همه چیز درباره طرح آلودگی هوا؛ از محدودیت‌های تردد تا خرید طرح و پرداخت جریمه

حتما با طرح زوج و فرد آشنا هستید. در دهه ۸۰ خورشیدی، مقامات شهری تهران برای کنترل و کاهش آلودگی و همچنین سبک کردن بار ترافیک شهری، به رشته‌ای از اقدامات دست زدند که معروف‌ترین آن‌ها، طرح زوج و فرد بود. در این طرح، خودروهایی که رقم سمت راست پلاک‌شان فرد بود، در روزهای فرد و خودروهایی که بر اساس این سنجش زوج محسوب می‌شد، می‌توانستند در روزهای زوج، یعنی شنبه، دوشنبه و چهارشنبه وارد محدوده طرح شوند. پس از گذشت تقریباً یک دهه و لزوم ایجاد تغییرات، مسئولان شهرداری تهران تصمیم گرفتند تا این طرح را با ایجاد تغییراتی پیش ببرند. از سال ۱۳۹۸ طرح زوج و فرد کنار رفته و طرح جدیدی موسوم به طرح آلودگی هوا جای آن را گرفته است. این طرح به‌طور اختصاری LEZ (Low Emission Zone) هم نامیده می‌شود. برای کنترل ترافیک و آلودگی ناشی از تردد خودروها دیگر زوج یا فردبودن پلاک‌ها ملاک نیست. پس ملاک کنترل ترافیک در طرح جدید چیست؟ در ادامه برایتان خواهیم گفت.

طرح آلودگی هوا چیست؟

طرح آلودگی هوا مانند طرح زوج و فرد سابق تلاش می‌کند در نواحی پرتردد شهری محدودیت‌هایی برای رفت‌وآمد خودروها در نظر بگیرد. این‌بار ملاک محدودیت‌ها شماره پلاک خودرو نیست بلکه زمان در این زمینه نقش دارد. در واقع، ساعت رفت‌وآمد است که اهمیت دارد و خودروها نمی‌توانند در ساعت‌های اعلامی در بخش‌های مخصوصی از شهر تردد کنند.

محدوده طرح آلودگی هوا همچنان مطابق مسیری است که پیش‌تر برای طرح زوج و فرد وجود داشت. مسیرهایی که در طرح آلودگی تهران قرار دارند، به شرح زیر هستند:

• در سمت شمال: از چمران به همت تا زین‌الدین به امام علی.
•  در سمت شرق: از زین‌الدین به امام علی تا امام علی به بعثت.
• در سمت جنوب: از امام علی به بعثت تا بعثت به نواب.
• در سمت غرب: از بعثت به نواب تا چمران به همت.

محدودیت‌هایی برای تردد به مناطق فوق وجود دارد. ساعت ممنوع‌بودن ورود به مناطق طرح به شرح زیر است:

• روزهای شنبه تا چهارشنبه، طرح از ساعت ۶:۳۰ تا ۱۸برقرار است.
• روزهای پنجشنبه، طرح از ساعت ۶:۳۰ تا ۱۳ برقرار است.

در روزهای تعطیل طرح آلودگی هوا اجرا نمی‌شود.

شرایط تردد در طرح آلودگی هوا چیست؟

برای تردد در نقاطی از شهر که مشمول طرح هستند، چه شرایطی وجود دارد؟

• در این طرح هم مانند طرح زوج و فرد، هر خودرو با پلاک تهران می‌تواند با ثبت‌نام طرح به‌مدت ۲۰ روز و پلاک‌های شهرستان به‌مدت ۱۵ روز بدون جریمه‌شدن در محوطه طرح تردد کند.
• برای رزرو و ثبت‌نام ورود به طرح روش‌هایی وجود دارد که در ادامه معرفی می‌شوند. اگر ثبت‌نام صورت نگیرد، ورود به محوطه طرح جریمه به‌دنبال دارد.

برای کسانی که در محوطه طرح زندگی می‌کنند، تسهیلاتی وجود دارد. چه تسهیلاتی؟

• اگر این افراد در ساعت‌های غیرمجاز در محوطه تردد کنند، از تخفیفی ۵۰درصدی برای پرداخت جریمه برخوردار می‌شوند.
• ساکنان این مناطق می‌توانند تا پیش از ساعت ۹، یک خروج رایگان در محوطه طرح داشته باشند.
• بعد از ساعت ۱۶ هم ساکنان این منطقه یک ورود رایگان به محوطه دارند.

