یکی از عوامل اصلی در امنیت رانندگی، به‌ویژه هنگام شب یا شرایط جوی نامناسب، تنظیم نور چراغ خودرو است. بسیاری از رانندگان تصور می‌کنند تا زمانی که چراغ‌ها روشن می‌شوند و کار می‌کنند، نیازی به بررسی بیشتر نیست. اما حقیقت این است که نحوه تنظیم نور چراغ خودرو به همان اندازه سلامت لامپ‌ها اهمیت دارد. چراغ‌هایی که بیش از حد بالا تنظیم شده باشند، چشم رانندگان مقابل را آزار می‌دهند و چراغ‌هایی که پایین باشند، دید راننده را در جاده کاهش می‌دهند.
اینجاست که نقش دستگاه تنظیم نور چراغ خودرو پررنگ می‌شود. با کمک این ابزار می‌توان زاویه و شدت نور را بر اساس استانداردها تنظیم کرد تا هم دید راننده بهینه شود و هم ایمنی سایر خودروها حفظ گردد.
در ادامه این مقاله از کارنامه به زبان ساده بررسی می‌کنیم که چرا تنظیم نور چراغ اهمیت دارد، چه اقداماتی باید قبل از این کار انجام شود، روش‌های دستی و با دستگاه چگونه هستند و در نهایت با نکاتی درباره تقویت انواع چراغ خودرو و رفع مشکلاتی مثل سوختن لامپ آشنا خواهیم شد.
چرا تنظیم نور چراغ خودرو اهمیت دارد؟
چراغ‌های خودرو فقط برای روشن کردن مسیر نیستند؛ آن‌ها نقش مستقیمی در ایمنی راننده، سرنشینان و سایر کاربران جاده دارند. تنظیم نور چراغ خودرو به دلایل زیر اهمیت ویژه‌ای دارد:
۱. افزایش دید راننده
چراغ‌هایی که به‌درستی تنظیم شده‌اند، جاده را در زاویه و فاصله استاندارد روشن می‌کنند. این موضوع به راننده کمک می‌کند موانع، عابران پیاده و پیچ‌های جاده را زودتر ببیند.
۲. جلوگیری از آزار رانندگان مقابل
نور چراغ‌های بالا یا زاویه‌دار، چشم رانندگان مقابل را کور می‌کند و می‌تواند باعث بروز تصادف شود. تنظیم صحیح چراغ‌ها تضمین می‌کند که نور مزاحمتی برای دیگران ایجاد نکند.
۳. رعایت استانداردهای قانونی
در معاینات فنی خودرو، زاویه و شدت نور چراغ‌ها بررسی می‌شود. خودروهایی که نور چراغ آن‌ها تنظیم نباشد، مردود می‌شوند یا حتی جریمه می‌شوند.
۴. کاهش خستگی چشم راننده
چراغ‌های نامنظم باعث می‌شوند راننده دائما برای تشخیص مسیر تمرکز بیشتری صرف کند. این موضوع خستگی چشم و کاهش واکنش در رانندگی را به دنبال دارد.
۵. بهبود رانندگی در شرایط سخت
در هوای بارانی، مه‌آلود یا جاده‌های تاریک، اهمیت تنظیم بودن نور چراغ دوچندان می‌شود. زاویه درست نور کمک می‌کند بازتاب نور از سطح جاده یا قطرات باران کمتر شده و دید شفاف‌تر باشد.
اقدامات قبل از تنظیم نور چراغ ماشین
قبل از اینکه سراغ تنظیم چراغ‌ها برویم، باید شرایط خودرو و محیط را آماده کنیم. این اقدامات ساده دقت کار را بالا می‌برد و نتیجه بهتری به دست می‌دهد.
۱. بررسی وضعیت خودرو
-
مطمئن شوید باد لاستیک‌ها تنظیم است، چون فشار نامتعادل باعث تغییر ارتفاع خودرو و در نتیجه زاویه نور می‌شود.
-
وزن خودرو باید نرمال باشد؛ اگر صندوق یا کابین بیش از حد بار داشته باشد، تنظیم چراغ دقیق نخواهد بود.
۲. انتخاب مکان مناسب
-
خودرو را روی یک سطح صاف و هموار پارک کنید.
-
فاصله خودرو تا دیوار یا مانع روبه‌رو حدود ۳ تا ۵ متر باشد. این کار برای تست زاویه نور ضروری است.
