عوارض خودرو و آشنایی با انواع و نحوه پرداخت آن‌ها

خرید خودرو علاوه بر هزینه‌ خود وسیله، لوازم و نیازهای فنی‌اش و سوختی که مصرف می‌کند، هزینه‌ دیگری هم دارد که به عوارض خودرو معروف است. عوارض خودرو یعنی چه؟‌ یعنی بابت حرکت‌کردن و طی‌کردن خیابان‌ها و جاده‌های شهری و بین‌شهری موظف به پرداخت مبالغی هستید که دانستن درباره‌شان ضروری و لازم است.

به عبارت ساده‌تر، هر خودرو بابت تردد در مسیرهای مختلف باید هزینه‌هایی پرداخت کند. این هزینه‌ها دسته‌بندی‌هایی دارند که در ادامه درباره آنها خواهید خواند و با ابعاد مختلف‌شان آشنایی پیدا خواهید کرد. یادتان باشد که وظیفه پرداخت عوارض خودرو به عهده مالک آن است. تمام خودروها ملزم به پرداخت عوارض هستند. فرقی نمی‌کند که خودروی سنگین دارید یا خودرویی معمولی یا حتی موتورسیکلت. خودروهای دولتی هم باید عوارض مربوط به خود را پرداخت کنند.

رفع یک سوتفاهم دیرینه

در سال ۱۳۶۹ مصوبه‌ای در مجلس شورای اسلامی تعیین شد که بنا به آن، خودروها باید برای ترددهای مختلف خود در جاده‌ها و شهرها هزینه‌ای را پرداخت کنند. چرا؟ چون شهرداری‌ها و دولت برای ارائه خدمات حمل‌ونقل هزینه‌هایی را متحمل می‌شوند و بخشی از این هزینه باید از سوی شهروندان پرداخت گردد. مثلا انجام طرح‌های عمرانی، رفاهی و خدماتی مختلف که از مصادیق‌شان می‌توان به آسفالت‌کردن یا خیابان‌کشی اشاره کرد از جمله اقداماتی است که هزینه دارند و پرداخت عوارض خودرو به تامین‌شان کمک می‌کند.

اما تا قبل از سال ۱۳۷۹ روال این بود که همه فکر می‌کردند، نیازی به پرداخت منظم عوارض خودرو نیست و فقط زمانی که خودرو فروخته می‌شود، نیاز به پیگیری امور مرتبط با عوارض آن وجود دارد. از دهه هشتاد به بعد، یعنی حوالی ۱۳۸۳، اطلاع‌رسانی‌هایی جدی‌تر صورت گرفت و دیگر امروز همه می‌دانند که باید عوارض خودرو را به‌طور منظم و دقیق پیگیری کنند و آن را بپردازند.

عوارض خودرو؛ انواع مختلف عوارض را بشناسید

همان‌طور که گفته شد، عوارض خودرو با تردد وسیله در جاده‌های شهری و بین‌شهری به آن تعلق می‌گیرد و مبلغی است که باید از سوی مالک پرداخت شود. اما انواع آن چیست؟ سه نوع کلی عوارض خودرو داریم:

•       عوارض آزادراهی
•       عوارض طرح ترافیک
•       عوارض شهرداری

هر خودرو باید برای تردد در مسیرهای مذکور عوارضی را بپردازد. در ادامه به شرح هر یک از انواع عوارض خودرو می‌پردازیم:

عوارض آزادراهی

عوارض آزادراهی یعنی هزینه‌ای که باید برای رفت‌وآمد در آزادراه‌ها پرداخت شود. اگر یادتان باشد تا چند وقت گذشته در هنگام سفرهای بین‌جاده‌ای باید مبلغی را به ایستگاه‌های عوارضی پرداخت می‌کردید. مبلغ پرداختی همان عوارض آزادراهی بود. اما دیگر این رویه در حال تغییر است و عوارض خودروها به شکل الکترونیکی دریافت می‌شود. بدیهی است که پرداخت‌نشدن مبلغ عوارضی که باید پرداخت کنید باعث می‌شود که مبلغی بابت این دیرکرد جریمه شوید. اما چطور امکان ثبت عوارض برای خودروها به شکل خودکار وجود دارد؟ در آزادراه‌ها با نصب دوربین، پلاک خودرو ثبت می‌شود. در حال حاضر، آزادراه‌هایی چون تهران-ساوه، تهران-قم، کرج-قزوین و قزوین-زنجان دارای سیستم الکترونیکی شده‌اند و ایستگاهی در مسیرشان برای دریافت مستقیم عوارض وجود ندارد.

