بازار خودرو به‌صورت لحظه‌ای در حال تغییر است و قیمت خانه‌ها هم نجومی شده است؛ پس طبیعی است که بر سر دو راهی خرید خانه یا خودرو قرار بگیرید. هر چه نباشد، قرار است سرمایه زیادی را برای خرید یکی از آنها خرج کنید پس باید همه جوانب را به‌خوبی در نظر بگیرید. خیلی از افراد فکر می‌کنند خرید مسکن خیلی بهتر از خرید خودرو است؛ اما آیا در بازار لحظه‌ای ایران و با توجه به اینکه خودرو به یک کالای سرمایه‌ای در کشورمان تبدیل شده است، واقعا چنین چیزی درست است؟ همراه‌مان بمانید؛ در این مطلب وضعیت بازار مسکن و خودرو را بررسی کرده‌ایم و نکاتی را برای تصمیم‌گیری بهتر درباره خرید خانه یا خودرو فهرست کرده‌ایم.
فاکتورهای مهم تصمیم‌گیری برای خرید خانه یا خودرو
برای تصمیم‌گیری درباره خرید خودرو یا مسکن، قبل از هرچیز جواب این سؤال‌ها را پیدا کنید:
۱. وضعیت بازار مسکن و خودرو چگونه است؟
بررسی کنید که آیا نرخ بهره وام مسکن و وام خودرو افزایشی است یا کاهشی؟ اگر نرخ بهره هر دو در چند ماه گذشته افزایشی بوده است، پس در حالت کلی زمان خوبی برای خرید هیچ‌کدام نیست. زمانی که نرخ بهره رو به پایین باشد یا عرضه در یکی از این دو بازار افزایش پیدا کند، زمان خوبی برای وارد شدن به آن بازار است.
۲. پیش‌بینی شما از وضعیت آینده‌تان چیست؟
شرایط فعلی خودتان و جامعه را در نظر بگیرید. اگر شما هم مانند خیلی‌های دیگر مطمئن نیستید چند سال آینده کجا خواهید بود، خرید خودرو احتمالا تصمیم بهتری نسبت به خرید خانه است. از طرفی خودرو بدون توجه به جایی که زندگی می‌کنید می‌تواند همراه شما باشد، حتی اگر به خارج از کشور بروید.
خرید خانه فرایند پیچیده‌تر و زمان‌برتری نسبت به خرید خودرو دارد. شاید لازم باشد وام بگیرید و درنتیجه مجبور شوید در صف طولانی بانک‌ها و صندوق‌ها منتظر بمانید. از طرفی پیدا کردن ملک مناسب و عقد قرارداد هم زمان زیادی از شما خواهد گرفت؛ اما برای خودرو چنین مسائلی معمولا مطرح نیست.
انتخاب از میان مدل‌های مختلف خودرو با توجه به بودجه‌ای که دارید، راحتتر از خرید خانه است. در واقع خرید خانه، تصمیم بزرگی است و باید خیلی جوانب را در نظر بگیرید اما خرید خودرو به این سطح از بررسی و آینده‌نگری نیاز ندارد. کافی است مدل خودروی موردنظرتان را از میان از صفرها یا کارکرده‌ها پیدا کنید، در کمتر از ۲ ساعت آن را کارشناسی کنید و متوجه وضعیت سلامت و عملکرد آن شوید؛ اما درباره خانه چطور؟
۳. میزان پس‌اندازتان چقدر است؟
بیشتر اوقات خرید خانه بهتر از خرید خودرو است اما آیا پول کافی برای خرید خانه موردعلاقه‌تان را دارید؟ اگر نه، شاید بهتر باشد که به فکر خرید خودرو باشید.
برای خرید خانه یا باید پول کافی برای خرید یک‌باره خانه را داشته باشید، یا باید پول نقد کافی برای پیش‌پرداخت، هزینه‌های نگهداری و پرداخت ماهیانه وام و … داشته باشید. اگر از پس این هزینه‌ها برنمی‌آیید، خرید خانه در مقایسه با خرید خودرو گزینه مناسبی برایتان نیست. پس این جوانب را بسنجید سپس درباره اینکه اول خانه بخرید یا خودرو تصمیم نهایی را بگیرید.
۴. آیا واجد شرایط دریافت وام هستید؟
هرچه اعتبار مالی بهتری داشته باشید، دریافت کمک‌هزینه و وام خرید برایتان راحتتر است. بانک‌ها معمولا برای پرداخت وام، سابقه چک برگشتی و تسهیلات معوقه‌تان را بررسی می‌کنند. همچنین بانک باید مطمئن باشد که توانایی پرداخت اقساط را دارید. گردش مالی و پس‌انداز خوب می‌تواند روند دریافت وام را سریع‌تر کند.
