بورس کالا، بستر پرمنفعتی که باب میل دولت مهم نبود
گزارش سالانه اهداف، برنامهها و دستاوردهای سال ۱۴۰۱ وزارت صمت، به مزایای متعدد عرضه خودرو و معاملات دو سر برد خودرو در بورس کالا اشاره میکند. در سال گذشته، ۶۸ هزار و ۱۲۵ دستگاه خودرو در این بستر مزایدهای به فروش رسیدند و سود چشمگیری عاید تولیدکنندگان و همینطور مصرفکنندگان شد. با این حال، با ورود شورای عالی رقابت، عرضه خودرو در بورس کالا به حالت تعلیق درآمد.
علیرغم انجام معاملات دو سر برد خودرو در بورس کالا ایران، این راهکار بارها توسط برخی نمایندگان مجلس و نهادهای مختلف مورد انتقاد قرار گرفت. این در حالی است که هم خودروساز و هم مشتری، رضایت کامل از این روش عرضه داشتند. در یک بازه تقریبا دهماهه، بیش از ۶۸ هزار خودرو متعلق به شرکتهای دولتی و خصوصی در بورس کالا به عرضه درآمدند و مابهالتفاوت قیمت تولیدی و قیمت بورسی، درمجموع درآمدی حدود ۱۷ هزار و ۴۴۷ میلیارد تومان را عاید خودروسازان کرد.
بورس کالا واقعا اثربخش بود؟
اگرچه بساط فروش خودرو از طریق بورس کالا خیلی زود برچیده شد، ولی تولیدکنندگان در همان مدتزمان محدود نیز توانستند نقدینگی خود را افزایش دهند، هرچند سود عایدی آنها بهقدری نبود که تأثیر خاصی در افزاش تیراژ بگذارد. علاوه بر خودروسازان، متقاضیان نیز از خرید خودرو در بورس کالا رضایت داشتند. این بستر شفاف جایی برای دلالی و واسطهگری نداشت و قیمت خودروهای عرضهشده در بورس، به طور متوسط ۱۵ درصد ارزانتر از بازار آزاد بود.
اثربخشی عرضه خودرو در بورس کالا در گزارش وزارت صمت نیز به اثبات رسیده، و جالبتر اینکه ایرانخودرو بیش از شرکتهای دیگر، از این بستر مزایدهای نفع برده است. بیش از ۵۳ هزار محصول مختلف ایکو در بورس کالا عرضه شده و درآمد حاصل از مابهالتفاوت میان قیمت تولیدی و قیمت بورسی برای این شرکت حدود ۱۲ هزار و ۷ میلیارد تومان اعلام شده است!
خودروسازان بخش خصوصی نیز از معاملات دو سر برد خودرو در بورس کالا نفع بردهاند. به عنوان مثال، بهمن موتور با فروش ۹۰۵۸ و آرین پارس موتور با عرضه ۱۹۷۶ دستگاه خودرو به ترتیب توانستند به درآمدی معادل ۳۹۴۲ میلیارد تومان و ۲۵۵۲ میلیارد تومان دست پیدا کنند.