به‌طور کلی راننده همیشه باید از وضعیت روغن موتور، بنزین، باد لاستیک‌ها و بسیاری دیگر از موارد فنی خودرو اطلاع داشته باشد. وظیفه انتقال این اطلاعات ضروری به عهده‌ی سنسورهای خودرو است. سنسور (Sensor) یا حسگر وسیله‌ای است که به محرک‌های فیزیکی واکنش نشان داده و تحریکات آن‌ها را به‌عنوان ورودی دریافت می‌کند، به سیگنال‌های الکتریکی قابل اندازه‌گیری تبدیل و به‌عنوان خروجی ارائه می‌دهد. سنسورها می‌توانند مکانیکی، الکتریکی، مغناطیسی یا نوری باشند. همچنین که هر سنسور به یک محرک فیزیکی خاص واکنش نشان می‌دهد و برای اندازه‌گیری متغیری مشخص به‌کار می‌رود. سنسورها با بررسی شرایط محرک‌های فیزیکی مشخصی که با آن‌ها در ارتباط هستند، گزارش خرابی، نقص یا هرگونه مشکلی را صادر کرده و اعلام نیاز برای رفع آن می‌نمایند. تعداد سنسورهای خودرو از مزایای آن محسوب می‌شود و خودروسازان همواره تلاش کرده‌اند تا با طراحی و به‌کارگیری حسگرهای متعدد برای بررسی و گزارش شرایط قسمت‌های مختلف خودروها، رفاه، آسایش و امنیت بیشتری را برای راننده و سرنشین‌های محصولات‌شان تأمین کنند. یکی از سنسورهایی که امروزه در خودروها مورد استفاده قرار می‌گیر، سنسور مپ است.
سنسور مپ چیست؟
سنسور MAP مخفف (Absolute Pressure Sensor (Manifold که یکی از کلیدی‌ترین قطعات موتورهای انژکتوری است در منیفولد هوای ورودی نصب می‌شود و فشار هوای ورودی به داخل موتور را محاسبه کرده، اطلاعات به دست آمده را به ECU می‌فرستد. این سنسور از دسته حسگرهایی است که به‌طور مستقیم به ECU متصل می‌شود. این قطعه، همانطور که از اسمش پیداست، فشار هوای موجود در منیفولد ورودی هوا را کنترل کرده و گزارش آن را به ECU ارسال می‌کند. بعضی از خودروها علاوه بر سنسور MAP، سنسور دمای هوای منیفولد هم دارند که دمای هوای ورودی به موتور را می‌سنجد. گاهی این دو سنسور جدا از هم تعبیه شده و گاهی هردو در یک قطعه به‌کار می‌روند. همچنین این سنسور، با سنسور خلاء منیفولد هوا و سنسور دریچه گاز متفاوت است. در واقع دو سنسور ذکر شده به نوعی مکمل سنسور مپ هستند و به تأمین بهترین شرایط در منیفولد هوا کمک می‌کنند.
وظیفه سنسور مپ چیست؟
همانطور که گفته شد، سنسور مپ فشار هوای ورودی به موتور را محاسبه می‌کند. هوایی که در منیفولد با سوخت ترکیب شده و توسط انژکتور به درون سیلندر پاشیده می‌شود. بدون شک، میزان این هوا در تشکیل مخلوط گاز و سوخت با نسبت درست بسیار مؤثر است. بنابراین سنسور مپ به نوعی، به تنظیم دقیق این نسبت کمک می‌کند. فشار هوای موجود در منیفولد، نسبت مستقیم با فشار وارده بر پدال گاز دارد. به این معنی که وقتی پدال گاز را فشار داده یا رها می‌کنیم فشار هوا نیز تغییر می‌کند. در این زمان، همکاری MAP و ECU با توجه به فشار وارده بر پدال و تغییرات ناشی از آن، بهترین شرایط کار را برای موتور فراهم می‌کند. بنابراین با خرابی سنسور مپ، در نسبت سوخت و گاز مخلوط تزریق شده به سیلندرها اختلال ایجاد شده، موتور کارایی بهینه خود را از دست می‌دهد و دچار نقص عملکرد می‌شود. چرا که میزان هوای وارد شده به موتور نباید بیشتر یا کمتر حدود مشخص شده باشد.
نحوه عملکرد سنسور مپ
سنسور مپ از طریق یک شلنگ به دریچه ورودی هوای (سوپاپ هوا) منیفولد متصل می‌شود و از طریق شلنگ مذکور ارتباط مستقیم با منیفولد و دریچه آن برقرار می‌کند. به این ترتیب با هوای موجود در منیفولد در تماس است و شرایط آن را بررسی می‌کند همچنین میزان باز و بسته شدن دریچه را بررسی می‌نماید. هنگامی که موتور روشن است و در حال کار، بالا و پایین رفتن پیستون ها، در منیفولد هوا خلاء ایجاد می‌کند. این سنسور اطلاعات شرایط منیفولد را به ECU ارسال کرده و ECU یا مرکز کنترل اطلاعات خودرو، با توجه به فشار وارده به پدال گاز و میزان باز شدن دریچه گاز، همچنین اطلاعات سنسور مپ، فشار هوای ورودی به مانیفولد را تنظیم می‌کند. این فشار با میزان باز و بسته شدن سوپاپ تنظیم می‌شود.
