موتورسیکلت انژکتوری یا کاربراتوری؟ تفاوت این دو موتور چیست و چرا هرکدام طرفداران خاص خود را دارند؟ کاربراتور و انژکتور هر دو روش‌های سوخت‌رسانی به موتور هستند. کاربراتور یک روش قدیمی‌تر است که ابتدا سوخت و هوا را ترکیب می‌کند و سپس آن را به موتور انتقال می‌دهد. اما انژکتور یک روش جدیدتر است که مستقیم سوخت را به داخل موتور انتقال می‌دهد. موتورسیکلت‌های انژکتوری و کاربراتوری از نظر مکانیسم سوخت‌رسانی به موتور و پاشش سوخت با هم تفاوت دارند. با ما در کارنامه همراه باشید. می‌خواهیم موتورسیکلت انژکتوری و کاربراتوری را با هم مقایسه کنیم و مزایا و معایب هرکدام را بررسی کنیم.
عناوین این مطلب
- ۱ موتورسیکلت انژکتوری چیست؟
- ۲ انواع موتورسکیلتهای انژکتوری
- ۳ اجزای سیستم سوخت‌رسانی موتور انژکتوری
- ۴ معایب موتورسیکلت انژکتوری
- ۵ مزایای موتورسیکلت انژکتوری
- ۶ موتورسیکلت کاربراتوری چیست؟
- ۷ انواع موتورسیکلت کاربراتوری
- ۸ مزایای موتورهای کاربراتوری
- ۹ معایب موتورهای کاربراتوری
- ۱۰ بالاخره موتور کاربراتوری بهتر است یا انژکتوری؟
موتورسیکلت انژکتوری چیست؟
در موتورسیکلت انژکتوری، برنامه‌های سوخت‌رسانی به موتور از ECU دریافت می‌شود. ECU همان واحد کنترل الکترونیکی موتور انژکتوری است که اطلاعات مختلف ازجمله دور موتور، دمای موتور، فشار هوا و… را دریافت و دستورات عملکردی لازم را صادر می‌کند. انژکتور در واقع یک نازل برای وارد کردن هوا، سوخت و بخار آب در فشار بالاست.
سوخت‌رسانی در سیستم انژکتوری به این صورت است که ابتدا پمپ، بنزین را از باک می‌کشد و با سرعت و فشار ثابت به انژکتور منتقل می‌کند. با ورود سوخت به محفظه انژکتور، سوزن انژکتور بالا می‌رود و سوخت از سوراخ انتهای آن وارد موتور می‌شود. در همین حین، انژکتور سوخت را با نسبت مشخص و بهینه‌ای از هوا ترکیب می‌کند. مقدار این سوخت ورودی در هر لحظه توسط ECU تنظیم می‌شود.
انواع موتورسکیلتهای انژکتوری
در حال حاضر، موتورسیکلت‌های با سیستم انژکتوری به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند:
۱. سیستم مستقیم یا GDI
سوخت موردنیاز احتراق به‌صورت مستقیم وارد محفظه سیلندر می‌شود. در این نوع سیستم انژکتوری، راندمان موتور بالاست.
۲. سیستم غیرمستقیم یا PFI
- غیرمستقیم با پاشش سوخت تکی یا SPFI: یک انژکتور وظیفه سوخت‌رسانی به ۴ سیلندر را دارد.
- غیرمستقیم با سیستم پاشش سوخت چندگانه یا MPFI: در این نوع سیستم سوخت‌رسانی، به تعداد سیلندرها، انژکتور به‌کار گرفته می‌شود که سبب می‌شود کیفیت سوخت‌رسانی بهتر باشد.
اجزای سیستم سوخت‌رسانی موتور انژکتوری
- ورودی سوخت
- فیلتر سوخت
- بدنه
- فنر برگشت‌دهنده
- سوزن انژکتور
- خروجی سوخت
- درپوش محافظ
معایب موتورسیکلت انژکتوری
موتورسیکلت‌های انژکتوری نسبت به موتورسیکلت‌های کاربراتوری جدیدترند و عموما در بازار تقاضای بیشتری دارند؛ البته هزینه و قیمت این مدل موتورسیکلت‌ها بالاتر از کاربراتوری‌هاست. موتورسیکلت انژکتوری معایبی دارند؛ ازجمله:
- به ابزارهای خاص برای تعمیر نیاز دارند.
