خودران میزان تصادفات را کاهش و ایمنی را به‌طور قابل‌توجهی افزایش می‌دهند.
۲. سیستم‌های پیشرفته کمک‌راننده (ADAS)
سیستم‌های پیشرفته کمک‌راننده (ADAS) فناوری‌های جدیدی هستند که بر پایه هوش مصنوعی ساخته شده‌اند و به رانندگان کمک می‌کنند تا رانندگی ایمن‌تری داشته باشند. این سیستم‌ها از حسگرها و دوربین‌های خودرو برای شناسایی وضعیت جاده و سایر خودروها استفاده می‌کنند. آپشن‌‌های مختلف سیستم ADAS مانند هشدار خروج از خط، ترمز اضطراری خودکار و کنترل کروز تطبیقی، به‌طور پیوسته نحوه رانندگی را ارزیابی می‌کنند و در صورت لزوم به رانندگان هشدار می‌دهند یا حتی کنترل خودرو را به دست می‌گیرند.
این سیستم‌ها میزان تصادفات را تا ۲۰٪ کاهش می‌دهند و با تشخیص خطرات احتمالی و انجام اقدامات پیشگیرانه موجب افزایش ایمنی جاده‌ها می‌شوند.
۳. پیش‌بینی تعمیرات احتمالی
سیستم‌های هوش مصنوعی با کنترل پارامترهایی مانند دمای موتور، فشار تایرها و سطح مایعات، تشخیص می‌دهند که آیا خودرو دچار مشکل شده است یا نه. این سیستم‌ها همچنین می‌توانند زمان دقیق نیاز به تعمیرات را پیش‌بینی کنند. تشخیص زودهنگام مشکلات، باعث کاهش هزینه‌های تعمیرات و افزایش عمر مفید خودرو می‌شود و از بروز خرابی‌های ناگهانی جلوگیری می‌کند.
۴. مسیریابی بهینه در حمل‌ونقل
یکی دیگر از کاربردهای مهم هوش مصنوعی در صنعت خودرو، بهینه‌سازی مسیریابی در حمل‌ونقل است. سیستم‌های هوش مصنوعی با تجزیه‌وتحلیل داده‌های مختلف مثل شرایط ترافیکی و وضعیت آب‌وهوا می‌توانند بهترین مسیرها را برای رانندگان مشخص کنند. این بهینه‌سازی نه‌تنها باعث کاهش هزینه‌های سوخت می‌شود که عملکرد کلی سیستم حمل‌ونقل را هم بهبود می‌دهد.
۵. سیستم‌های اطلاع‌رسانی هوشمند
هوش مصنوعی به‌طور چشمگیری سیستم‌های اطلاع‌رسانی و سرگرمی خودرو را تغییر داده است. سیستم‌های هوشمند خودرو بر مبنای تشخیص صدا، تشخیص حرکات بدن و ردیابی مسیر حرکت چشم راننده کار می‌کنند. این سیستم‌ها به رانندگان کمک می‌کنند تا بدون نیاز به دست زدن به دکمه‌های کنترلی بتوانند با سیستم هوشمند خودرو ارتباط برقرار کنند.
با توجه به اینکه هوش مصنوعی می‌تواند اطلاعات مربوط به دمای بدن و فضای داخلی خود را جمع‌آوری کند، از این سیستم‌ها می‌توان برای تنظیم خودکار بخش‌هایی مثل تهویه مطبوع استفاده کرد.
۶. نظارت بر رانندگان
یکی از مهم‌ترین کاربردهای هوش مصنوعی در صنعت خودرو کنترل مداوم وضعیت راننده است. برای تشخیص نشانه‌های خواب‌آلودگی یا خستگی راننده از سنسورها و دوربین‌ها استفاده می‌شود. اگر سیستم تشخیص دهد راننده خواب‌آلود یا خسته است، به‌طور خودکار سرعت خودرو را کاهش می‌دهد و در صورت لزوم سیستم کمک‌راننده را فعال می‌کند.
این سیستم‌ها به‌طور قابل‌توجهی از بروز تصادفات ناشی از خستگی جلوگیری می‌کنند و ایمنی رانندگان و سایر خودروها را افزایش می‌دهند.