۳. تمیز کردن چراغ‌ها
-
شیشه چراغ‌ها را از گردوغبار یا لکه‌های روغنی پاک کنید.
-
چراغ‌های کدر یا مات‌شده می‌توانند باعث خطای دید در هنگام تنظیم شوند.
۴. تنظیم ارتفاع خودرو
-
مطمئن شوید خودرو در حالت عادی قرار دارد، نه روی جک یا سطح شیب‌دار.
-
بهتر است باک بنزین حداقل نیمه پر باشد تا وزن خودرو در حالت طبیعی قرار گیرد.
۵. بررسی سلامت لامپ‌ها
-
قبل از تنظیم، مطمئن شوید لامپ‌ها سالم و از نوع استاندارد هستند.
-
لامپ‌های ضعیف یا غیر استاندارد حتی با تنظیم زاویه هم نور مناسبی نخواهند داشت.
نحوه تنظیم نور چراغ خودرو
در این بخش، نحوه تنظیم نور چراغ خودرو را هم با روش دستی (دیوار) و هم از داخل کابین مرور می‌کنیم. هر دو روش را دقیق اجرا کنید تا هم دید خودتان بهتر شود و هم مزاحم راننده روبه‌رویی نشوید.
نحوه تنظیم نور چراغ خودرو از داخل کابین
بیشتر خودروهای امروزی یک کلید یا ولوم تنظیم نور چراغ داخل کابین دارند. این کلید معمولا کنار فرمان، روی داشبورد یا نزدیک تنظیمات چراغ‌ها قرار دارد و با علامت چراغ و اعدادی مثل ۰، ۱، ۲ و ۳ مشخص می‌شود.
اعداد روی کلید چه معنی دارند؟
-
عدد ۰: حالت عادی و استاندارد. وقتی خودرو سبک است و بار یا سرنشین زیادی ندارد، باید روی این عدد باشد.
-
عدد ۱: برای زمانی که صندوق عقب کمی بار دارد یا دو سرنشین اضافه در عقب نشسته‌اند.
-
عدد ۲: مخصوص زمانی که بار بیشتری در خودرو وجود دارد یا همه صندلی‌ها پر هستند.
-
عدد ۳: در شرایطی استفاده می‌شود که خودرو کاملا سنگین شده (بار زیاد یا همه صندلی‌ها پر).
چرا باید نور چراغ را کم یا زیاد کنیم؟
وقتی خودرو سنگین می‌شود، قسمت عقب پایین می‌آید و جلوی خودرو کمی بالا می‌رود. در این حالت نور چراغ‌ها به سمت بالا می‌تابد و ممکن است چشم راننده‌های روبه‌رو را اذیت کند. با تغییر عدد روی کلید، زاویه نور پایین می‌آید و دید شما و بقیه راننده‌ها استاندارد می‌ماند.
مراحل تنظیم چراغ‌ها از کابین
-
خودرو را روشن کنید و چراغ‌ها را بزنید.
-
کلید یا ولوم تنظیم را پیدا کنید (معمولاً کنار فرمان یا روی داشبورد، با علامت چراغ و اعداد).
-
بسته به شرایط، عدد مناسب را انتخاب کنید:
-
سبک (بدون بار یا یک‌دو نفر): ۰
-
بار یا سرنشین متوسط: ۱ یا ۲
-
بار کامل: ۳
-
بیشتر بخوانید: نمره منفی برای خودروی سواری با چراغ‌های معیوب
تنظیم نور چراغ خودرو با کمک دیوار
اگر خودروی شما کلید تنظیم نور داخل کابین ندارد یا حس می‌کنید نور چراغ‌ها دقیق نیست، می‌توانید با یک دیوار ساده جلوی خانه یا پارکینگ چراغ‌ها را تنظیم کنید.
مراحل تنظیم:
-
خودرو را روی سطح صاف پارک کنید
-
ماشین باید رو به دیوار باشد و حدود ۳ تا ۵ متر از آن فاصله داشته باشد.
-
مطمئن شوید باد لاستیک‌ها تنظیم است و بار غیرعادی در صندوق عقب وجود ندارد.
-
-
چراغ‌ها را روشن کنید
-
فقط نور پایین (نور معمولی) را روشن کنید.
-
نور چراغ‌ها روی دیوار می‌افتد و دو لکه روشن دیده می‌شود.
-
-
خط‌کشی روی دیوار
-
وسط هر چراغ خودرو را پیدا کنید و روبه‌روی آن روی دیوار یک خط بکشید.
