شاید بارها در کنار خیابان یا جاده شخصی را دیده باشید که کاپوت خودرویش را بالا زده و تلاش می‌کند بخار فراوانی را که از محفظه موتور بیرون می‌زند، مهار کند. در این مواقع به‌اصطلاح می‌گویند موتور جوش آورده یا در اصل آمپر آن بالا رفته است. اما بالا رفتن آمپر ماشین چیست؟ بالا رفتن آمپر چه نشانه‌ها و چه دلایلی دارد؟ دمای مناسب موتور در فصول سرد و گرم چقدر است؟ در این مقاله می‌خواهیم به این سؤالات پاسخ دهیم. با ما همراه باشید.
عناوین این مطلب
بالا رفتن آمپر چیست؟
موتور خودرو هنگام کارکردن دمای بسیار زیادی دارد. برای اینکه این دمای زیاد به اجزای آن آسیب نرساند، از آب و خنک‌کننده در اطراف آن استفاده می‌کنند که با کمک رادیاتور، دمای موتور را کاهش می‌دهد. وقتی به هر دلیلی دمای آب بالا برود و نتواند موتور را خنک کند، به‌اصطلاح می‌گویند آمپر خودرو بالا رفته است. این اتفاق بیشتر در فصول گرم می‌افتد؛ اما گاهی ممکن است در زمستان هم شاهد چنین اتفاقی باشیم.
بالا رفتن آمپر دلایل زیادی می‌تواند داشته باشد. در بخش‌های بعدی به بررسی دلایل بالا رفتن آمپر می‌پردازیم.
نشانه‌های بالا رفتن آمپر
۱. داغ بودن کاپوت خودرو
هنگامی که موتور روشن می‌شود، داغ شدن کاپوت و انتشار گرما از آن طبیعی است. اما اگر کاپوت بیش‌ازحد معمول داغ شود، ممکن است موتور خودرو ایراد داشته باشد. برای تست میزان داغ بودن کاپوت، می‌توانید دست خود را روی آن بگذارید. اگر نتوانید بیش از چند ثانیه دست خود را روی کاپوت نگه دارید، یعنی کاپوت بیش‌ازحد داغ شده است و موتور خودرو باید چک شود.
۲. بیرون آمدن دود و بخار از کاپوت
بیرون آمدن بخار یا دود از کاپوت، به معنای آن است که آمپر خودرو بالا رفته و موتور داغ شده است. از همین رو به‌محض مشاهده دود و بخار از کاپوت خودرو، ماشین را کنار بزنید و آن را خاموش کنید. انتشار دود از کاپوت خودرو، زمانی اتفاق می‌افتد که خنک‌کننده به نقطه جوش برسد. ناگفته نماند که این موضوع به سیستم خنک‌کاری خودرو آسیب می‌رساند.
۳. شنیدن صدا‌های نامتعارف از خودرو
سیستم خنک‌کننده یک سنسور دما دارد که این سنسور ترموستات و سوپاپ را تنظیم می‌کند. در نتیجه باعث انتقال خنک‌کننده به رادیاتور می‌شود که این موضوع عملکرد موتور خودرو را بهینه می‌کند. سیستم خنک‌کننده و سوپاپ ارتباط مستقیمی با هم دارند و در صورت مسدودشدن سوپاپ، سیستم خنک‌کننده هم مسدود و موتور به‌شدت داغ می‌شود. هنگامی که سیستم خنک‌کننده داغ می‌شود، صدای نامتعارف مانند کوبیده شدن در به گوش می‌رسد.
۴. استشمام بوی دود
در صورت داغی بیش‌ازحد موتور خودرو بوی سوختگی در داخل کابین احساس می‌شود. به این دلیل که با بالا رفتن دما، مهر‌وموم‌های لاستیکی، دریچه‌های پلاستیکی و قطعاتی از رزین که بین قطعات موتور وجود دارد، نرم می‌شوند و دود تولید می‌کنند. بوی سوختگی مشخص‌ترین چیزی است که از داغی موتور حس می‌کنید.
۵. کاهش قدرت موتور
بدیهی است اگر موتور خودرو داغ شود، قدرت همیشگی را نخواهد داشت. در صورتی که متوجه کاهش قدرت موتور خودرویتان شدید، دقت کنید که آیا بوی نامطبوع یا صدا‌های نامتعارف از موتور خودرو تولید می‌شود یا خیر. در صورت مشاهده هر کدام از این موارد، برای تعمیر آن اقدام کنید.
