ماشین شوتی چیست و چگونه آنها را شناسایی کنیم؟

شاید تابه‌حال اصطلاحاتی مانند ماشین شوتی و شوتی‌گری را شنیده باشید. شوتی پدیده‌ای است که در آن افراد با استفاده از خودروی سواری به قاچاق کالا یا انسان می‌پردازند. خودروهای سواری که از آنها برای قاچاق استفاده می‌شود، ماشین شوتی نام دارند. اصطلاح شوتی برای مردم استان‌های جنوبی، جنوب غربی و شرق کشور اصلاحی آشناست؛ استان‌هایی مانند بوشهر، خوزستان، لرستان و سیستان و بلوچستان. در ادامه با کار خودروهای شوتی، دلایل پیدایش این پدیده، نحوه شناسایی این خودروها و مجازات‌هایی که برای این افراد در نظر گرفته شده است، آشنا می‌شویم.

کار ماشین شوتی چیست؟

مبدأ بسیاری از خودروهای شوتی استان بوشهر و بندر گناوه است. البته این خودروها از سایر بنادر و مناطق مرزی هم بارهای قاچاق را به مناطق دیگر کشور حمل می‌کنند. بار این خودروها هرچیزی می‌تواند باشد، انواع کالاهای قاچاق و غیرقاچاق و حتی انسان. در نواحی جنوبی و جنوب‌غربی بار آنها بیشتر شامل اقلامی مانند پوشاک، نوشیدنی‌های الکلی، لوازم برقی، تلفن همراه، لوازم خانگی، پارچه و غیره است. ولی در مرزهای شرقی کشور ماشین‌های شوتی بیشتر به نقل‌وانتقال اتباع خارجی و موادمخدر مشغول‌اند. مشروب، مواد منفجره و ترقه نیز توسط خودروهای شوتی حمل می‌شود. البته در بیشتر موارد بار آنها پوشاک است، پوشاکی که بدون پرداخت عوارض گمرکی وارد می‌شود و سر از فروشگاه‌های سراسر کشور درمی‌آورد. ازآنجاکه عوارض گمرکی این کالاها پرداخت نشده‌ است، با قیمت بسیار کمتری تهیه می‌شوند و بنابراین سود خوبی دارند.

خودروهای شوتی معمولا در نیمه‌های شب و به‌صورت گروهی و بدون توقف و استراحت با سرعت بالا حرکت می‌کنند تا هرچه سریع‌تر به مقصد برسند و بار جدیدی بگیرند. رانندگان این خودروها از رانندگی در جاده‌های پرپیچ‌وخم و خطرناک، جریمه‌شدن و حتی شلیک گلوله توسط پلیس هراسی ندارند. سرعت این خودروها حتی تا ۲۲۰ کیلومتر بر ساعت نیز می‌رسد. آنها معمول پلاک خودرویشان را مخدوش می‌کنند تا شناسایی نشوند.

دلایل پیدایش پدیده شوتی‌گری

یکی از دلایل رواج پدیده شوتی‌گری در مناطق جنوبی، جنوب غربی و شرق کشور فقر و آمار بالای بیکاری است. نبود امکانات و اشتغال، ازبین‌رفتن فرصت کشاورزی در اثر کم‌آبی و مدیریت نادرست منابع آبی و مشکلات اقتصادی و معیشتی موجب شده است که بسیاری از سر ناچاری به این کار روی بیاورند.

البته همیشه نیز این افراد از روی ناچاری این راه را انتخاب نمی‌کنند. دستمزدهای چندمیلیونی برای حمل بار قاچاق نیز بسیاری را وسوسه می‌کند که با وجود خطراتی مانند تصادف و مرگ در جاده‌ها و دستگیرشدن به‌دست پلیس، بازهم وارد این کار شوند. سود بالای حمل کالای قاچاق موجب شده است که شوتی‌گری به شغلی پردرآمد برای بسیاری از افراد تبدیل شود.

نقش آن در اقتصاد

تردد خودروهای شوتی عامل تصادفات فراوانی بوده است و خسارات جانی و مالی زیادی به بار آورده است. رانندگان خودروهای شوتی بی‌محابا و با سرعت بسیار بالا در جاده‌ها حرکت می‌کنند و با این کار علاوه بر جان خود، جان سایر هموطنان را نیز به خطر می‌اندازند.

این پدیده علاوه بر تلفات جانی، ازنظر اقتصادی نیز آسیب‌های فراوانی به‌دنبال دارد. شوتی‌گری با ورود بی‌رویه کالاهای قاچاق به تولید و اشتغال آسیب می‌رساند و بازار محصولات داخلی را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. از سوی دیگر، با توجه به بسته‌شدن راه ورود قانونی بسیاری از برندها و محصولات خارجی، این محصولات به‌صورت قاچاق و با قیمت‌هایی حتی بالاتر از قیمت‌های واقعیشان به مردم عرضه می‌شوند و در این میان مردم نیز متضرر می‌شوند. با شرایط نابسامان اقتصادی و آمار بالای بیکاری، قاچاق اتباع خارجی، که عمدتا از کشورهای افغانستان و پاکستان به ایران می‌آیند، بر مشکلات اقتصادی مردم می‌افزاید و موجب بدترشدن شرایط می‌شود.

