خودروهایی که عمدتا با بنزین یا دیزل کار می‌کنند، بیش از ۹۹ درصد خودروهای سواری و مسافربرها را تشکیل می‌دهند. بااین‌حال امروزه فروش خودروهایی که با سوخت‌های دیگری مانند برق کار می‌کنند رو به افزایش است. مدل‌های جدید خودروهای برقی پلاگین هیبریدی هر سال به تعداد بیشتری وارد بازار می‌شوند. خودروهای دیگری هم هستند که با گاز طبیعی فشرده (CNG) یا با E85 که مخلوطی از ۸۵ درصد اتانول و ۱۵ درصد بنزین است کار می‌کنند و جایگزین خودروهای بنزینی و گازوییلی هستند.
این سوخت‌های جایگزین تمیزتر از بنزین یا گازوییل می‌سوزند و انتشار گازهای خروجی از آنها بسیار کمتر است. این سوخت‌ها ارزان‌قیمت‌تر هم هستند و علاوه بر کاهش آلایندگی خودروها که برای محیط زندگی ما مفید است، به‌صرفه هم هستند و می‌توانیم با استفاده از آنها در هزینه‌های مربوط به سوخت صرفه‌جویی کنیم.
ایراد استفاده از سوخت‌های قدیمی
بنزین و گازوییل هر دو از نفت تهیه می‌شوند. ماده‌ای سیاه و غلیظ که از بقایای فسیل‌شده گیاهان و حیواناتی که صدها میلیون سال پیش در اقیانوس‌ها زندگی کرده و مرده‌اند تشکیل شده است. نفت حاوی ترکیبات کربن است و هنگامی که در موتور خودرو می‌سوزد، علاوه بر تأمین انرژی موردنیاز، دی‌اکسیدکربن (CO2) را که فراوان‌ترین گاز گلخانه‌ای در جو سیاره ماست تولید می‌کند. غلظت این گاز در اتمسفر زمین در سال‌های اخیر به‌سرعت افزایش یافته است و در حال حاضر بیش از ۴۰۰ بخش در میلیون (ppm) است. درحالی‌که در سال ۱۸۰۰ این مقدار کمی کمتر از ۲۸۳ بخش در میلیون بود. در حال حاضر تقریبا همه دانشمندان که در زمینه اقلیم و آب‌وهوا فعالیت می‌کنند، بر این باورند که افزایش سطح دی‌اکسیدکربن در جو زمین که ناشی از افزایش سوزاندن سوخت‌های فسیلی است، همان علت اصلی سرعت‌بخشیدن به تغییرات آب‌وهوا و افزایش میانگین دمای جهانی است.
آنچه اکنون آشکار شده است این است که خودروهای دیزلی که در دهه ۲۰۰۰ به‌دلیل تولید CO2 کمتر نسبت به خودروهای بنزینی با محیط زیست سازگارتر بودند، از آن سو اکسیدهای نیتروژن (NOx) بیشتری تولید می‌کنند. این اکسیدها عبارت‌اند از اکسید نیتروژن (N2O) یا «گاز خنده» که تقریبا ۳۰۰ برابر از گاز گلخانه‌ای دی‌اکسیدکربن قوی‌تر است، دی‌اکسید نیتروژن (NO2) که یک آلاینده مهم است و بخش قهوه‌ای‌رنگ دود را تشکیل می‌دهد و اکسید نیتریک (NO) که به‌آسانی در اتمسفر اکسید شده و تبدیل به دی‌اکسید نیتروژن می‌شود.
معرفی خودروهای سبز
آژانس حفاظت از محیط‌زیست ایالات متحده (EPA) خودروهای سبز را به این صورت تعریف می‌کند:
هر خودرو که آلودگی کمتری ایجاد کند و نسبت به سایر خودروها کم‌مصرف‌تر باشد، خودروی سبز نامیده می‌شود. بنا به تعریف این آژانس خودروهای زیر سبز هستند:
۱. سوخت‌های معمولی
تعداد کمی از خودروهای بنزینی و دیزلی را می‌توان تاحدودی سبز دانست. این خودروها نسبت به سایر همتایان خودشان بیشتر دوست‌دار محیط‌زیست هستند. بدنه این خودروها سبک‌تر و آیرودینامیک‌تر است و به همین دلیل سوخت کمتری را برای رسیدن به سرعت بالا نیاز دارند. فناوری‌هایی مانند فیلتر ذرات، سیستم روشن و خاموش‌کردن پیشرفته و موتورهای توربوشارژ به‌کاررفته در این خودروها هم باعث می‌شوند آلودگی کمتری ایجاد شود و در مجموع، خودرو از نظر مصرف سوخت کم‌مصرف‌تر باشد.
