موتور خودرو بسیار پیچیده و حساس است و برای عملکرد بی‌عیب‌ونقص، به یک محافظ قدرتمند نیاز دارد. این محافظ چیزی نیست جز روغن موتور که برای روانکاری، کاهش سایش و جلوگیری از آسیب‌های داخلی بسیار ضروری است. انتخاب صحیح و باکیفیت‌ترین روغن موتور نه‌تنها عمر موتور خودرو را افزایش می‌دهد، بلکه هزینه‌های تعمیرات را هم پایین می‌آورد. همراه‌مان بمانید، در این مطلب می‌خواهیم درباره اهمیت روغن موتور و نحوه تشخیص روغن موتور اصل از تقلبی برایتان بگوییم.
چرا کیفیت روغن موتور مهم است؟
روغن موتور باکیفیت می‌تواند باعث صرفه‌جویی در هزینه تعمیرات شود. چگونه؟ خب، می‌دانید که خودرو قطعات متحرکی دارد و بدیهی است که اصطکاک باعث فرسودگی آنها می‌شود. روغن باکیفیت می‌تواند اجزای داخلی موتور را بهتر روغن‌کاری کند، سرعت فرسودگی را کاهش دهد و عمر موتور را طولانی‌تر کند. اگر از روغن نامرغوب استفاده کنید، دیر یا زود مجبور می‌شوید گیربکس یا موتور را تعویض کنید. علاوه‌بر این، روغن موتور باکیفیت باعث می‌شود موتور عملکرد نرم‌تری داشته باشد و سوخت کمتری بسوزاند.
روش تشخیص کیفیت روغن موتور
۱. توجه به بسته‌بندی روغن‌موتور
ظرف روغن موتور باید باکیفیت، بدون خط‌وخش، لکه، یا آسیب فیزیکی باشد. بعضی افراد سودجو، ظروف روغن‌های اصلی را از تعمیرگاه‌ها خریداری می‌کنند و بعد از پرکردن‌شان با روغن‌های تقلبی، آنها را به بازار عرضه می‌کنند. به همین خاطر بعضی از ظروف روغن موتور از نظر فیزیکی آسیب دیده‌اند یا لکه‌هایی دارند که به‌راحتی قابل‌تشخیص هستند.
۲. توجه به مشخصات و هولوگرام
برندهای معتبر، برچسب‌های باکیفیت، نوشته‌های واضح، و هولوگرام دارند. اگر روغن موتور بدون هولوگرام یا برچسب معتبر باشد، بهتر است از خرید آن صرف‌نظر کنید.
۳. رنگ و بوی روغن‌موتور
روغن موتور اصل معمولا طلایی‌رنگ و شفاف است و هیچ‌گونه ذرات معلقی در آن دیده نمی‌شود. اما رنگ روغن موتور تقلبی تیره است و حتی ممکن است ذرات معلق هم داشته باشد. علاوه‌بر این، بوی سوختگی هم می‌دهد.
۴. قوام و ویسکوزیته روغن
اگر بعد از مدت کوتاهی قوام یا ویسکوزیته روغن تغییر کرد، احتمالا روغن تقلبی بوده است. روغن‌های اصل معمولا تا مدت زمانی قابل‌قبول ساختار خود را حفظ می‌کنند.
۵. وجود رسوب
وجود رسوب در ظرف روغن ممکن است نشانه تقلبی بودن روغن باشد. می‌توانید مقداری روغن را در ظرف شفافی بریزید و مدتی آن را در جایی ساکن قرار دهید. اگر پس از مدتی چیزی ته‌نشین شد، یعنی روغن تقلبی است.
۶. قیمت
روغن‌های تقلبی معمولا با قیمت پایین‌تری عرضه می‌شوند. چون تولید آنها هزینه کمتری دارد و از مواد ارزان‌قیمت در آنها استفاده شده است.
۷. مکان خرید
از فروشگاه‌های معتبر خرید کنید، زیرا احتمال عرضه روغن‌های تقلبی در این مکان‌ها کمتر است.
هنگام خرید روغن موتور به چه چیزهایی بیشتر توجه کنیم؟
۱. عوامل محیطی و سبک رانندگی
وضعیت جاده‌ها، رطوبت و گرد‌وغبار موجود در هوا، کیفیت تعمیر و نگهداری وسیله نقلیه و سبک رانندگی همگی می‌توانند روی عمر مفید موتور تأثیر بگذارند. به همین خاطر، باید روغنی تهیه کنید که در برابر این عوامل از موتور حفاظت کند.
۲. ویسکوزیته
ویسکوزیته به مقاومت مایع‌ها در برابر جاری شدن گفته می‌شود و نشان‌دهنده غلظت یا میزان روان بودن آنهاست. ویسکوزیته تعیین می‌کند که روغن موتور در دماهای مختلف چقدر روان شود تا قطعات موتور را روانکاری کند. روغن با ویسکوزیته مناسب در دماهای پایین روان می‌ماند تا استارت سرد را آسان کند و در دماهای بالا هم به‌قدر کافی غلیظ می‌ماند تا به‌خوبی از قطعات موتور محافظت کند. اگر ویسکوزیته روغن برای خودرو مناسب نباشد، قطعات موتور ساییده می‌شوند و مصرف سوخت افزایش می‌یابد.