آیا ایمن‌ترین خودروها در بازار ایران را می‌شناسید؟

ویژگی‌های ماشین شوتی

ماشین شوتی به نوعی از خودروها گفته می‌شود که در آنها تغییراتی ایجاد شده است. کمک‌فنر این خودروها تقویت می‌شود و در فضای داخلیشان نیز تغییراتی ایجاد می‌شود تا بتوانند داخل آنها را با اجناس قاچاق پر کنند و با سرعت بالا در جاده‌ها تردد کنند. ازآنجاکه ماشین شوتی باید مسیرهای پرخطری را طی کند و احتمال آسیب‌دیدن و تصادف آن بالا است، از ماشین‌های ارزان‌قیمت استفاده می‌شود. ماشین شوتی بیشتر شامل خودروهایی مانند سمند، پژو ۴۰۵ و پرشیا با موتورهایی تقویت‌شده است.

نحوه شناسایی ماشین شوتی

خودروهای شوتی برای افزایش سرعت، قابلیت حمل بار زیاد و شناسایی‌نشدن دستکاری می‌شوند. یکی از مشخصه‌های ماشین شوتی این است که کمک‌‌فنرهای عقب آن از حد استاندارد بالاتر است. اما چرا کمک‌فنرها را بالا می‌برند؟ زیرا در حالت عادی وزن زیاد بار موجب می‌شود که شاسی خودرو از حد مجاز پایین‌تر برود و ظاهر خودرو غیرطبیعی به نظر برسد بنابراین کمک‌فنرهای عقب را دستکاری می‌کنند تا زمانی که خودرو بار زیادی حمل می‌کند، ارتفاع آن از عقب عادی به نظر می‌رسد. اگر در جاده‌ها خودروهایی مانند پژو ۴۰۵ و پارس را دیدید که قسمت انتهایی‌شان ارتفاع زیادی دارد و با سرعت بسیار زیادی حرکت می‌کنند، به احتمال زیاد آن خودرو یک ماشین شوتی است.

حتما بخوانید: نحوه تشخیص دستکاری کیلومتر ماشین

معمولا پلاک این ماشین‌ها مخدوش یا برداشته می‌شود تا شناسایی نشوند. گاهی در این خودروها کاتالیزور اگزوز نیز حذف می‌شود و بعضی نیز به دودزا مجهز می‌شوند. زیرا انتشار دود غلیظ سفید موجب اختلال در دید خودروی تعقیب‌کننده آنها می‌شود. به‌طورکلی سرعت بسیار بالا، بالابودن کمک‌فنرها، مخدوش‌بودن پلاک خودرو و تولید دود سفید از مهم‌ترین مشخصه‌های این خودروها هستند.

مجازات قاچاق با ماشین شوتی

رانندگان خودروهای شوتی به سه دلیل مجازات می‌شوند: سرعت بالا، تغییرات غیرمجاز و غیرقانونی در خودرو و قاچاق کالا. سرعت بالا می‌تواند موجب جریمه نقدی و در مواردی، انتقال خودرو به پارکینگ شود. اگر ماشین شوتی حامل کالای قاچاق باشد، کالا ضبط و متهم تا دو برابر قیمت کالا جریمه می‌شود. اگر ارزش کالای قاچاق بیش از ۱۰ میلیون تومان باشد، علاوه بر جریمه نقدی، خودرو و بار آن نیز به نفع دولت ضبط می‌شود.

اگر وضعیت خودرو نشان‌دهنده شوتی‌بودن آن باشد، پلیس خودرو را متوقف می‌کند. تغییرات ایجادشده در ماشین شوتی خلاف قانون هستند و مجازات‌هایی را به‌دنبال دارند. زیرا دستکاری و تغییر خودرو نیز جرم است. به‌طور کلی مجازات این افراد به سه عامل سرعت، میزان تغییراتی که در خودرو ایجاد کرده‌اند و میزان و ارزش کالای قاچاق بستگی دارد.

سخن پایانی

معضل قاچاق کالا و انسان با ماشین شوتی، معضل بزرگی است که به‌دلیل مشکلات اقتصادی، بیکاری و اقتصاد ناسالم ایجاد شده است. ممکن است که در سال‌های آینده با افزایش بیکاری و مشکلات اقتصادی، پدیده شوتی‌گری گسترش بیشتری یابد. بهترین راه مقابله با این مشکل، اشتغال‌زایی در مناطق محروم مرزی و بهبود وضعیت اقتصادی است. زیرا دستگیری و مجازات این افراد نمی‌تواند این مشکل را به‌طور ریشه‌ای حل کند. تا زمانی که افراد ناچارند برای گذران زندگی جان خود را به خطر بیندازند و به قاچاق روی بیاورند، این مشکل نیز پابرجا خواهد ماند.