- موتور در مواقعی که با مشکل مواجه می‌شود، ریپ می‌زند.
- به مراقبت و نگهداری خاصی نیاز دارد.
- برای جلوگیری از خراب شدن انژکتور آن، باید از صافی مخصوص بنزین استفاده شود.
مزایای موتورسیکلت انژکتوری
همه ما موتورسیکلت‌های انژکتوری را با قدرت و گشتاور بالایی که دارند، می‌شناسیم. البته، این تنها یکی از مزایای موتورهای انژکتوری است. برخی از مزیت‌های مهم موتورسیکلت‌های انژکتوری در مقایسه با موتورسیکلت‌های کاربراتوری عبارت‌اند از:
- افزایش بازدهی و کارایی موتورسیکلت نسبت به موتورهای کاربراتوری
- لرزش کمتر موتور
- کاهش میزان مصرف سوخت در موتورسیکلت انژکتوری به‌دلیل بهینه‌سازی مداوم توسط واحد کنترل الکترونیکی
- عدم نیاز به ساسات برای عملکرد درست و مناسب موتورسیکلت
- آلودگی کمتر هوا در مقایسه با موتورسکیلتهای کاربراتوری
- عملکرد بهتر در آب‌وهوای سرد
- ترکیب صحیح و بهینه هوا با سوخت
موتورسیکلت کاربراتوری چیست؟
نام سیستم کاربراتوری را از یکی از قطعات آن به همین نام گرفته‌اند. عملکرد موتورسیکلت‌های کاربراتوری به این صورت است که هوا به داخل سیلندر موتور مکیده می‌شود، سپس کاربراتور سوخت را به آن اضافه می‌کند، هوا و سوخت در داخل سیلندر ترکیب می‌شوند و احتراق صورت می‌گیرد.
کاربراتور را می‌توان مهم‌ترین قطعه در سیستم سوخت‌رسانی موتورسکیلتهای کاربراتوری دانست. برای اینکه کاربراتور به‌خوبی عمل کند، به فضایی خلاء در داخل مجرای سوخت نیاز دارد. این وظیفه را قسمتی از بدنه کاربراتور به نام ونتوری (Venturi) انجام می‌دهد. وقتی هوا وارد ونتوری می‌شود، سطح مقطع آن فوری کاهش پیدا می‌کند، سپس سرعت هوا زیاد و فشار ونتوری کم می‌شود. درنتیجه این‌ها، مکش لازم ایجاد می‌شود تا هوا وارد فضای سیلندر شود و احتراق صورت بگیرد.
انواع موتورسیکلت کاربراتوری
موتورسیکلت کاربراتوری از نظر جهت جریان هوا، ونتوری و تعداد دهانه، به چند دسته تقسیم می‌شود.
۱. انواع کاربراتور براساس جهت جریان هوا
در حالت کلی، کاربراتورها وظیفه دارند سوخت را میان سیلندرها توزیع و آن را با نسبت مشخصی از هوا مخلوط کنند. با توجه به جهت جریان هوا، سه نوع کاربراتور داریم:
- کاربراتور با جریان هوا از بالا به پایین: نیروی جاذبه در این نوع کاربراتور بیشترین تأثیر را دارد و به جریان هوا و سوخت کمک می‌کند تا به‌خوبی با هم ترکیب شوند. در این نوع کاربراتور، فضای کافی برای تعمیرات وجود دارد.
- کاربراتور با جریان هوا افقی: مدل سیستم سوخت‌رسانی کاربراتوری، در پایین درپوش موتور قرار دارد.
- کاربراتور با جریان هوا از پایین به بالا: در این مدل کاربراتور، از ورود سوخت مایع به موتور جلوگیری می‌شود. همچنین، فضای کافی برای تعمیرات وجود ندارد و در هوای سرد به‌راحتی روشن نمی‌شود.