-
این خط باید کمی پایین‌تر از ارتفاع چراغ روی خودرو باشد (حدود ۵ سانتی‌متر پایین‌تر برای فاصله ۵ متری).
-
-
پیچ تنظیم چراغ را بچرخانید
-
پشت هر چراغ یک پیچ کوچک وجود دارد.
-
با پیچ‌گوشتی یا آچار مناسب آن را بچرخانید تا نور چراغ دقیقاً روی خطی که کشیدید بیفتد.
-
دقت کنید نورها هم‌سطح باشند و یکی بالاتر یا پایین‌تر از دیگری نباشد.
-
-
تست در جاده
-
بعد از تنظیم، شب در جاده خلوت رانندگی کنید.
-
نور باید تا حدود ۲۰–۳۰ متری جلو روشن باشد و رانندگان روبه‌رو اذیت نشوند.
-
روش‌های تقویت نور چراغ خودرو
گاهی حتی وقتی نحوه تنظیم نور چراغ خودرو را درست انجام داده باشید، باز هم احساس می‌کنید نور چراغ‌ها کافی نیست. در این شرایط می‌توانید با روش‌های ساده و قانونی، نور چراغ‌ها را تقویت کنید:
۱. تمیز کردن شیشه چراغ‌ها
با گذشت زمان، شیشه چراغ‌ها مات یا زرد می‌شوند و شدت نور را کم می‌کنند. پولیش یا ترمیم شیشه چراغ می‌تواند کدری چراغ ماشین را کم و نور را تا چند برابر شفاف‌تر کند.
۲. استفاده از لامپ‌های استاندارد قوی‌تر
شرکت‌های معتبر لامپ‌هایی تولید می‌کنند که بدون افزایش مصرف برق، شدت نور بیشتری دارند. فقط باید دقت کنید لامپ غیر استاندارد یا تقلبی نخرید.
۳. بررسی سیم‌کشی و اتصالات
ضعیف بودن اتصالات یا سولفاته شدن سر سیم‌ها باعث کاهش ولتاژ و کم‌نور شدن چراغ‌ها می‌شود. سرویس برق چراغ‌ها می‌تواند این مشکل را برطرف کند.
۴. استفاده از مه‌شکن‌ها در شرایط خاص
در هوای بارانی یا مه‌آلود، مه‌شکن‌ها کمک می‌کنند دید بهتری داشته باشید. البته استفاده نادرست از آن‌ها می‌تواند مزاحم راننده‌های دیگر شود.
۵. تنظیم صحیح نور
گاهی مشکل از کم‌نور بودن لامپ نیست، بلکه زاویه تابش چراغ‌ها درست نیست. پس قبل از هر کاری، مطمئن شوید نور چراغ‌ها به‌درستی تنظیم شده‌اند.
دلایل سوختن لامپ چراغ خودرو
یکی از مشکلات رایج رانندگان، سوختن زودبه‌زود لامپ چراغ‌هاست. دانستن علت‌ها کمک می‌کند هم از هزینه اضافی جلوگیری کنیم و هم ایمنی در رانندگی حفظ شود.
۱. استفاده از لامپ بی‌کیفیت
-
لامپ‌های ارزان و تقلبی عمر بسیار کوتاهی دارند.
-
بهترین راه، خرید لامپ‌های استاندارد و برند معتبر است.
۲. ولتاژ بالاتر از حد مجاز
-
اگر دینام یا رگولاتور خودرو درست کار نکند، ولتاژ بیش از حد به لامپ می‌رسد.
-
این مشکل باعث داغ شدن و سوختن سریع لامپ می‌شود.
۳. ضربه و لرزش زیاد
-
چراغ‌های جلو در معرض تکان‌های جاده هستند.
-
اگر پایه یا قاب چراغ محکم نباشد، لامپ در اثر لرزش زود می‌سوزد.
۴. رطوبت داخل چراغ
-
نفوذ آب یا بخار به چراغ، باعث ترکیدن یا سوختن سریع لامپ می‌شود.
-
بررسی واشر و درپوش چراغ برای جلوگیری از ورود رطوبت ضروری است.
۵. استفاده از لامپ پرقدرت غیر استاندارد
-
بعضی راننده‌ها لامپ‌هایی با وات بالاتر از توصیه کارخانه نصب می‌کنند.
-
این کار هم سیم‌کشی را تحت فشار می‌گذارد و هم باعث داغ شدن و سوختن سریع لامپ می‌شود.