۳. فواصل بین تعویض روغن
روغن‌های معدنی نسبت به روغن‌های مصنوعی در بازه‌های زمانی کوتاه‌تری به تعویض نیاز دارند. نکته مهم اینکه اگر تابه‌حال از روغن موتور معمولی استفاده می‌کردید، اما می‌خواهید از این به بعد از روغن مصنوعی استفاده کنید، حتما به متخصص خودرو مراجعه کنید.
۴. کیفیت سوخت
کیفیت سوخت را با سه عنصر کلیدی اندازه‌گیری می‌کنند:
- تمیزی سوخت (عدم وجود رسوب، آب …)
- عدد اکتان / ستان
- مهمتر از همه، سطح گوگرد موجود در سوخت
هنگامی که موتور کار می‌کند، گوگرد موجود در سوخت به اسید سولفوریک تبدیل می‌شود که به‌مرور زمان باعث خوردگی و آسیب جدی به موتور می‌شود. هرچه میزان گوگرد موجود در سوخت بیشتر باشد، میزان اسید سولفوریک تولیدشده هم بیشتر می‌شود و احتمال خرابی موتور بالاتر می‌رود. به همین دلیل است که انتخاب روانکار مناسب برای محافظت از موتور اهمیت دارد.
انواع روغن موتور خودرو
روغن موتور را به روش‌های مختلفی دسته‌بندی می‌کنند:
۱. طبقه‌بندی API (مؤسسه نفت آمریکا)
در این نوع طبقه‌بندی، روغن موتورها براساس عملکردشان طبقه‌بندی می‌شوند. API دو کلاس دارد:
- کلاس «S» برای موتورهای بنزینی
- کلاس «C» برای موتورهای دیزل
بعد از حروف «S» و «C»، حرف دیگری هم نوشته می‌شود. برای مقایسه کیفیت دو روغن موتور، باید به ترتیب حروف الفبای انگلیسی در حرف دوم توجه کنید. هرقدر حرف دوم (حرف کنار S یا C) به ابتدای فهرست حروف الفبا نزدیک‌تر باشد، کیفیت روغن موتور بالاتر است. مثلا، از بین روغن «SL» و «SI»، کیفیت روغن «SL» بیشتر است چراکه در لیست حروف الفبای انگلیسی، L قبل از I می‌آید.
توجه داشته باشید که در برخی از روغن‌های دیزل، عدد ۴ پس از دو حرف نوشته شده است، مثل: CF-4. این عدد نشان می‌دهد که روغن برای موتورهای ۴زمانه طراحی شده است.
۲. طبقه‌بندی ACEA
در این نوع طبقه‌بندی روغن موتورها در ۳ گروه قرار می‌گیرند:
- گروه A/B برای خودروهای سبک سنتی بنزینی یا دیزلی
- گروه C (مبدل کاتالیزوری یا فیلتر ذرات، بنزین یا گازوئیل “LOW SAPS”)
- گروه E، برای وسایل نقلیه سنگین
اگر از روغن موتور نامرغوب استفاده کنیم، چه می‌شود؟
استفاده از روغن موتور نامرغوب باعث بروز مشکلاتی در موتور می‌شود. این روغن‌ها به‌سرعت تجزیه می‌شوند و امکان دارد ناخالصی‌های زیادی داشته باشند که در نتیجه آن:
- مصرف سوخت بیشتر می‌شود و هزینه‌هایتان برای خرید سوخت بالا می‌رود.
- قطعات خودرو به‌خوبی روغن‌کاری نمی‌شوند و درنتیجه موتور و قطعات آن زودتر فرسوده می‌شوند.
- روغن به داخل پیستون یا محفظه تراکم نفوذ می‌کند.
- PCV مسدود می‌شود و دود آبی از گزوز خارج می‌شود.
- روغن باید در فاصله‌های زمانی کوتاه‌تری تعویض شود.
نکاتی برای حفظ کیفیت روغن موتور
۱. هرگز روغن موتور را بیش از نشانه آن پُر نکنید
اگر بیش‌ازحد در مخزن روغن بریزید، روغن به میل‌لنگ نفوذ می‌کند، حباب‌های هوا به روغن موتور راه پیدا می‌کنند و درنهایت پمپ روغن در گردش روغن و حباب‌های هوا با مشکل مواجه می‌شود. همه این‌ها باعث می‌شود موتور ماشین، بیش‌ازحد گرم شود و به اجزای آن فشار بیاید.
۲. روغن را خنک نگه دارید
رادیاتور خودرو وظیفه خنک کردن روغن موتور و مایع گیربکس را برعهده دارد. مایع رادیاتور از بین پره‌های رادیاتور جریان می‌یابد؛ یعنی دقیقا جایی که گرما از آن دفع می‌شود. هرقدر موتور و گیربکس در دمای خنک‌تری کار کنند، راندمان موتور بیشتر می‌شود.
۳. سینی روغن را تمیز کنید
باید سینی تخلیه و واشر را به‌طور منظم تمیز کنید و پس از اطمینان از سالم بودن، دوباره آنها را نصب کنید. سینی‌های مغناطیسی می‌توانند ذرات فلزی ریز را جذب و از ورود آنها به سیستم جلوگیری کنند.
۴. از روغن موتور مصنوعی استفاده کنید
عملکرد موتور با انتخاب روغن موتورهای مصنوعی بهتر می‌شود و بیشتر عمر می‌کند. روغن‌های مصنوعی نسبت به روغن‌های معمولی ماندگارترند و می‌توانند در دمای بالا و شرایط سخت به‌خوبی کار کنند.