۲. سوخت‌های جایگزین
خودروهایی که از سوخت‌های جایگزین مانند بیودیزل و اتانول استفاده می‌کنند هم سبز هستند. هر دوی این سوخت‌ها در مقایسه با بنزین، گازوییل و حتی گاز طبیعی فشرده، منابع تجدیدپذیر سوخت به شمار می‌روند. البته می‌توان گاز طبیعی فشرده را هم جزو سوخت‌های جایگزین دانست چون آلایندگی ندارد، اما مشکل اینجاست که تجدیدپذیر نیست.
حتما بخوانید: مقایسه تیبا، ساینا و کوییک
۳. خودروهای برقی و هیبریدی
خودروهای برقی و هیبریدی که از موتور الکتریکی برای تأمین انرژی موردنیازشان به‌صورت جزئی یا کامل استفاده می‌کنند. هیبریدها از نظر مصرف سوخت بسیار مقرون‌به‌صرفه‌اند و خودروهای تمام الکتریکی هم که اصلا از سوخت در مفهوم سنتی‌اش استفاده نمی‌کنند. موتورهای الکتریکی انتشار گازهای گلخانه‌ای را به صفر می‌رسانند اما آن طور که EPA می‌گوید، این خودروها هم کاملا سبز نیستند. دلیلش چیست؟ ادامه مطلب را بخوانید.
چرا همه خودروهای الکتریکی را نمی‌توان کاملا سبز دانست؟
به‌گفته EPA، یک وسیله نقلیه که صرفا با برق یا هیدروژن کار می‌کند گاز گلخانه‌ای تولید نمی‌کند، بلکه این فرایند تولید برق است که بسته به منبع آن ممکن است گازهای گلخانه‌ای منتشر کند. برای مثال تولید برق از ذغال‌سنگ گازهای گلخانه‌ای بیشتری نسبت به تولید برق از منابع تجدیدپذیر مانند باد منتشر می‌کند. بنابراین خودرویی می‌تواند سبز باشد که برق آن هم از منابع پاک و تجدیدپذیر تولید شده باشد. یک مثال خوب در این زمینه خودروی تسلاست. تسلا برای تأمین برق موردنیاز خود از انرژی خورشیدی هم استفاده می‌کند. بنابراین دارندگان خودروی تسلا می‌توانند با نصب پنل‌های خورشیدی در منزل‌شان انرژی پاک دریافت کنند.
۴. سلول‌های سوخت هیدروژنی
این یکی کاملا جدید است. خودروهایی که از سلول‌های سوخت هیدروژنی استفاده می‌کنند، برای تغذیه موتور الکتریکی‌شان از گاز هیدروژن استفاده می‌کنند و انتشار گازهای گلخانه‌ای را به صفر می‌رسانند. بااین‌حال مشابه خودروهای برقی، نحوه تأمین این سوخت هم در درجه اول با انتشار آلاینده‌ها همراه است.
جالب اینجاست که برای تولید هیدروژن هم به برق نیاز داریم و بنابراین باید دید که آیا تولید برق آن از منابع سبز بوده است یا نه. اگر هیدروژن مصرفی با انرژی پاک تولید شود، این خودرو هم سبز خواهد بود.
مزایای استفاده از خودروهای سبز
برخی از مزایای خودروهای سبز عبارت‌اند از:
۱. بهبود کیفیت هوا
این واضح‌ترین مزیت خودروهای سبز برای محیط‌زیست است و بدون شک مهم‌ترین آنهاست. مخصوصا خودروهای برقی که هیچ‌گونه آلاینده مضری تولید نمی‌کنند و حتی اگزوز هم ندارند.
۲. انتشار دی‌اکسیدکربن کمتر
پیش از این، کارشناسان در کنفرانس سازمان ملل هشدار داده بودند که اگر تا پایان سال ۲۰۲۰ (که حالا ماه‌ها از آن گذشته است) همه کشورها در مسیر رسیدن به کاهش آلایندگی و انتشار گازهای گلخانه‌ای قرار نگیرند، ممکن است جهان با تغییرات آب‌وهوایی برگشت‌ناپذیری روبه‌رو شود.