حتما بخوانید: نحوه پیگیری کارت ماشین و صفر تا صد آن

عوارض طرح ترافیک

تردد در محدوده‌های طرح ترافیک هم نیاز به پرداخت عوارض دارد. در شهر تهران، ورود هر خودرو به محدوده‌های طرح ترافیکی، آن را ملزم به پرداخت عوارض می‌کند. خودروها باید در سامانه‌ای موسوم به «تهران من» ثبت‌نام کنند و بدون مجوز وارد محدوده طرح نشوند. تردد بدون ثبت‌نام در این سامانه همراه با جریمه‌ و پرداخت عوارض سنگین خواهد بود.

عوارض شهرداری

پرداخت عوارض سالیانه خودرو هم که دیگر مشخص است: هر خودرویی باید در پایان هر سال، هزینه استفاده از خیابان‌ها و مسیرهای مختلفی را که در آنها تردد داشته، بپردازد. عوارض سالیانه هر خودرو با دیگری متفاوت خواهد بود. پرداخت‌نکردن این عوارض به شکل سالانه موجبات جریمه دیرکرد را فراهم می‌کند. البته معمولا رانندگان محترم ترجیح می‌دهند که پرداخت عوارض سالیانه را به زمانی موکول کنند که قرار است، خودروی خود را به فروش برسانند. در هر حال، پرداخت عوارض در زمان معین کاری منطقی است و توصیه می‌کنیم که عوارض‌تان را به موقع پرداخت کنید تا مشمول جریمه دیرکرد نشوید.

عوارض خودرو چطور پرداخت می‌شود؟

برای پرداخت هر یک از انواع عوارض خودرو باید روش کار را بدانید. اجازه بدهید که درباره شیوه پرداخت عوارض خودرو در دسته‌بندی‌های مختلف برایتان بیشتر بگوییم:

پرداخت عوارض آزادراهی

• پرداخت از طریق اپلیکیشن‌های موبایلی: در این اپلیکیشن‌ها، بخش‌هایی برای استعلام و پرداخت در نظر گرفته شده است.
• مراجعه به سایت nspay.ir: در سایت با چهار گام ساده ثبت نام و پلاک خودرو را ثبت کنید. سپس عوارض آزادراه برایتان نمایش داده می‌شود و می‌توانید از طریق همین سایت تسویه را انجام دهید.

• استفاده از خودپردازها و پرداخت عوارض از طریق کارت‌های بانکی با خودپرداز.
• استفاده از برچسب عوارض خودرو. زمانی که این برچسب را نصب می‌کنید، دوربین‌ها و آنتی‌های نصب‌شده، با اسکن این برچسب، عوارض را از حساب متصل به پلاک خودرو کم می‌کند. شما می‌توانید این برچسب را از طریق اینترنت بانک، همراه بانک، خودپرداز، مراجعه حضوری به شعب بانکی، ایستگاه عوارض مجهز به دستگاه الکترونیکی، مراجعه به دفاتر فروش یا شماره‌گیری کد دستوری #۲*۱*۷۱۴* با خطوط ایرانسل شارژ کنید.
• پرداخت از طریق تیکت یا برچسب مجازی. خودرو زمانی که از گیت پرداخت الکترونیکی عبور می‌کند، در این مان دوربین‌ها پلاک خودرو را رویت می‌کنند. سپس عوارض برای شما پیامک می‌شود. شما به‌مدت ۷۲ ساعت فرصت دارید که این مبلغ را تسویه کنید. درصورتی‌که در مدت مشخص‌شده پرداخت انجام نشد، مشمول جریمه عوارض آزادراه خواهید شد. البته توجه داشته باشید که برخی از آزادراه‌ها این گیت پرداخت الکترونیک را دارند.

نحوه محاسبه عوارض آزاد راه در سال ۱۴۰۳

عوارض آزادراه باتوجه به دوره زمانی تعریف می‌شود و اگر در مدت ۷ روز پرداخت نشود، به‌صورت پلکانی افزایش قیمت خواهد داشت.

نرخ عوارض آزادراه  تهران – شمال که از ۳۰ خردادماه ۱۴۰۲ اعمال شده‌اند:

• عوارض خودروهای سواری در روزهای عادی: ۳۸ هزار تومان
• عوارض خودروهای سواری در روزهای اوج سفر: ۵۰ هزار تومان
• عوارض وانت: ۵۰ هزار تومان
• عوارض اتوبوس: ۵۷ هزار و ۵۰۰ تومان