۲. انواع کاربراتور براساس ونتوری
ونتوری با کاهش فشار، خلاء ایجاد می‌کند و درنتیجه سرعت حرکت سیال را بیشتر می‌کند. موتور کاربراتوری از نظر نوع ونتوری به دو دسته تقسیم می‌شود:
- ونتوری ثابت: در این نوع کاربراتور، هوا به‌واسطه خلاء یا مکش جریان می‌یابد و سوخت را از نازل خارج می‌کند.
- ونتوری متغیر: در این مدل کاربراتور، دورهای متفاوتی برای موتور طراحی شده است و براساس میزان مکش داخل سیلندرها، مقدار سوخت و هوا تغییر می‌کند.
انواع کاربراتور براساس تعداد دهانه
کاربراتور چنددهانه، برای سوخت‌رسانی بهینه به تمامی سیلندرها کاربرد دارد. بر اساس تعداد دهانه، می‌توان سیستم کاربراتوری را به انواع زیر تقسیم کرد:
- یک دهانه: در این نوع کاربراتور یک ونتوری، یک ژیگلور و یک مخزن در موتور وجود دارد. اگرچه استفاده از کاربراتور یک دهانه مرسوم است، اما راندمان حجمی آن از کاربراتورهای دو دهانه و چهار دهانه کمتر است.
- دو دهانه: عملکرد این کاربراتور در دورهای بالای موتور بیشتر مشخص می‌شود. در کاربراتور دو دهانه، دو ونتوری و دو سوخت‌پاش داریم. در دورهای پایین، تنها یکی از این دهانه‌ها برای سوخت‌رسانی به موتور و احتراق به‌کار می‌رود. در دورهای بالا، دهانه دوم هم فعال می‌شود تا نیاز موتور به سوخت و هوای بیشتر را برطرف کند.
- چهار دهانه: این کاربراتور ترکیبی از دو کاربراتور دو دهانه است. در مرحله اول، دو دهانه عملیات سوخت‌رسانی به سیلندرها را انجام می‌دهند. اگر راننده پدال گاز را بیشتر فشار دهد و دریچه گاز بیشتر باز شود، دو دهانه دیگر هم فعال می‌شوند تا سوخت و هوای بیشتری به موتور وارد شود.
مزایای موتورهای کاربراتوری
اگرچه این روزها موتورهای انژکتوری بسیار محبوب شده‌اند، اما موتورهای کاربراتوری هنوز هم مزایای خاص خود را دارند؛ مثل:
- تعمیرات قطعات‌شان آسان است.
- در صورت خراب شدن، به تجهیزات خاصی برای تعمیر نیاز ندارند.
- هزینه تعمیرات‌شان پایین است.
- تولید سیستم کاربراتوری نسبت به انژکتوری کم‌هزینه‌تر است.
معایب موتورهای کاربراتوری
موتورهای کاربراتوری در کنار مزایایشان، معایبی هم دارند؛ مثل:
- امکان خفگی کاربراتور وجود دارد.
- عملکرد موتور به نوع بنزین و عدد اکتان آن وابسته است.
- سیستم بازگشت سوخت ندارد.
- تنظیم سیستم جرقه‌زنی دشوار است.
- در مقایسه با موتورسیکلت انژکتوری، آلایندگی بیشتری برای محیط زیست دارد.
بالاخره موتور کاربراتوری بهتر است یا انژکتوری؟
در این مطلب به‌طور کامل موتورسیکلت‌های انژکتوری و کاربراتوری را بررسی کردیم. در کل، موتورسیکلت انژکتوری عملکرد بهتری در سرعت و شتاب بالا از خود نشان می‌دهد و اگرچه قیمت‌شان بالاتر است، اما در طولانی‌مدت به‌صرفه‌ترند. موتور انژکتوری میزان سوخت و جریان هوای موردنیاز را بسته به شرایط و نیاز موتور تنظیم می‌کند، قابلیتی که در موتورسیکلت کاربراتوری وجود ندارد. تنها مزیتی که موتورسیکلت کاربراتوری در اختیار شما می‌گذارد، هزینه خرید پایین‌تر و تعمیرات راحت است.
شما بگویید؛ موتورسیکلت انژکتوری بهتر است یا کاربراتوری؟