دمای مناسب موتور چقدر است؟
در صورتی که موتور به‌اندازه کافی گرم شده باشد، دمای سطح پیستون در حدود ۳۰۰ درجه و دمای دیواره سیلندر حدود ۱۵۰ درجه است. هوای باقی‌مانده از مخلوط سوخت‌‌وهوا تا زمانی که سوپاپ بسته شود تبخیر شده و بخشی از دمای دیواره و پیستون را جذب می‌کند. با شروع تراکم و دمای مخلوط هوا و بخار بنزین تا ۱۶۰ سانتی‌گراد بالا می‌رود. این دما برای موتور مناسب است.
دمای مناسب برای فصل سرد و فصل گرم
بر اساس نظر اکثر متخصصان، دمای مناسب موتور خودرو در فصول سرد زمستانی باید بین ۹۰ تا ۱۰۴ سانتی‌گراد باشد. در حالی که در فصل تابستان یا هوای گرم، این دما بین ۸۷ تا ۱۰۷ سانتی‌گراد برآورد شده است.
تأثیر ضدیخ موجود در مایع خنک‌کننده بر جلوگیری از داغ‌کردن موتور
مایع خنک‌کننده (ضدجوش) ترکیبی از آب و ضدیخ است. وظیفه ضدیخ در موتور آن است که از یخ‌زدن آب داخل رادیاتور خصوصا در فصل زمستان که هوا سرد است، جلوگیری کند. این آب داخل رادیاتور می‌چرخد و با هوایی که در رادیاتور جریان می‌یابد، خنک می‌شود که به‌نوبه خود، موتور را خنک می‌کند. برخی افراد تصور می‌کنند باید ضدیخ را به‌تنهایی در موتور بریزند. ضدیخ را در اصل به آب اضافه می‌کنند تا ماده خنک‌کننده (ضد جوش) حاصل شود.
دلایل بالا رفتن آمپر
۱. خرابی سیستم خنک‌کننده خودرو
داغی موتور خودرو و بالا رفتن آمپر، اغلب به‌علت خرابی سیستم خنک‌کننده است. مایعی که در این سیستم جریان دارد، از رسیدن گرما به موتور جلوگیری کرده و در قسمتی که درجه محفظه احتراق می‌تواند به ۱۳۶۱ درجه سانتی‌گراد برسد، داخل موتور را خنک می‌کند. در صورتی که سیستم خنک‌کننده ایراد داشته باشد، ممکن است موتور خودرو شما داغ شود.
۲. مشکلات رادیاتور
رادیاتور در حقیقت قسمتی ضروری از سیستم خنک‌کننده محسوب می‌شود، زیرا وظیفه خنک‌کردن مایع خنک‌کننده یا آب‌رادیات را بر عهده دارد. از همین رو اگر رادیاتور خراب شود، که می‌تواند دلیل آن جمع‌شدن رسوبات و گرد غبار در آن باشد، مایع خنک‌کننده به نقطه جوش می‌رسد و موتور داغ می‌کند. اگر رایاتور مشکل دارد باید آن را تعمیر یا تعویض کنید.
۳. خرابی شیلنگ و تسمه
یکی دیگر از دلایل بالا رفتن آمپر و داغ کردن موتور، می‌تواند مربوط به خرابی شیلنگ و تسمه باشد. شیلنگ و تسمه در خودرو یکی از قطعات مهم سیستم خنک‌کننده، تهویه و سیستم شارژ خودرو محسوب می‌شود. شیلنگ‌ها قدرت را از موتور به لوازم جانبی (تهویه، سیستم شارژ و فن‌ها) که در حرکت خودرو نقش دارند، منتقل می‌کنند. شیلنگ‌های رادیاتور و بخاری، خنک‌کننده را به قسمت‌های مختلف محفظه موتور می‌رسانند تا موتور خنک شود.
۴. کم بودن روغن موتور
روغن موتور با کاهش اصطکاک در بین قطعات موتور، دمای موتور خودرو شما را کنترل می‌کند. روغن اجزای داخلی را روان و به آنها کمک می‌کند تا به‌آسانی کار کنند. درنتیجهٔ کم‌بودن روغن که احتمالاً دلیل آن نشت روغن است، اصطکاک افزایش می‌یابد و گرمای بیش‌ازحدی تولید می‌شود که در نتیجه موتور خودرو را خراب می‌کند.
۵. خراب بودن ترموستات
ترموستات هم مانند قطعات دیگر خودرو ممکن است خراب شود. با خرابی این قسمت، احتمال خرابی موتور نیز بالا می‌رود. از آنجا که ترموستات سیستم خنک‌کننده را تنظیم می‌کند، در نتیجه می‌تواند از گرم‌شدن بیش از حد موتور جلوگیری کند. علاوه بر گرم‌شدن بیش از حد موتور، نوسانات نامنظم دما و نشت خنک‌کننده در زیر وسیله نقلیه هم می‌تواند نشانه‌های دیگر خرابی ترموستات باشد.
۶. خراب شدن پمپ آب
پمپ آب به جریان‌یافتن مایع خنک‌کننده در سیستم خنک‌کننده کمک می‌کند. سیستم خنک‌کننده گرما را از موتور جذب می‌کند و پمپ آب از طریق تسمه گرما را به رادیاتور انتقال می‌دهد. هنگامی که رادیاتور گرمای خنک‌کننده را می‌گیرد، این مایع دوباره به موتور بازمی‌گردد و این گردش به همین شکل تکرار می‌شود. خرابی پمپ آب ازجمله نشتی آن، می‌تواند موتور را بیش‌ازحد داغ کند. از نشانه‌های دیگر خرابی پمپ آب خروج دود از رادیاتور باشد.
هنگام بالا رفتن آمپر چه باید کنیم؟
این اتفاق ممکن است برای بسیاری از خودروها رخ دهد. اگر ماشین جوش آورد، نترسید. حتما نکات زیر را به خاطر داشته باشید:
۱. خودرو را کنار بزنید و موتور را بررسی کنید
به‌محض اینکه متوجه بالا رفتن آمپر و داغ کردن موتور خودرو شدید، اولین کاری که باید بکنید این است که در کنار جاده و در یک مسیر امن و خلوت، پارک و خودرو را خاموش کنید. اگر به رانندگی ادامه دهید، ممکن است موتور خودرو دچار ایرادهای دیگری شود.
۲. در صورت ضرورت به حرکت ادامه دهید
اگر در وضعیتی هستید که امکان پارک‌کردن را ندارید، به‌آرامی به حرکت ادامه دهید. این کار کمک می‌کند تا هوای خنک به‌صورت طبیعی وارد موتور شده و آن را خنک کند. تا جایی که امکان کنار زدن برایتان فراهم شود.
۳. کولر را خاموش کنید
شاید عجیب به نظر بیاید، اما درست متوجه شدید! هنگامی که خودرو در حال حرکت است، خاموش کردن کولر می‌تواند گرمای اضافی را از موتور خودرو دور کند.
۴. تمام شیشه‌های خودرو را باز کنید
هدف از این کار این است که گرما را از خودرو خارج کنید. باز کردن شیشه‌های خودرو یکی دیگر از راه‌های دور کردن گرما از موتور خودرو است.
۵. با امداد خودرو یا مکانیک آشنا تماس بگیرید
درنهایت با امداد خودرو یا مکانیک آشنا تماس بگیرید. مهم‌ترین کاری که می‌توان هنگام بالا رفتن آمپر و داغ شدن موتور انجام داد، تماس با یک متخصص است. آنها می‌توانند به شما بگویند چه کاری انجام دهید تا موتور را خنک کنید یا اینکه در اسرع وقت خودشان را به شما برسانند.
سخن آخر
در این مطلب آمپر، نشانه‌ها، دلایل بالا رفتن آن و راهکار‌های رفع این مشکل را بررسی کردیم. دریافتیم که در خودرو برای جلوگیری از آسیب‌های ناشی از دمای بالا به قطعات، از آب استفاده می‌شود و در صورتی که دمای آب بالا رود و نتواند موتور را خنک کند، می‌گوییم آمپر بالا رفته است. نشانه‌های بالا رفتن آمپر می‌تواند داغ شدن کاپوت خودرو، انتشار دود از آن، کاهش قدرت موتور و … باشند. دلایلی که موجب بالا رفتن آمپر می‌شود می‌تواند شامل کم بودن روغن خودرو، خراب بودن شیلنگ و تسمه، خراب بودن ترموستات و … باشند. در صورت بالا رفتن آمپر می‌توانید تمام پنجره‌ها را باز کنید، بخاری را روشن کنید یا با یک متخصص تماس بگیرید. آیا شما یا اطرافیانتان تجربه بالا رفتن آمپر خودرو و داغ شدن موتور را داشته‌اید؟ تجربیات و نظرات ارزشمند خودتان را با ما به اشتراک بگذارید.