حتما بخوانید: استاندارد آلایندگی یورو چیست و چرا مهم است؟

ثبت‌نام برای ورود به طرح آلودگی

برای ثبت‌نام در طرح آلودگی باید به سایت تهران من (my.tehran.ir) مراجعه کنید. فرقی نمی‌کند که پلاک خودروی شما متعلق به تهران است یا شهرستان، در هر حال با مراجعه به این سایت می‌توانید به‌مدت ۲۰ روز برای تهران و ۱۵ روز برای شهرستان ثبت‌نام کنید. با این کار، ورودتان به محوطه طرح با جریمه همراه نمی‌شود.

یادتان باشد که این بازه زمانی ۲۰ و ۱۵روزه در هر فصل به خودروها تعلق می‌گیرد، یعنی با فرارسیدن هر فصل می‌توانید در سایت ثبت‌نام کنید و به‌مدت روزهای نام‌برده بدون نیاز به پرداخت جریمه در محوطه طرح تردد کنید.

جریمه طرح آلودگی هوای تهران چگونه است؟

گفتیم که استفاده از طرح آلودگی هوا یا حلقه دوم، ۲۰ روز در هر فصل رایگان خواهد بود. چگونگی استفاده از این ۲۰ روز کاملاً به سلیقه مالک پلاک خودرو بوده و می‌تواند از شنبه تا پنجشنبه، از این طرح استفاده کنید. البته این درصورتی است که در سامانه تهران من حساب کاربری داشته باشید. اما اگر حسابی در سامانه تهران من نداشته باشید، چه اتفاقی خواهد افتاد؟

اگر نسبت به ایجاد حساب اقدام نکنید، از همان روز اول برای شما جریمه منظور خواهد شد و باید بدهی هزینه تردد را هم پرداخت کنید.

اما اگر حساب کاربری داشته باشید و همیشه هم آن را شارژ کنید، هیچ‌گاه جریمه نخواهید شد. بعد از استفاده از ۲۰ روز رایگان در فصل، و ورود به روز بیست و یکم، برای شما یک پیامک اخطار ارسال خواهد شد که به شما یک ماه فرصت می‌دهد تا نسبت به پرداخت جریمه خود اقدام کنید که اگر حساب شما شارژ باشد می‌توان از آن استفاده کرد.

داشتن حساب کاربری در سامانه تهران من این مزیت را دارد که با ورود به طرح اصلی ترافیک هم جریمه نشوید و صرفاً برای شما پیامک اخطار ارسال خواهد شد.

جریمه طرح آلودگی در حدود ۱۰۵هزار تومان است. برای استعلام‌گیری طرح روش‌های مختلفی وجود دارد. یکی از راه‌ها این است که به سامانه راهور ۱۲۰ (rahvar120.ir) مراجعه کنید و به بخش استعلام تخلفات رانندگی بروید. با وصل‌شدن به سامانه اینترنتی سخا و ورود به حساب کاربری خود می‌توانید از جریمه‌های خودرویتان مطلع شوید.

با مراجعه به سامانه تهران من و ورود به بخش استعلام بدهی عوارض هم می‌توانید از مبلغ جریمه طرح آلودگی باخبر شوید. شهرداری و ناجا با همکاری با یکدیگر، به مالکان خودرو مهلتی ۳۰روزه برای پرداخت جریمه می‌دهند.

برای پرداخت این جریمه باید وارد سامانه تهران من شوید. کیف پول را شارژ کنید و مبلغ جریمه را بپردازید. ۳۰ روز برای این کار فرصت دارید. چنانچه پس از یک ماه، این کار را انجام ندهید، مبلغ جریمه برایتان ثبت می‌شود.

با داشتن شناسه قبض جریمه و پرداخت هم می‌توانید به سامانه راهور ۱۲۰ مراجعه کنید. در این سامانه هم گزینه‌ای با عنوان پرداخت الکترونیکی جرایم وجود دارد.

حتما بخوانید: طرح ترافیک تهران و سایر شهرها

خرید طرح آلودگی هوا چگونه است؟

اگر از سهمیه ورود رایگانتان به طرح استفاده کرده‌اید و تمام شده است، برای ورود به این محوطه باید هزینه و عوارض بپردازید. در واقع، با خرید طرح دیگر جریمه نمی‌شوید. هزینه خرید طرح آلودگی هوا معادل با ۵۰درصد مبلغ عوارض ورود به محدوده طرح است. مبلغ آن براساس عواملی مانند معاینه فنی و ساعت ورود به طرح متفات خواهد بود.

