گیربکس موتورسیکلت یک سیستم مکانیکی است که وظیفهٔ آن انتقال قدرت و گشتاور از موتور به چرخ‌هاست. این گیربکس از چندین دنده تشکیل شده است که به موتور اجازه می‌دهند در سرعت‌های مختلف حرکت کند. اما گاهی گیربکس موتورسیکلت خراب می‌شود و نمی‌تواند وظایفش را به‌درستی انجام دهد. خرابی گیربکس موتورسیکلت می‌تواند مشکلات بسیاری به بار بیاورد؛ به همین خاطر تشخیص زودهنگام علائم خرابی و رفع آن‌ها بسیار ضروری است. همراه‌مان بمانید؛ در این مطلب علائم خرابی گیربکس موتورسیکلت و راه‌هایی برای جلوگیری از این مشکل را بررسی کرده‌ایم.
عملکرد گیربکس موتورسیکلت
عملکرد گیربکس موتورسیکلت به این صورت است که با تغییر دنده، نسبت سرعت موتور و سرعت چرخ‌ها تغییر می‌کند. این نسبت، معمولاً به‌عنوان نسبت گیربکس یا نسبت دنده شناخته می‌شود.
در موتورسیکلت، راننده به‌صورت دستی دنده موردنظر را انتخاب می‌کند. گیربکس دستی معمولاً چهار یا شش دنده دارد. برخی موتورسیکلت‌ها هم دنده‌های بیشتری دارند. نسبت سرعت موتور به سرعت چرخ‌ها در هر دنده متفاوت است. در دنده بالا یا دنده یک، چرخ‌ها سریع‌تر از موتور می‌چرخند. این دنده برای شروع حرکت از حالت سکون و افزایش سرعت مناسب است. در دنده‌های پایین‌تر، مانند دنده دو و سه، سرعت چرخ‌ها کمتر از سرعت موتور است. این دنده‌ها برای بالا رفتن از تپه‌ها و حرکت در جاده‌‌های لغزنده یا به‌طور کلی جاهایی که لازم است با سرعت کم برانید، مناسب هستند.
علائم خرابی گیربکس
۱. صداهای غیرطبیعی
اگر گیربکس موتورسیکلت خراب شده باشد، ممکن است صدایی مانند دنگ‌دنگ یا وزوز از آن بشنوید. در برخی مدل‌های موتورسیکلت صدای زنگ‌زدن، غلتیدن یا خراشیده شدن می‌تواند نشانه‌هایی از خرابی در گیربکس باشند. دلیل شنیدن این صداها احتمالا خرابی چرخ‌دنده‌ها یا یاتاقان است.
۲. سخت‌شدن تغییر دنده یا لغزش دنده‌ها
گاهی تغییر دنده در گیربکس دشوار یا نامنظم می‌شود. در چنین حالتی ممکن است برای تغییر دنده نیروی بیشتری لازم باشد یا دنده به‌طور کامل تغییر نکند. گاهی هم ممکن است دنده در حین تغییر، لغزش داشته باشد و به‌درستی به جایگاه خود نرسد. تمام این موارد، از خرابی سیستم گیربکس خبر می‌دهند.
۳. نشت روغن
نشت روغن گیربکس موتورسیکلت، معمولا به‌دلیل خرابی واشرهای درب بالاست و می‌تواند نشانه‌ای از فرسودگی یا خرابی قطعات گیربکس باشد. برای رفع این مشکل، باید واشرها تعویض شوند.
۴. عملکرد نامناسب
اگر عملکرد موتورسیکلت در حین تغییر دنده‌ها نامناسب باشد، مثلا انتقال قدرت به چرخ‌ها انجام نشود، سرعت کمتر یا بیشتر از میزان موردانتظار باشد، یا موتور در هنگام تغییر دنده لرزش داشته باشد، احتمالا گیربکس خراب شده است.
۵. بالا رفتن دور موتور و لرزش موتورسیکلت
ساییدگی اجزای داخلی گیربکس می‌تواند زمینه‌ساز لرزش موتورسیکلت شود. هر لحظه احساس کردید موتور لرزش عجیبی دارد، در اولین فرصت گیربکس را بررسی کنید. لرزش موتورسیکلت به‌دلیل نرسیدن روغن به اجزای گیربکس، اصطکاک و درنتیجه خرابی آن‌هاست.
۶. حرکت نکردن موتور
اگر موتور در دنده است اما حرکت نمی‌کند، احتمالا باید گیربکس را بررسی کنید. دلیل این مشکل به احتمال زیاد، کاهش سطح روغن یا شکستگی دریچه مخصوص آن است.
راه‌های جلوگیری از خرابی گیربکس موتورسیکلت
برای جلوگیری از خرابی گیربکس موتورسیکلت، می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:
- نگهداری و تعویض منظم روغن گیربکس (برای موتورهای اتوماتیک): روغن گیربکس برای حفظ عملکرد صحیح و کاهش سایش در قطعات بسیار مهم است. استفاده از روغن گیربکس مناسب و تنطیم سطح آن با توجه به دفترچه راهنمای موتورسیکلت، ضروری است.
- تغییر صحیح دنده: درست و اصولی دنده را تغییر دهید. دسته دنده باید به‌طور کامل و دقیق در دنده موردنظر قرار بگیرد. وارد کردن نیروی زیاد و جا نرفتن دنده، به گیربکس آسیب می‌رساند.
- رعایت اصول رانندگی صحیح: رانندگی ملایم، نداشتن سرعت بسیار بالا، تغییر ندادن سرعت به‌صورت ناگهانی، سرعت کم در دنده‌های بالا و استفاده از دنده‌ای متناسب با شرایط جاده، می‌تواند احتمال فرسودگی و خرابی گیربکس را کم کند.
- انتخاب گیربکس مناسب در صورت نیاز به خرید یا تعویض گیربکس: حتما گیربکس مناسبی برای موتورسیکلت خود انتخاب کنید. توصیه می‌کنیم از قطعات اصلی و باکیفیت برای تعمیر و تعویض گیربکس استفاده کنید.
- نگهداری و تعمیرات دوره‌ای: نگهداری و سرویس دوره‌ای موتورسیکلت بسیار مهم است. بررسی و تنظیم درست دنده‌ها، تعویض به‌موقع و تعمیرات اساسی در صورت لزوم، می‌تواند از خرابی و فرسودگی گیربکس جلوگیری کند.
سخن آخر
در این مطلب علائم خرابی گیربکس و روش‌های جلوگیری از خرابی آن را بررسی کردیم و امیدواریم با مطالعه آن، به پاسخ سؤالاتتان رسیده باشید. اگر هنوز سؤالی دارید که بی‌جواب مانده است، حتما آن را در بخش دیدگاه‌ها برایمان بنویسید. کارشناسان ما در کارنامه، آماده پاسخگویی به سؤالاتتان هستند.
در پایان، دوست داریم شما برایمان بگویید؛ تابه‌حال گیربکس موتورتان خراب شده است؟ فکر می‌کنید علت مشکل چه بود؟ تعمیر یا تعویض آن چقدر برایتان هزینه داشت؟ لطفا از تجربه‌هایتان برایمان بنویسید.
اگر قصد خرید موتورسیکلت دارید، بهتر است قبل از هرکاری، موتورسیکلت موردنظرتان را کارشناسی کنید تا با تمام ایرادها و خرابیهای آن آشنا شوید. از لینک زیر می‌توانید همین الان درخواست کارشناسی موتورسیکلت را ثبت کنید: