شاید برای شما هم پیش آمده باشد که وقتی خواسته‌اید سوار خودرویتان شوید، متوجه لکه‌هایی شده‌اید که روی زمین ریخته است. حتی ممکن است سعی کرده باشید روی زمین دنبال منشأ نشتی بگردید. روغن‌ریزی یکی از مشکلات شایع خودروهاست. همراه‌مان بمانید. در این مطلب می‌خواهیم درباره انواع روغن‌ریزی ماشین، نحوه تشخیص، راه‌های پیشگیری و خطرات آن صحبت کنیم.
عناوین این مطلب
انواع روغن‌ریزی ماشین
روغن‌ریزی میتواند در بخش‌های مختلف خودرو اتفاق بیفتد زیرا در سیستم خودرو از روغن‌های متفاوتی استفاده می‌کنیم:
- روغن موتور
- روغن ترمز
- روغن هیدرولیک
- روغن گیربکس
۱. روغن‌ریزی موتور ماشین
ممکن است گاهی دیده باشید که روی زمین لکه‌هایی سیاه‌رنگ ریخته است. این لکه‌ها که در واقع قهوه‌ای‌رنگ هستند، نشان می‌دهند که موتور ماشین روغن‌ریزی دارد.
برای اینکه ببینیم دقیقاً کدام قطعه دچار روغن‌ریزی شده است، باید مسیر نشتی را از پایین به بالا دنبال کنیم. این مشکل میتواند در هر یک از قطعاتی مثل سنسور فشار روغن (شمع روغن)، فیلتر روغن، واشر سر سیلندر، پیچ کارتل، واشر کارتل، پمپ بنزین مکانیکی، کاسه نمد میل سوپاپ و … وجود داشته باشد.
سه نکته مهم در مورد روغن‌ریزی خودروها:
- در پژو ۲۰۶، نشت روغن از پایه نصب فیلتر و پوسته فیلتر روغن، که به‌دلیل عدم تعویض به‌موقع فیلتر روغن یا اورینگ آن اتفاق می‌افتد، از مهم‌ترین علل روغن‌ریزی هستند.
- در موتور‌های XU۷ (خودروهایی مثل پژو ۴۰۵، پارس و سمند)، روغن‌ریزی درب سوپاپ و واشر آن و کاسه نمد عقب موتور شایع‌تر است.
- در پراید نیز وجود مشکل در کاسه نمد عقب میل‌لنگ و لاستیک‌های هلالی کارتل رایج‌تر است.
۲. روغن‌ریزی از بخش هیدرولیک
روغن هیدرولیک رقیق‌تر است، بوی تند و رنگ قهوه‌ای و قرمز دارد. روغن‌ریزی هیدرولیک مشکل چندان رایجی نیست و با سرویس‌های دوره‌ای خودرو می‌توان به‌راحتی از آن پیشگیری کرد.
با این حال، اگر روغن‌ریزی هیدرولیک را مشاهده کردید، می‌توانید به موارد زیر شک کنید:
- وجود مشکل در مخزن هیدرولیک
- وجود نشت در شلنگ هیدرولیک
- خرابی فشنگی هیدرولیک
- وجود مشکل در پینیون فرمان خودرو
مسیر نشتی این بخش را هم باید از پایین به بالا بررسی کنیم. در این مسیر قطعات زیادی وجود دارد که می‌توانند منبع نشتی باشد، با این حال، بیشترین احتمال نشتی هیدرولیک در کاسه نمدهای سر جک هیدرولیکی و فشنگی کنترل فشار روغن وجود دارد.
۳. روغن‌ریزی از ترمز
روغن ترمز نسبت به دو روغن قبلی شفاف‌تر و رقیق‌تر است. اگر قطعات زیر مشکل یا خرابی داشته باشند، منجر به روغن‌ریزی موتور خواهد شد.
- ایراد در پمپ ترمز
- هرز رفتن واشر موجود در بین اتصالات سیستم ترمز
- وجود مشکل در مخزن سیلندر ترمز چرخ‌های عقب خودرو
از آنجایی که ترمز یکی از مهم‌ترین بخش‌های خودرو است، برای داشتن یک رانندگی امن و مطمئن باید این نوع روغن‌ریزی را هرچه زودتر تشخیص دهیم و برای رفع آن اقدام کنیم. روغن‌ریزی موتور میتواند از قطعات مختلف آن باشد، اما دو مورد شایع آن عبارتند از:
- روغن ریزی از پمپ اصلی ترمز
- روغن ریزی از مخزن سیلندر‌های ترمز چرخ عقب (در سمند، ۴۰۵ و پارس شایع‌تر است)
۴. روغن‌ریزی از گیربکس
روغن گیربکس در حالت طبیعی قرمز است، اما زمانی که عمر مفید آن تمام می‌شود به رنگ قهوه‌ای درمی‌آید. این روغن بویی شبیه به نفت دارد.
موارد زیر از جمله مهم‌ترین دلایل روغن‌ریزی گیربکس هستند:
- وجود ترک یا سوراخ در پوسته گیربکس
- خرابی فشنگی دنده عقب
- ایراد در نقطه اتصال پوسته گیربکس و پوسته کلاچ
- ایراد در میله تعویض دنده یا کاسه نمد دیفرانسیل
- نشتی روغن گیربکس به‌علت تعویض نکردن مرتب روغن گیربکس
- نشتی روغن گیربکس در اثر پاره شدن واشرهای مهروموم‌کننده
اگر روغن‌ریزی در جلوی ماشین و نزدیک به وسط ماشین باشد به احتمال زیاد روغن‌ریزی در گیربکس اتفاق افتاده است. برای پیشگیری از روغن‌ریزی گیربکس بهتر است که هر دو سال یک‌بار یا بعد از طی هر ۵۰ هزار کیلومتر، روغن آن را تعویض کنید.
تشخیص روغن‌ریزی خودرو
- یکی از ساده‌ترین راه‌ها برای تعیین نشتی روغن موتور خودرو، اندازه‌گیری میزان مصرف روغن با میله است. سطوح زیر علامت روی میله نشانگر پایین بودن سطح روغن موتور خودروست.
- چند ساعت پس از اینکه خودرو را پارک کردید، کف زمین یا پارکینگ را مشاهده کنید تا ببینید که قطرات روغن روی آن ریخته شده است یا خیر. البته توجه داشته باشید که محل پارک ماشین از قبل تمیز باشد.
- اگر کارکرد خودرو بالای ۸۰ هزار کیلومتر است، دلیل روغن‌ریزی میتواند پوسیدگی قطعات بخش هیدرولیک باشد.
- حین رانندگی دقت کنید که آیا دود آبی از کاپوت خارج می‌شود یا خیر. این دود معمولاً به این معنی است که روغن موتور به داخل خود موتور نشت می‌کند.
- به محل روغن‌ریزی توجه کنید و ببینید از سمت چپ است یا راست. ممکن است که کاسه نمدهای پلوس یا پشت میل‌لنگ خراب شده باشد.
- در اغلب اوقات، بعد از ۴۰ هزار کیلومتر رانندگی، واشر درب سوپاپ خودرو به علت گرما و فشار بالا خراب می‌شود و روغن‌ریزی اتفاق می‌افتد.
- در صورتی که می‌خواهید روغن‌ریزی را به‌صورت دقیق مشاهده کنید، باید سینی زیر خودرو را باز کنید.
تشخیص سریع انواع نشتی
| منشأ نشتی | رنگ | بو | نوع نشتی |
|---|---|---|---|
| مخزن روغن موتور، فیلتر روغن موتور، پوشش تسمه تایم یا واشر سیلندر | قهوه‌ای یا سیاه | بوی روغن سوخته | روغن موتور |
| کاسه نمدهای رک وپینیون | قهوه‌ای مایل به قرمز | بوی سوختن شیرینی | روغن هیدرولیک فرمان |
| واشر اکسل، کاسه نمد شفت خروجی گیربکس | صورتی، قرمز یا قهوه‌ای | بدون بو | روغن گیربکس |
| سیستم تهویه مطبوع | شفاف | بدون بو | آب |
| واتر پمپ، اتصالات، رادیاتور، سرسیلندر یا گرم‌کن | سبز روشن یا زرد | عطر و بوی شیرین | ضدیخ/خنک کننده |
| سیلندر ترمز، اتصالات، اورینگ‌های کالیپر لنت ترم | کهربایی کمرنگ | شبیه به روغن نباتی | روغن ترمز |
خطرات نشتی روغن موتور
اگر فکر می‌کنید که نشتی کمی روغن از موتور مشکل خاصی برای خودرو ایجاد نمی‌کند، باید بگوییم که دقیقاً برعکس است. نشت روغن موتور خطرات ایمنی و محیطی متعددی را به‌همراه دارد و همچنین طول عمر موتور خودرو را کوتاه می‌کند.
در اینجا به پیامدهای اصلی نشت روغن موتور اشاره کرده‌ایم:
خطرات ایمنی
نشت روغن موتور یک تهدید بزرگ برای ایمنی خودرو است. این روغن قابل اشتعال است، به این معنی که میتواند موجب آتش‌سوزی شود. در نتیجه، ممکن است ایمنی مسافران را به خطر بیندازد.
آسیب به موتور
نشت روغن همچنین میتواند به موتور، رادیاتور و سیستم HVAC (گرمایش و تهویه مطبوع) خودرو آسیب برساند. همچنین ممکن است باعث تخریب زودرس آب‌بندها و شیلنگ‌های لاستیکی شود.
آلودگی زیست‌محیطی
روغن موتور خودروی شما فقط در خیابان‌ها و جاده‌ها نمی‌ریزد. آب باران این روغن‌ها را می‌شوید و آنها را وارد رودخانه‌ها، دریاچه‌ها و دیگر منابع آبی می‌کند. از آنجایی که روغن موتور در آب حل نمی‌شود، خطر زیست‌محیطی بزرگی را به‌همراه دارد. این محصولات حاوی مواد مضر و سمی زیادی هستند که برای انسان، حیات وحش و گیاهان بسیار زیان‌آورند.
برای جلوگیری از روغن‌ریزی چه کارهایی انجام دهیم؟
علاوه‌بر سرویس‌های دوره‌ای خودرو که برای تضمین سلامت تمامی قطعات ضروری است، مواردی وجود دارد که با انجام آنها می‌توان احتمال روغن‌ریزی را کاهش داد:
- از روغن‌های باکیفیت استفاده کنید. روغن نامرغوب به قطعات خودرو آسیب می‌زند.
- برای باز کردن قطعات خودرو از یک متخصص کمک بگیرید، به‌ویژه اگر مهارت و تجربه آن را ندارید.
- از وارد کردن فشار بیش‌ازحد به موتور خودرو خودداری کنید تا از سوختن واشرهای خودرو بر اثر حرارت زیاد جلوگیری نمایید.
سؤالات متداول در رابطه با روغن‌ریزی خودرو
۱. چرا بعد از تعویض روغن، روغن‌ریزی اتفاق می‌افتد؟
در بیشتر مواقع، تعمیرکار سینی موتور را که حین کار کثیف می‌شود تمیز نمی‌کند، به همین دلیل سینی همچنان آغشته به روغن است. علت دیگر میتواند شل بسته شدن یا هرز شدن پیچ کارتل باشد.
۲. روغن‌ریزی سیستم هیدرولیک زانتیا به چه دلیلی است؟
روغن‌ریزی سیستم هیدرولیک زانتیا به‌دلیل استهلاک بالای آن است. در این خودرو، روغن از طریق لوله‌های پلاستیکی منتقل می‌شود و این انتقال نیز با فشار بالا صورت می‌گیرد که پس از بالا رفتن عمر ماشین، این قطعات دچار پوسیدگی، ترک و نهایتا نشتی روغن می‌شوند.
۳. آیا می‌توان با دیدن رنگ یا غلظت نشتی به نوع آن پی برد؟
بله، هر نوع مایع نشتی رنگ، بو و غلظت متفاوتی دارد که در بالا نیز توضیح داده‌ایم. با توجه به این ویژگی‌ها، می‌توان به نوع نشتی پی برد.
سخن آخر
در این مقاله درباره انواع روغن‌ریزی و موارد مرتبط با آن صحبت کردیم. امیدواریم که اطلاعات کافی را به دست آورده باشید. دانستن چگونگی تشخیص نشتی مایعات یک مهارت مهم و ضروری برای رانندگان محسوب می‌شود. زیرا برخی نشتی‌ها نشان از مشکلاتی جدی دارند که برای رفع‌شان باید خودرو را خیلی سریع به یک متخصص سپرد. برای همین، پیشنهاد می‌کنیم که پیش از سوار شدن نگاهی به کف خیابان یا پارکینگ یا محلی که خودرو را در آن پارک کرده‌اید بیندازید.