اگر احساس می‌کنید که باید روی پدال ترمز فشار زیادی وارد کنید تا سرعت خودرو کم یا خودرو متوقف شود، پس پدال ترمز خودرویتان سفت شده است. طبیعتا این مشکل باعث می‌شود که ایمنی خودرو کم شود؛ به همین خاطر فوراً باید آن را تعمیر کنید. اما چه چیزی باعث می‌شود که پدال ترمز سفت شود؟ در ادامه دلایلی را که باعث سفت شدن پدال ترمز می‌شوند، با هم بررسی می‌کنیم. همراهمان بمانید.
۱. بوستر ترمز معیوب
در بیشتر موارد، سفت شدن ترمزها به‌دلیل مشکلات بوستر ترمز ایجاد می‌شود. بوسترهای ترمز، نیروی اعمال‌شده به پدال ترمز را چندبرابر می‌کنند و مایع هیدرولیک در لوله ترمز این نیرو را منتقل می‌کند. این سیستم که به‌عنوان ترمز برقی هم شناخته می‌شود، اجازه می‌دهد تا یک وسیله نقلیه دو تُنی، فقط با فشار پا متوقف شود.
کارکرد بیشتر ترمزهای برقی به‌دلیل وجود خلاء در موتور است. تقویت‌کننده ترمز مستقیماً از طریق یک شلنگ خلاء به منیفولد ورودی موتور متصل می‌شود و باعث کشیدن هوا به داخل موتور می‌شود. بوستر ترمز معیوب، تقویت‌کننده‌ای است که دیگر نمی‌تواند فشار خلاء را حفظ کند. خرابی بوستر ترمز یکی از دلایل رایج پدال ترمز سفت است. به همین خاطر، بوستر، باید اولین گزینه‌ای باشد که بررسی می‌کنید.
خوشبختانه، یک راه آسان برای تشخیص خرابی بوستر ترمز وجود دارد:
- وقتی ماشین خاموش است، پدال ترمز را چندبار فشار دهید. نباید فشار دادن ترمز خیلی سخت باشد.
- سپس درحالی‌که همچنان پای خود را روی پدال فشار می‌دهید، خودرو را روشن کنید.
- اگر پدال به‌آرامی پایین بیاید، احتمالاً بوستر ترمز مشکلی ندارد اما اگر پدال همچنان سفت باشد، احتمالاً بوستر ترمز خراب شده است.
چطور این مشکل را حل کنیم؟
ممکن است خودرو به بوستر ترمز جدید نیاز داشته باشد. برای مطمئن شدن از این مشکل، حتما با متخصص خودرو مشورت کنید.
۲. شکستگی دریچه شیر یکطرفه (Check Valve)
شیر یکطرفه، سوپاپ یک‌طرفه‌ای است که اجازه می‌دهد هوا به‌سمت موتور جریان یابد و وارد بوستر ترمز نشود. هنگامی که موتور خودرو را روشن می‌کنید، سوپاپ برگشت، فشار خلاء را در بوستر ترمز نگه می‌دارد. گاهی اوقات، دیافراگم پاره می‌شود یا دریچه شیر یکطرفه می‌شکند. در هر دو حالت، بوستر ترمز ممکن است دیگر خلاء ایجاد نکند و در تأمین برق به سیلندر اصلی به مشکل بخورد.
یک نشانه رایج معیوب بودن سوپاپ این است که هوا همچنان از شیر عبور می‌کند و از کناره (جایی که به بوستر ترمز وصل می‌شود) خارج می‌شود.
چطور این مشکل را حل کنیم؟
شیر یکطرفه بخش ساده اما مهمی از عملکرد بوستر را برعهده دارد؛ اگر معیوب است، باید آن را تعویض کنید.
۳. خرابی پمپ خلاء یا پمپ فرمان برقی
در برخی خودروها، بوستر ترمز به‌جای استفاده از منیفولد ورودی موتور برای ایجاد خلاء، یک پمپ مکانیکی یا الکتریکی دارد. در برخی خودروها هم ممکن است یک تقویت‌کننده ترمز هیدرولیک وجود داشته باشد که از فشار هیدرولیک تولیدشده توسط پمپ فرمان به‌جای پمپ خلاء موتور استفاده می‌کند.
اگر خودرویتان پمپ خلاء یا تقویت‌کننده ترمز هیدرولیک دارد و پدال ترمزتان سفت شده است، مشکلاتی از جمله خرابی تسمه پروانه، خرابی پمپ یا مایع فرمان کم‌قدرت می‌تواند باعث بروز آن شده باشد.
۴. ترک خوردن شلنگ خلاء
شلنگ خلاء، بوستر ترمز را به موتور متصل می‌کند تا هوا برای ایجاد خلاء کشیده شود. اغلب اوقات، نبود خلاء که منجر به سفت شدن پدال ترمز می‌شود، به‌دلیل خرابی شلنگ خلاء به‌وجود می‌آید. چراکه شلنگ‌های خلاء لاستیکی به‌مرور به‌دلیل خشک شدن و پوسیدگی در نقاط مختلفی دچار ترک‌خوردگی می‌شوند. اگر وقتی ترمز را فشار می‌دهید، صدای خش‌خش می‌شنوید، ممکن است صدای نشتی شلنگ خلاء یا دیافراگم بوستر ترمز باشد. در موارد نادر، اندازه یا نوع اشتباه شلنگ خلاء متصل‌شده باعث می‌شود کل سیستم ترمز از کار بیفتد.