گفتیم یکی از دلایل اصلی گرم‌شدن کره زمین تولید دی‌اکسیدکربن در اتمسفر است. این گاز در درجه اول با سوزاندن سوخت‌های فسیلی تولید می‌شود، همان سوختی که ما در بیشتر خودروهایمان از آن استفاده می‌کنیم.
به‌طور متوسط خودروهای برقی و هیبریدی نصف خودروهای دیزلی و بنزینی دی‌اکسیدکربن منتشر می‌کنند، البته اگر برق‌شان از سوخت‌های فسیلی تأمین شود. بر اساس گزارش سازمان محیط‌زیست و انرژی، هنوز هم ۸۵٪ برق کشورها از گاز و ذغال‌سنگ تأمین می‌شود. یعنی همان سوختی که خودروهای سبز مصرف می‌کنند. متأسفانه هنوز استفاده از انرژی خورشید، باد و سایر منابع تجدیدپذیر آن طور که باید و شاید به بهره‌برداری نرسیده است و همچنان برای تولید برق به ذغال‌سنگ وابسته هستیم.
طبق پیش‌بینی‌ها اگر با همین روند فعلی پیش برویم، میزان تولید برق بدون کربن تا سال ۲۰۴۰ به ۶۳٪ خواهد رسید.
۳. کاهش تقاضا برای سوخت فسیلی
کاهش تقاضا برای سوخت فسیلی می‌تواند روند تغییرات آب‌وهوایی را کندتر کند. وسایل نقلیه الکتریکی به‌طور مستقیم از انرژی سوخت فسیلی استفاده نمی‌کنند، بنابراین افزایش محبوبیت این خودروها می‌تواند رشد تقاضا برای سوخت‌های فسیلی را که پیش‌بینی شده است تا سال ۲۰۳۰ به اوج خود می‌رسد متوقف کند. درصورتی‌که تقاضا برای سوخت متوقف شود، صنایع مربوط به انرژی‌های تجدیدپذیر رشد خواهند کرد.
وقتی همیشه به برق نیاز داریم، مجبوریم آن را از جایی تأمین کنیم. بنابراین دورشدن از سوخت‌های فسیلی ما را به‌سمت منابع تجدیدپذیر انرژی یعنی خورشید، باد و آب سوق خواهد داد.
حتما بخوانید: با بدفروش‌ترین ماشین‌های زیر ۳۰۰ میلیون آشنا شوید
۴. استهلاک کمتر، مصرف کمتر
طول عمر خودروهای سبز بیشتر از خودروهای بنزینی است و هزینه تعمیر و نگهداری آنها هم به‌دلیل کمتر بودن تعداد قطعات متحرک در آنها و پاک‌بودن سوخت‌شان (و تمیز ماندن بیشتر قطعات به‌دلیل نبود رسوبات کربن) بسیار کمتر است. برای مقایسه، موتوری که با سیستم احتراق داخلی کار می‌کند به‌طور متوسط بیش از ۲۰۰۰ قطعه متحرک دارد، درحالی‌که خودروهای برقی تقریبا ۲۰ قطعه متحرک دارند.
۵. کاهش آلودگی صوتی
سازمان بهداشت جهانی در آخرین به‌روزرسانی دستورالعمل‌هایش در سال ۲۰۱۸، قرارگرفتن مداوم در معرض آلودگی‌های صوتی ناشی از خودروها را به سایر بندهای این دستورالعمل افزود. دلیل آن مشکلاتی است که آلودگی صوتی برای سلامتی ایجاد می‌کند و عبارت‌اند از:
- بیماری‌های قلبی‌عروقی؛
- فشار خون بالا؛
- اختلال خواب؛
- کاهش توانایی یادگیری کودکان؛
- اختلال شنوایی.
شما چه فکر می‌کنید؟
در حال حاضر متأسفانه خودروهای سبز بسیار گران‌قیمت هستند و مردم بسیاری از کشورها ازجمله کشور ما از عهده خرید آنها برنمی‌آیند. بااین‌حال با افزایش محبوبیت و افزایش تقاضا برای آنها، مسلما قیمت آنها بسیار کمتر خواهد شد. تا آن هنگام به‌نظر شما چه راه‌های دیگری وجود دارند که می‌توان از طریق آنها به کاهش هرچه بیشتر گازهای گلخانه‌ای کمک کرد؟