پرداخت عوارض طرح ترافیک

• برای پرداخت عوارض طرح ترافیک باید در سامانه «تهران من» ثبت‌نام کرده باشید. با ثبت‌نام‌کردن در تهران من است که می‌توانید ترددهایتان در محدوده طرح ترافیک را مجوزدار کنید. دو امکان برای پرداخت عوارض طرح ترافیک برایتان وجود دارد. زمانی که اقدام به ثبت‌نام در این سیستم می‌کنید، حساب کاربری مخصوص به خودتان به شما اختصاص داده می‌شود. حالا می‌توانید حساب کاربری‌تان را شارژ کنید و از طریق آن، عوارض را به‌طور خودکار بپردازید یا اینکه با انتخاب گزینه خدمات طرح و مدیریت خودروها، با هر بار تردد در محدوده طرح، اقدام به پرداخت عوارض کنید.
• روش دیگر پرداخت غیرحضوری عوارض طرح ترافیک هم شماره‌گیری کد دستوری #۳*۳*۱۳۷* است.
• پرداخت عوارض طرح ترافیک از طریق همراه بانک.
• مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک شهر.
• مراجعه به دفاتر پیشخوان دولت.

امکان پرداخت عوارض طرح ترافیک به‌صورت حضوری وجود ندارد و حتما باید از طریق سایت و روش‌های الکترونیکی انجام شود. میزان بدهی این عوارض از طریق پیامک هم به شهروندان اطلاع داده می‌شود. معمولا یک هفته تا ده روز بعد از تردد شهروند در محدوده طرح برای او اطلاع‌رسانی‌های لازم صورت می‌گیرد.

حتما بخوانید: شرایط گرفتن معاینه فنی خودرو و مدارک موردنیاز آن در سال ۹۹

پرداخت عوارض شهرداری

در این قسمت به نحوه مشاهده عوارض سالیانه خودرو و پرداخت آن می‌پردازیم. برای پرداخت عوارض سالیانه خودرو (عوارض شهرداری خودرو) و همچنین نحوه مشاهده آن می‌توانید از طریق سایت my.tehran.ir اقدام کنید. البته برخلاف دو عوارض دیگری که معرفی شد؛ یعنی عوارض آزادراهی و طرح ترافیک، برای پرداخت عوارض شهرداری روش حضوری هم وجود دارد. اگر دلتان نمی‌خواهد یا نمی‌توانید که از روش‌های الکترونیکی و غیرحضوری برای پرداخت عوارض شهرداری خودروی خودتان استفاده کنید، هیچ اشکالی ندارد. این امکان هست که به دفاتر خدمات الکترونیک شهر یا دفاتر پیشخوان خدمات دولت مراجعه کنید. در شهرستان‌ها برای مراجعه حضوری باید به جای دفاتر خدمات الکترونیک شهر که در تهران موجودند به نزدیک‌ترین شهرداری محل سکونت مراجعه شود. البته دفاتر پیشخوان خدمات در همه شهرها وجود دارند. در مراجعه حضوری باید مدارک زیر را هم به همراه داشته باشید:

♦ کارت ملی مالک خودرو

♦ اسناد پرداختی عوارض گذشته

♦ برگ سبز خودرو یا سند مالکیت خودرو

مراجعه حضوری فقط برای کسانی نیست که با دنیای مجازی ارتباط زیاد خوبی ندارند و نحوه مشاهده عوارض سالیانه خودرو به صورت مجازی برایشان دشوار است . کسانی که به مبلغ پرداختی اعتراض دارند هم در پیگیری حضوری می‌توانند سوتفاهم‌ها را رفع کنند.

نحوه محاسبه عوارض شهرداری خودرو

مبلغ عوارض شهرداری برای خودرو‌های داخلی در سال ۱۴۰۳ با توجه به قیمت کارخانه محاسبه می‌شود.

این عوارض برای خودروهای خارجی به قیمت ورودی و هزینه گمرکی بستگی دارد.

در مجموع در این مبلغ ضرایبی در نظر گرفته می‌شود که هرسال تغییر می‌کنند.

چه میزان جریمه عوارض شهرداری خودرو ۱۴۰۳ در نظر گرفته شده است؟

عوارض شهرداری هرسال باید پرداخت شوند. در صورت عدم پرداخت، به ازای هر ماه تأخیر ۲٪ به مبلغ کل عوارض اضافه می‌شود. اگر این تاخیر در پرداخت به میزان یک سال باشد، ۲۴٪ به‌عنوان جریمه دیکرد به مبلغ عوارض اضافه خواهد شد. توجه داشته باشید که این جریمه مشمول بخشیدگی نخواهد شد.

عوارض طرح ترافیک خودرو چطور محاسبه می‌شود؟

عوارض طرح ترافیک در سال ۱۴۰۳ براساس نوع معاینه فنی، محدود ترافیکی و ساعت رفت و آمد محاسبه می‌شود.