۵. نیازها و ترجیحات شخصی‌تان چیست؟
باید شرایط زندگی شخصی خود را در نظر بگیرید. اگر در حال حاضر نه از خانه خود رضایت دارید و نه از خودرویی که دارید، باید از میان «نارضایتی از خانه» و «نارضایتی از خودرو» با یکی‌شان کنار بیایید.
وضعیت خانواده خود را هم در نظر بگیرید؛ آیا به فضای بیشتری برای زندگی نیاز دارید؟ یا از مستأجری خسته شده‌اید و می‌خواهید خانه خودتان را داشته باشید؟ از نظر تئوری ارتقا دادن و بهبود مکانی که بیشترین زمان را در آن می‌گذرانید، منطقی‌تر است.
۶. چقدر طول می‌کشد تا دوباره به‌اندازه کافی پس‌انداز کنید؟
این سؤال را زمانی مطرح کنید که می‌خواهید تصمیم نهایی خود را بگیرید. فرض کنید با سرمایه فعلی‌تان هم می‌توانید خودرو بخرید و هم زمین یا مسکن. با خرید یکی از این‌ها چقدر طول می‌کشد تا دوباره به‌اندازه‌ای پس‌انداز داشته باشید که بتوانید موارد بعدی را تهیه کنید؟ پاسخ این سؤال به‌خصوص زمانی اهمیت پیدا می‌کند که خرید خودرو را به خرید مسکن ترجیح دهید.
بررسی مزایا و معایب، وضعیت بازار و بازدهی خرید خانه در بلندمدت
مزایا و معایب خرید خانه
خرید خانه مزایای خاص خود را به‌دنبال دارد؛ از جمله اینکه یک سرمایه‌گذاری بسیار خوب با سوددهی کوتاه‌مدت و بلندمدت خواهید داشت. مسکن از معدود دارایی‌هایی است که در طول زمان ارزشش بیشتر می‌شود و نگران کاهش ارزش آن نخواهید بود و در عین حال با اجاره دادنش می‌توانید از آن کسب درآمد کنید. خرید زمین نیز به همین اندازه می‌تواند پرسود باشد؛ به‌خصوص اگر زمین را در جایی رو به توسعه خریداری کنید.
بازار مسکن مانند هر بازار دیگری معایب خاص خود را دارد؛ از جمله اینکه برای خرید ملک یا مسکن به سرمایه زیادی نیاز دارید. مثلا با سرمایه‌ای کمتر از ۵۰۰ میلیون تومان احتمالا نمی‌توانید به فکر خرید مسکن باشید.
دومین ایرادی که بر خرید مسکن وارد است، سرعت پایین نقدشوندگی آن است. همان‌طور که فرایند خرید (انتخاب ملک و عقد قرارداد با مالک) زمان‌بر است، فرایند فروش (پیدا کردن خریدار و عقد قرارداد با او) هم نیازمند حوصله و صبر زیاد است.
بررسی وضعیت بازار مسکن در تهران
در خرید خانه همواره چند سؤال پیش روی خریداران مطرح می‌شود ازجمله اینکه: در کجا خانه بخریم؟ خانه چند متری بخریم؟ چه میزان سرمایه به آن اختصاص دهیم؟ این گزارش دیوار را که از مناطق ۲۲گانه تهران گردآوری شده است، ببینید:
«آمار به‌دست آمده نشان می‌دهد که بیشترین تقاضا برای آگهی کردن و فروش خانه در تهران مربوط به مناطق ۱، ۲، ۳، ۴، ۵ و ۱۰ است. بیشتر افراد به‌دنبال خرید خانه متری ۱۰ تا ۴۰ میلیون تومان بوده‌اند. از طرفی خانه‌های با متراژ ۵۰ تا ۱۰۰ مترمربع نزدیک به ۴۶ درصد و ۱۰۰ تا ۱۵۰ مترمربع حدود ۲۸ درصد آگهی‌های کل تهران را به خود اختصاص داده‌اند.»
طبق این آمار، خرید خانه‌های نقلی و جمع‌جور در مناطق پربازدید و پرتقاضا می‌تواند در بلندمدت سود بالایی داشته باشد چون میزان تقاضای بازار آن زیاد است.
بازدهی خرید خانه در بلندمدت
خرید خانه در بلندمدت سود خوبی به‌دنبال دارد. افرادی که به‌دنبال سرمایه‌گذاری بلندمدت هستند، خرید خانه و زمین را بر خرید خودرو ترجیح می‌دهند چرا که از نظر آنان این نوع سرمایه محفوظ و وفادار است.