بیشتر بخوانید: آشنایی با سیستم برق خودرو و اجزای آن
دستگاه تست نور چراغ خودرو چیست؟
علاوه بر روش‌های ساده مثل تنظیم دستی یا استفاده از کلید داخل کابین، در تعمیرگاه‌ها از دستگاه تنظیم نور چراغ خودرو استفاده می‌شود. این دستگاه برای تست دقیق زاویه و شدت نور طراحی شده است و نتایج آن مبنای استاندارد معاینه فنی خودرو هم هست.
عملکرد دستگاه
-
دستگاه جلوی چراغ قرار می‌گیرد و ارتفاع آن با مرکز چراغ تنظیم می‌شود.
-
نور چراغ روی صفحه نمایش یا لنز دستگاه می‌افتد.
-
خطوط افقی و عمودی روی صفحه مشخص می‌کنند که آیا نور در زاویه درست تابیده می‌شود یا خیر.
مزایای استفاده از دستگاه
-
دقت بالا: خطای انسانی در تنظیم دستی را از بین می‌برد.
-
بررسی شدت نور: علاوه بر زاویه، میزان روشنایی چراغ هم اندازه‌گیری می‌شود.
-
هماهنگی با استانداردها: نتایج این دستگاه مطابق معیارهای قانونی و معاینه فنی است.
چه زمانی نیاز به دستگاه داریم؟
-
هنگام مراجعه برای معاینه فنی خودرو.
-
بعد از تعویض یا تعمیر چراغ‌های جلو.
-
وقتی احساس می‌کنید با وجود تنظیم دستی، نور چراغ‌ها استاندارد نیست.
به‌طور خلاصه، دستگاه تست نور چراغ خودرو ابزاری حرفه‌ای برای اطمینان از صحت زاویه و شدت نور است، اما برای بررسی‌های روزمره، همان کلید داخل کابین یا تنظیم دستی روی دیوار کافی خواهد بود.
جمع‌بندی نهایی
در رانندگی شبانه یا شرایط جوی سخت، چراغ‌های جلو بیشترین نقش را در ایمنی دارند. به همین دلیل تنظیم نور چراغ خودرو ضروری است. ساده‌ترین روش، استفاده از کلید یا ولوم داخل کابین است که با تغییر عدد آن می‌توان زاویه نور چراغ‌ها را متناسب با وزن و بار خودرو تنظیم کرد. در کنار آن، روش تنظیم دستی با دیوار هم گزینه‌ای کاربردی برای بررسی و اصلاح زاویه چراغ‌هاست. در تعمیرگاه‌ها نیز از دستگاه تنظیم نور چراغ خودرو برای تست دقیق استفاده می‌شود.
به خاطر داشته باشید که نحوه تنظیم نور چراغ خودرو فقط برای بهبود دید خودتان نیست؛ رعایت این نکته از آزار رانندگان مقابل هم جلوگیری می‌کند و احتمال تصادفات را به حداقل می‌رساند.
پرسش‌های متداول درباره تنظیم نور چراغ خودرو
۱. کلید تنظیم نور چراغ داخل کابین کجاست؟
معمولاً کنار فرمان یا روی داشبورد قرار دارد و با علامت چراغ و اعداد ۰، ۱، ۲ و ۳ مشخص شده است.
۲. هر عدد روی کلید تنظیم چه کاربردی دارد؟
۰ برای حالت عادی، ۱ و ۲ زمانی که بار یا سرنشین عقب دارید، و ۳ برای زمانی که خودرو کاملاً سنگین است.
۳. اگر خودرو کلید تنظیم داخل کابین نداشته باشد، چه کنیم؟
می‌توانید با روش ساده دیوار یا در تعمیرگاه با دستگاه مخصوص، نور چراغ‌ها را تنظیم کنید.
۴. آیا نصب لامپ قوی‌تر مشکل کم‌نوری را حل می‌کند؟
فقط اگر لامپ استاندارد باشد. نصب لامپ غیر استاندارد یا وات بالا می‌تواند باعث مزاحمت برای ماشین جلویی یا آسیب به سیم‌کشی شود.
۵. آیا چراغ‌های جلو در معاینه فنی بررسی می‌شوند؟
بله؛ زاویه و شدت نور با دستگاه مخصوص کنترل می‌شود و چراغ‌های معیوب یا نامنظم باعث رد شدن خودرو می‌شوند.