نرخ پایه عوارض طرح ترافیک در سال ۱۴۰۳ از مبلغ ۷۵ تومان محاسبه می‌شود. شرایط طرح ترافیک به صورت زیر است:

ضریب تردد در محدوده طرح ترافیک (حلقه اول) ۱.۵ درصد، محدوده کنترل آلودگی هوا(حلقه دوم) در روزهای غیرمجاز ۰.۷۵ درصد و هر دو محدوده طرح ترافیک (حلقه اول) و کنترل آلودگی هوا (حلقه دوم) ۱.۵ درصد پیش‌بینی شده است.

البته توجه داشته باشید که در صورتی که سرشماره پلاک خودرو متعلق به تهران باشد می‌توانید ۲۰ روز به‌صورت رایگان در محدود کنترل آلودگی هوا تردد داشته باشید.

جریمه بدهی عوارض طرح ترافیک ۱۴۰۲

شهرداری تهران موظف است بدهی دارنده وسیله نقلیه بابت عوارض پرداخت نشده را به حساب وی منظور و به آخرین شماره تلفن مالک ثبت شده در سامانه تهران من، پیامک کند و مالکان وسایل نقلیه مکلفند ظرف مدت ۱۰ روز کاری از تاریخ دریافت پیامک بدهی عوارض، نسبت پرداخت و تسویه بدهی اعلامی اقدام کنند. در صورت عدم پرداخت بدهی، به صورت ماهیانه ۲ درصد و تا سقف ۲۴ درصد سالیانه، جریمه بدهی بر میزان بدهی اعلامی افزوده خواهد شد.

پرداخت‌نکردن عوارض خودرو چه عواقبی دارد؟

دیرکرد در پرداخت عوارض خودرو از هر نوعی که باشد، باعث می‌شود که جریمه‌هایی به شما تعلق بگیرد. واقعیت این است که مالک هر خودرو ملزم به پرداخت عوارض مختلف است و راه فراری از این ماجرا نیست. پس عقل حکم می‌کند که به جای انباشته‌کردن حجم عوارض و جریمه‌های دیرکرد آنها، به‌موقع تا زمانی که هزینه‌ها برایتان منطقی هستند، اقدام به پرداخت کنید. در صورتی که عوارض شهرداری را پرداخت نکنید، جریمه دیرکردی به صورت‌حساب‌تان اضافه می‌شود که معادل ۲درصد به‌ازای هر ماه خواهد بود. این جریمه براساس ماده ۴۶ مالیات بر ارزش افزوده است. به عبارت دیگر، اگر عوارض خودرو پرداخت نشود یا در مبلغ پرداختی دست‌کاری صورت بگیرد و رقم اعلام‌شده نادیده گرفته شود، باید علاوه بر پرداخت مبلغ، جریمه‌ای به میزان دو درصد در ماه (۲۴ درصد سالیانه) نسبت به عوارض پرداخت‌نشده و مدت تاخیر از سوی مالک پرداخته شود. جریمه عوارض خودرو بخشیده نمی‌شود. این جریمه متعلق به عوارض شهرداری است.

حال اگر عوارض طرح ترافیک را نپردازید هم جرایم سنگینی به شما تحمیل می‌شود. پرداخت‌نکردن این عوارض پس از یک ماه، موجب افزایش ۲۰درصدی عوارض می‌گردد. پس بهتر است به فکر پرداخت عوارض خودرو از نوع طرح ترافیک باشید.

پرداخت‌نکردن عوارض آزادراهی هم منجر به جریمه می‌شود. پس تا ۴۸ ساعت بعد از تردد در هر آزادراه باید اقدام به پرداخت عوارض خود کنید. البته به دلیل اینکه پرداخت این عوارض با استقبال نه‌چندان زیاد راننده‌ها مواجه شده است، گمانه‌زنی‌هایی برای تغییر روند جریمه و پرداخت هم به گوش می‌خورد. شاید روند دریافت و جریمه عوارض آزادراهی تغییراتی را در آینده از سر بگذراند.

حتما بخوانید: چگونه روی یک خودروی دست دوم قیمت‌گذاری کنیم؟

در آخر

پرداخت عوارض خودرو از مصادیق فرهنگ شهروندی است. اگر انتظار دریافت خدمات رفاهی مطلوب شهروندی را داریم، باید وظایف طرف خود را به‌خوبی انجام بدهیم و به قوانین پای‌بند باشیم. بار دیگر در انتهای این مقاله به شما توصیه می‌کنیم که عوارض مختلف خودروی خودتان را به موقع پرداخت کنید و از انباشته‌شدن آن بپرهیزید. جریمه‌شدن اصلا حس و حال خوبی ندارد. قبول دارید؟

اگر خواندن این مقاله برای‌تان مفید بود پیشنهاد می‌کنیم مقاله ما در زمینه شرایط تعویض پلاک خودرو و محاسبه افت قیمت خودرو را نیز بخوانید.