بررسی مزایا، معایب، وضعیت بازار و بازدهی خرید ماشین در بلندمدت
مزایا و معایب
خرید خودرو یک مزیت دارد: نقد کردنش زیاد طول نمی‌کشد. این روزها بازار برخی مدل‌های خودرو آن‌قدر پرتقاضاست که چندروزه می‌توانید آنها را بفروشید. همچنین خرید خودرو تا حد زیادی نگرانی‌تان را بابت حمل‌ونقل برطرف می‌کند.
از معایب خرید خودرو برای سرمایه‌گذاری این است که خطر تصادف (کوچک/بزرگ) همواره پیش روی دارایی شماست. اگرچه بیمه بدنه و … پاسخگوی هزینه‌های مشروط بعدی است اما ارزش خودرو به میزان زیادی افت خواهد کرد.
این را هم در نظر بگیرید که اگر سرمایه‌تان را خرج خودرو کنید و خودرو به سرقت برود، سرمایه‌تان را از دست می‌دهید اما این وضعیت برای ملک پیش نمی‌آید.
بررسی وضعیت بازار خودرو و مقایسه آن با مسکن
بازار خودرو در داخل ایران با دیگر کشورها مقداری متفاوت است. این روزها سود حاصل از خرید خودرو در کوتاه‌مدت و بلندمدت در ایران گاها از خرید مسکن هم بیشتر به نفع شماست. بیایید آمار منتشرشده از تغییرات قیمت چند مدل خودرو در ۵ سال گذشته یعنی از ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۱ را بررسی کنیم.
خودرو ۲۰۶ تیپ ۲ در طول ۵ سال رشد قیمتی ۹ برابری داشته است. در همین مدت خودرو تیبا صندق‌دار و پراید به‌ترتیب رشدی ۷.۹ و ۸.۷ برابری داشته‌اند. بازار مسکن نیز در این مدت حدود ۱۰ برابر رشد داشته است.
دلیل اینکه می‌گوییم بازار خرید خودرو در ایران نسبت به دیگر کشورها مقداری متفاوت است، همین است. خودرو در ایران گاها به‌اندازه مسکن و زمین می‌تواند رشد کند.
بازدهی خرید خودرو در بلندمدت
داشتن اطلاعات و توانایی تحلیل درست بازار خودرو در کوتاه‌مدت و بلندمدت برای سرمایه‌گذاری در این بازار ضروری است. در حالت کلی سود بازار خودرو در کوتاه‌مدت بیشتر از بلندمدت است. یعنی در کوتاه‌مدت سودی که خرید خودرو به شما می‌دهد، بیشتر از سود خرید خانه است.
قیمت خودرو در سال‌های اخیر در ایران با رشدی غیرمعمولی همراه بوده است. خودرویی که در سال ۹۰-۹۱ با قیمت ۳-۵ میلیون تومان خرید‌وفرش می‌شد، الان ۳۰-۴۰ برابر گران‌تر شده است. البته تغییر قیمت تمام خودروها یکسان نبوده است؛ بعضی‌ها کمتر و بعضی‌ها بیشتر گران شده‌اند. اما در کل با یک بررسی ساده، درصدهای عجیب‌وغریبی خواهیم دید.
اگرچه این روزها قیمت بازار خودرو و قطعات یدکی به‌صورت لحظه‌ای در حال تغییر است، اما چند روش برای سرمایه‌گذاری در بازار خودرو وجود دارد:
- سرمایه‌گذاری در بازار خودرو داخلی؛
- خریدوفروش خودرو دست دوم در کوتاه‌مدت؛
- خریدوفروش خودرو نو؛
- خریدوفروش خودرو در بلندمدت؛
- خرید و اجاره دادن خودرو؛
- خریدوفروش اقساطی خودرو با سود حدود ۱۸ تا ۳۰ درصد؛
- وارد کردن خودرو؛
- همکاری با شرکت‌های تولیدکننده یا واردکننده خودروها مطابق با قوانین و شرایط واردات خودروهای خارجی جاری در کشور؛
- خرید خودرو در بورس کالا؛
- شرکت در مزایده‌های خودرو.
حالا اول ماشین بخریم یا خانه؟
درنهایت باز این سؤال مطرح می‌شود که اولویت با کدام است؟ خرید ماشین یا خرید خانه؟ تصمیم‌گیری میان خرید خانه و خودرو همواره انتخاب سختی است. در اکثر مواقع خرید خانه بهترین انتخاب است اما گاهی خرید یک ماشین و مستأجر ماندن بهترین انتخاب برای شماست؛ تا زمانی‌که مطمئن شوید شرایط مالی مناسبی برای خرید خانه جدید یا خودروی جدید دارید.
پیشنهاد ما این است که تمام مواردی را که در این مطلب بررسی کردیم، در نظر بگیرید. سپس با انجام یک تحلیل بازار مناسب از مسکن، زمین و خودرو تصمیم نهایی را بگیرید.