حتما بخوانید:
علائم خرابی سنسور مپ و روش عیب‌یابی آن
به همین دلیل است که با تغییر فشار بر پدال، میزان هوای ورودی به موتور تغییر می‌کند. نکته مهم در این فرآیند این است که این سنسور فشار هوای درون و بیرون مانیفولد را همزمان اندازه‌گیری می‌کند و به ECU ارسال می‌نماید. چرا که این فشار در شرایط محیطی مختلف متغیر خواهد بود. در واقع هنگامی که دریچه گاز نیمه‌باز است، فشاری که ECU از طریق اطلاعات سنسور مپ اندازه گیری می‌کند کمتر از فشار محیط است، چرا که به دلیل مکش سیلندر، فشار درون منیفولد کمتر از فشار محیط می‌شود. اما زمانی که دریچه گاز کاملاً باز است، هوا با فشار برابر با فشار محیط می‌شود و تجزیه و تحلیل داده‌های سنسور MAP فشار هوای محیط را نشان می‌دهد. باید توجه داشت که ECU با توجه به این اطلاعات و اطلاعات سنسور MAF میزان سوخت لازم برای ترکیب شدن با هوا را نیز مشخص می‌کند و زمان مناسب جرقه‌زنی شمع ها را نیز تنظیم می‌نماید. در حقیقت در صورت ورود هوای زیاد به منیفولد برای پیشگیری از کوبش موتور باید جرقه‌زنی سریعتر صورت گیرد تا خوداشتعالی اتفاق نیفتد.
محل نصب سنسور مپ
سنسور مپ از نوع سنسورهای پیزوالکتریک است و در واقع نوعی پتانسیومتر ساده محسوب می‌شود. بخشی از این سنسور که تقریبا درچه‌ای در میانه سنسور است، نسبت به فشار هوا حساس بوده و با تغییر فشار دچار لغزش و حرکات تناوبی می‌شود و کار می‌کند. سیگنال‌ها به این ترتیب در سنسور ایجاد شده و به ECU ارسال می‌شوند. این سنسور با شرایط ذکر شده، معمولا در کنار سوپاپ هوای منیفولد هوا یا دریچه گاز موتور قرار می‌گیرد. به بیان دقیق‌تر، سنسور مپ بعد از دریچه گاز و چسبیده به آن نصب می‌شود.
اهمیت سلامت سنسور مپ و علائم خرابی آن
همانطور که گفته شد، عملکرد سنسور مپ، در بازده مفید و بهینه موتور تأثیر بسیاری دارد و نقص آن، اخلال در عملکرد موتور را به همراه دارد. برخی از مشکلاتی که از خرابی سنسور مپ و ارسال اطلاعات ناقص و نادرست از طریق آن در خودرو ایجاد می‌شود عبارتند از:
- سخت روشن شدن موتور
- خروج دود سیاه از اگزوز هنگام گاز دادن (افزایش درصد آلایندگی)
- سخت گاز خوردن موتور
- ریپ زدن خودرو
- افزایش مصرف سوخت
علاوه‌بر این یکی از اصلی‌ترین علائم خرابی سنسور مپ می‌تواند روشن شدن چراغ چک خودرو باشد. اما به طور کلی به دلیل اهمیت این سنسور، سرویس دوره‌ای آن همواره توصیه می‌شود.
سخن آخر
دیدیم که سنسور مپ یکی از اجزای مهم خودروست و خرابی آن می‌تواند تأثیرات نامطلوبی بر عملکرد خودرو بگذارد. حال شما برایمان بگویید. آیا تابه‌حال سنسور مپ خودرویتان را تعمیر کرده‌اید؟ چطور متوجه شدید این قطعه نیاز به تعمیر دارد؟ در این زمینه توصیه‌ای برای دیگران دارید؟
خموش شدن انجن در زمان که در سرعت کم پدال رها شود .
خموشی انجن در دنده عقب .
سخت چالاکی
سلام ماشینم پراید هست روشن نشدن ماشین بعلت خطای سنسور مپ که رفتم تنظیم موتور زدم خطاش به علت شل شدن فیش سنسورمپ بود درست جاش زد با استارت اول روشن شد قبلش ماشین دل دل میزد راه نمیرفت
سلام وقت بخیر
ممنون از دیدگاه خوبتون ،امیدوارم این مطلب براتون مفید بوده باشه ،در کنار ما باشید و ما رو همراهی کنید.
سلام یه ۲۰۶ تیپ ۵ دارم مدل ۹۶، یه چند هفته‌ایی خیلی اذیتم کرد ماشین در جا بد کار میکرد و ریپ میزد شمعها رو عوض کردم ،انژکتور سرویس کردم دریچه گاز سرویس کردم ماشین یکم بهتر شد ولی مشکل کاملا برطرف نشد باز بعددو روز ماشین هم درجا و هم در حال حرکت کپ میکرد و خاموش میشد مثلاً تو یک مسیر چند بار کپ میکرد و خاموش میشد خلاصه باطری که ضعیف هم شده بود عوض کردم سنسور دور موتور سرویس کردم کوئل هم تستش اوکی بود پمپ بنزین هم از خود پمپ فشارش اوکی بود هم از موتور، برق ماشین چک کردم ماشین درست نشد تا اینکه رفتم پیش یه برقکار دیگه سنسور مپ عوض کرد ماشین درست شد و مشکلش کاملاً رفع شد
سلام فیش سنسور مپ می کشم ماشین راحت روشن میشه وقتی وصل میکنم ریپ میزنه بد روشن میشه گاز نمیخوره چندتا مپ سنسور سالم امتحان کردم همین طوربود شمع وایر رله دوبل سنسور دور موتور هم عوض شده و سالم هست ولی وقتی فیش وصل میکنم بد روشن میشه ودود میکنه