چطور این مشکل را حل کنیم؟
شلنگ خلاء فرسوده را جایگزین کنید یا نوع صحیح شیلنگ را نصب کنید.
۵. گیر کردن کولیس یا کالیپر
یکی دیگر از دلایل سفت شدن پدال ترمز، گرفتگی کالیپرهای ترمز است. کالیپرهای ترمز یکی از ضروری‌ترین اجزای سیستم ترمز خودرو هستند. وظیفه اصلی آنها فشار دادن لنت‌های ترمز به روتور است؛ درست در زمانی که می‌خواهید وسیله نقلیه خود را متوقف کنید.
گاهی اوقات، کالیپرهای ترمز یا پیچ‌های متصل به آنها ممکن است گیر کنند و از درگیر شدن و قرار گرفتن صحیح لنت‌های ترمز جلوگیری کنند. تمام این‌ها، ممکن است باعث سفت شدن پدال ترمز شود.
چطور این مشکل را حل کنیم؟
اگر کولیس گیر کرده است، بهتر است یک متخصص حرفه‌ای مشکل را بررسی و حل کند.
۶. وجود لجن در لوله‌های ترمز
سفت شدن پدال ترمز ممکن است به‌دلیل تجمع لجن در لوله ترمز باشد. رطوبت ممکن است در اثر قرار گرفتن در معرض هوا وارد سیستم ترمز شود و روغن ترمز آن را جذب می‌کند. با گذشت زمان، وجود آب باعث ایجاد لجن می‌شود، حرکت روغن ترمز را سخت می‌کند و باعث می‌شود پدال سفت شود.
چطور این مشکل را حل کنیم؟
اگر شک دارید که روغن ترمز علت اصلی مشکل شماست یا نه، رنگ و ظاهر روغن ترمز را بررسی کنید. معمولاً روغن ترمز باید رنگ کهربایی شفاف داشته باشد. اگر غلیظ و تیره به نظر می‌رسد، یعنی کثیف است. روغن ترمز را در صورت کثیف بودن یا حداقل هر دو سال یکبار تعویض کنید تا از تجمع لجن جلوگیری شود و پدال به‌خوبی کار کند.
۷. متناسب نبودن محور و طول پدال ترمز
نسبت پدال ترمز، رابطه بین نقاط محوری پدال و طول پدال ترمز است. این نسبت به‌طور معمول و استاندارد ۴:۱ است. نسبت نادرست پدال ترمز می‌تواند به‌شدت بر نحوه عملکرد تقویت‌کننده ترمز و پیستون سیلندر اصلی تأثیر بگذارد و احتمالاً فشار ترمز را کاهش دهد. این اختلال می‌تواند منجر به سفت شدن پدال ترمز شود. چون فشار ترمز به‌خوبی از پدال به بوستر ترمز نمی‌رسد.
چطور این مشکل را حل کنیم؟
تشخیص نسبت نادرست پدال ترمز، نیازمند بررسی نسبت پدال و نقاط محوری است. اگر این نسبت درست نبود، باید تنظیمش کنید. البته این کار ساده نیست، بنابراین بهتر است آن را به یک متخصص حرفه‌ای بسپارید.
۸. آسیب‌دیدگی سیلندر اصلی
سیلندر اصلی، فشار ترمز ایجادشده توسط پدال ترمز را به چرخ جلو و چرخ عقب هدایت می‌کند. این فشار از طریق مایع هیدرولیکی که از طریق لوله ترمز عبور می‌کند، منتقل می‌شود. اگر سیلندر اصلی آسیب دیده باشد یا طول عمرش تمام شده باشد، ترمزها قفل می‌شوند و ممکن است هر زمان که بخواهید سرعت خود را کاهش دهید، سفتی پدال ترمز را حس کنید.
چطور این مشکل را حل کنیم؟
باید به متخصص خودرو مراجعه کنید.
۹. تنظیم نادرست ترمزهای درام عقب
با گذشت زمان، ترمزهای عقب ماشین خراب می‌شود. فاصله بین ترمزهای درام و کفشک‌ها با خراب شدن آنها بدتر می‌شود و درنتیجه کالیبراسیون به‌درستی انجام نمی‌شود. این کالیبراسیون نادرست، اعمال فشار لازم به ترمز را دشوار می‌کند و منجر به سفت شدن پدال ترمز می‌شود.
سؤالات متداول
۱. آیا امکان دارد مشکل سفت شدن پدال در ترمز ABS رخ دهد؟
بله، شایع‌ترین علت پدال سفت شدن، فشار هیدرولیک ناکافی سیستم است. علت اصلی آن می‌تواند خرابی پمپ ABS باشد. سوختن فیوز پمپ ABS، باتری خراب ABS، سطح سیال هیدرولیک پایین، همه از علت‌های درست کار نکردن پمپ هستند. با وجود این‌ها شاید همچنان بتوان ترمز کرد، اما پدال به‌طرز عجیبی سفت می‌شود.
۲. آیا ترمز خیلی شدید می‌تواند به خودرو آسیب برساند؟
بله. گرما و فشار ایجادشده در اثر کوبیدن شدید ترمزها می‌تواند باعث ایجاد ترک در شلنگ‌های ترمز و نشت مایع ترمز شود.