برای خرید طرح آلودگی هم باید به سایت تهران من مراجعه کنید. بنا به اظهارات معاون بهره‌برداری از سیستم‌های حمل و نقل و محدوده‌های ترافیکی شهرداری تهران، فهرست قیمت‌ها برای تردد در محوطه طرح به این شرح است:

نرخ پایه عوارض، مبلغ ۴۳ هزار و ۸۰۰ تومان است اما:

• ورود خودروی دارای معاینه فنی برتر پس از ساعت ۱۰ به محدوده و خروج آن قبل از ساعت ۱۶، معادل ۱۶۰ هزار و ۹۶۵ ریال به ازای هر روز تردد است.
• اگر خودروی دارای معاینه فنی برتر پیش از ساعت ۱۰ به محدوده وارد و قبل از ساعت ۱۶ از آن خارج شود، لازم است که مبلغ ۲۲۹ هزار و ۹۵۰ ریال به ازای هر روز بپردازد.
• در صورتی که خودروی دارای معاینه فنی برتر قبل از ساعت ۱۰ وارد و بعد از ساعت ۱۶ از محدوده طرح آلودگی هوا خارج شود، باید به ازای هر روز تردد در محوطه طرح، ۳۴۴ هزار و ۹۲۵ ریال پرداخت کند.
• چنانچه خودرو دارای معاینه فنی برتر باشد، ورود بعد از ساعت ۱۰ و خروج بعد از ساعت ۱۶ از محدوده باعث می‌شود که مبلغ ۲۲۹ هزار و ۹۵۰ ریال بپردازد.
• اگر خودرویی دارای معاینه فنی برتر باشد و پیش از ساعت ۱۰ به محوطه طرح وارد شود و خروج از محدوده داشته باشد، لازم است که برای هر روز ۲۲۹ هزار و ۹۵۰ ریال پرداخت کند.
• در صورتی که خودرویی دارای معاینه فنی برتر باشد و بعد از ساعت ۱۰ وارد و قبل از ساعت ۱۶ از محدوده طرح خارج شود، نیاز به پرداخت۱۶۰ هزار و ۹۶۵ ریال به ازای هر روز وجود خواهد داشت.
• اگر خودرویی دارای معاینه فنی برتر پس از ساعت ۱۶ ورود و خروج داشته باشد، باید ۳۲۹ هزار و ۵۰۰ ریال به ازای هر روز بپردازد.

اگر کسی وارد طرح ترافیک اصلی شده باشد (از حلقه دوم هم بگذرد) باید دو جریمه پرداخت کند؟

خیر؛ اگر خودرویی در یک روز توسط دوربین‌های طرح کنترل آلودگی هوا و طرح اصلی ترافیک ثبت شود، فقط هزینه طرح اصلی ترافیک از حساب کاربری مالک خودرو کسر خواهد شد.

در ادامه یادآوری این نکته ضروری است که شما می‌توانید با داشتن معاینه فنی برتر، از ۲۵% تخفیف برخودار باشید. که این طرح برای ساکنین این طرح که از تخفیف ۵۰ درصدی برخودار هستند، یک امتیاز ویژه به حساب می‌آید.

در آخر

طرح آلودگی هوا برای کنترل ترافیک و جلوگیری از آلودگی هوا در نظر گرفته شده است. اینکه طرح چقدر موفق بوده، جای ابهام دارد. در هر حال، از سال ۱۳۹۸، این طرح جایگزین طرح زوج و فرد شده است. برای هر خودرویی با پلاک تهران و شهرستان، سهمیه‌ای برای تردد در محوطه طرح در نظر گرفته می‌شود. اگر از این سهمیه استفاده کرده باشید و هزینه خرید طرح را هم پرداخت نکرده باشید، با ورود به محوطه طرح جریمه می‌شوید.

تدابیر زیادی برای کنترل آلودگی هوا و کاهش بار ترافیکی در بزرگترین کلانشهر ایران یعنی تهران اندیشیده و اجرایی شده است. به نظر شما این راهکارها توانسته‌اند موثر باشند و از بار ترافیکی این شهر کم کنند؟ پیشنهاد شما برای کنترل ترافیک و کاهش سطح آلودگی هوا چیست؟ اگر تجربه‌ای از کار با اپلیکیشن تهران من خرید طرح ترافیک دارید با مخاطبان کارنامه به اشتراک بگذارید.