۷. سیستم‌های مدیریت ترافیک
این مورد را زیاد نمی‌توان مربوط به صنعت خودرو دانست، بااین‌حال چون به‌نوعی به مبحث وسایل نقلیه ربط دارد، عنوان کردن آن خالی از لطف نخواهد بود. یکی دیگر از کاربردهای هوش مصنوعی مدیریت ترافیک در سطح شهرهاست. الگوریتم‌های هوش مصنوعی با استفاده از داده‌های حسگرها، دوربین‌ها و دستگاه‌های GPS؛ الگوهای ترافیک را پیش‌بینی و بعد طبق آن چراغ‌های راهنمایی را به‌گونه‌ای تنظیم می‌کنند که ترافیک روان باشد و تا حد ممکن کاهش یابد. مهم‌ترین مزیت استفاده از AI در این زمینه، کاهش زمان سفر تا %۲۵ و افزایش کیفیت زندگی شهری است.
چالش‌های پیاده‌سازی هوش مصنوعی در صنعت خودروسازی
تا اینجا فقط درباره مزایای استفاده از هوش مصنوعی در صنعت خودروسازی صحبت کردیم، اما پیاده‌سازی آن بدون چالش هم نیست. برای اینکه بتوانیم از این فناوری به بهترین شکل استفاده کنیم، نیاز به زیرساخت‌های پیشرفته، داده‌های باکیفیت و قوانین مشخص داریم. در ادامه مهم‌ترین چالش‌های پیاده‌سازی هوش مصنوعی در صنعت خودروسازی را بررسی خواهیم کرد.
۱. کیفیت پایین داده‌ها
یکی از مهم‌ترین موانع استفاده درست از هوش مصنوعی، کیفیت داده‌هایی است که برای آموزش و توسعه الگوریتم‌های آن استفاده می‌شود. خودروهای هوشمند برای تصمیم‌گیری سریع و دقیق، نیاز به حجم عظیمی از داده‌های باکیفیت دارند.
۲. محدودیت تجهیزات
عملکرد سیستم‌های هوش مصنوعی به‌شدت به سنسورها، دوربین‌ها و سایر دستگاه‌های جمع‌آوری داده متکی است اما این تجهیزات هنوز محدودیت‌های زیادی مثل کم‌دقتی دارند که قطعاً بر دقت و عملکرد خودروهای هوشمند اثرگذار خواهد بود.
۳. پیچیدگی تصمیم‌گیری هوش مصنوعی
بسیاری از سیستم‌های هوش مصنوعی در خودروها بر اساس مدل‌های یادگیری عمیق کار می‌کنند و این یعنی مشخص نیست که چگونه و بر چه اساسی تصمیمات گرفته می‌شوند. استفاده از هوش مصنوعی قابل توصیف (XAI) تا حد زیادی این مشکل را رفع می‌کند.
۴. مشکلات قانونی
سرعت گسترش فناوری‌های هوش مصنوعی بسیار بیشتر از سرعت وضع قوانین و مقررات صنعت خودرو است و این باعث ایجاد خلأهای قانونی در استفاده از خودروهای هوشمند و سیستم‌های خودران می‌شود.
سؤالات متداول
۱. AI چگونه باعث بهبود عملکرد خودرو می‌شود؟
هوش مصنوعی در قالب فناوری‌هایی مانند رانندگی خودکار و کمک‌راننده هوشمند، خطای انسانی را به‌طور قابل‌توجهی کاهش می‌دهد و از بروز تصادفات جلوگیری می‌کند. علاوه‌بر این، هزینه‌های تعمیر و نگهداری خودرو به‌واسطه الگوریتم‌های پیش‌بینی زودهنگام مشکلات، کاهش می‌یابد.
۲. مهم‌ترین کاربردهای استفاده از هوش مصنوعی در صنعت خودروسازی کدام‌اند؟
خودکارسازی هدایت خودرو، ساخت خودروهای خودران، طراحی سیستم‌های هوشمند کمک‌راننده و اتوماسیون‌سازی تولید.
سخن آخر
همان‌طور که متوجه شدید، هوش مصنوعی با ورود به صنعت خودروسازی، به‌شدت آن را دست‌خوش تغییر و تحول کرده است. از ساخت خودروهای خودران گرفته تا بهینه‌سازی مصرف سوخت و افزایش ایمنی، هوش مصنوعی نقش مهمی در این صنعت دارد. سیستم‌های کمک‌راننده، مسیریابی هوشمند و مدیریت ترافیک تنها بعضی از کاربردهای آن هستند. این فناوری با کاهش هزینه‌ها، بهینه‌سازی تولید و افزایش بهره‌وری، هم برای خودروسازان و هم برای رانندگان مزایای متعددی دارد. بااین‌حال، چالش‌هایی مانند کیفیت پایین داده‌ها، محدودیت‌های حسگرها، پیچیدگی تصمیم‌گیری هوش مصنوعی و خلأهای قانونی، موانعی هستند که برای استفاده کامل از همه قابلیت‌های آن باید در نظر گرفته شوند.