میزان کاهش قیمت خودرو در تیرماه چقدر بود؟

از ابتدای سال جاری تا پایان تیرماه ۱۴۰۲ قیمت خودرو در بازار آزاد روندی کاهشی داشته است. عوامل مؤثری در این کاهش قیمت نقش دارند که از جمله آن‌ها می‌توان به ثبات نسبی بهای دلار، فروش خودرو در سامانه یکپارچه، ارزان شدن خودروهای مونتاژی به دستور شورای رقابت، واردات هرچند لاک‌پشتی خودروهای دست‌اول و همین‌طور امید برای واردات خودروهای دست‌دوم اشاره کرد.

کارنامه با استناد بر آگهی‌های منتشرشده در پلتفرم‌های مختلف و معاملات خودرویی، تخمینی از شاخص قیمت و تقاضای خودرو را از ابتدای سال جاری تا پایان تیرماه به دست آورده است که در ادامه به بررسی مفصل آن‌ها می‌پردازیم.

بررسی شاخص تقاضا تا پایان تیرماه

با ورود شورای رقابت در قیمت‌گذاری خودرو، قیمت تولیدی محصولات داخلی از اواسط بهمن‌ماه به یکباره افزایش پیدا کرد. در موازات این افزایش، خودرو در بازار آزاد هم گران شد. درنتیجه، از همان اواسط بهمن سال ۱۴۰۱، تقاضا برای خرید ماشین کاهش یافت. شیب کاهش تقاضا تا قبل از آغاز سال جاری تندتر، و در طی چهار ماه گذشته ملایم‌تر بوده است. البته به‌غیر از گرانی خودرو، عوامل دیگری هم در کاهش تقاضا نقش داشته‌اند.

وعده‌های وزارت صمت مبنی بر عرضه خودروهای وارداتی در حجم بالا و تشدید زمزمه‌های مربوط به تزریق خودروهای کارکرده خارجی به بازار کشور، باعث شد، بسیاری از متقاضیان تمایل به محصولات داخلی را از دست بدهند و سرمایه خود را برای خرید خودروهای خارجی دست‌دوم کنار بگذارند. بدین ترتیب، یک رکود پنج‌ماهه از بهمن‌ماه تا پایان خردادماه روی معاملات خودرویی در بازار آزاد حاکم شد.

با نزدیک شدن و ورود به ماه چهارم، شاخص تقاضا تکانی به خود داد و معاملات خودرویی در بازار جان گرفت. از بهمن‌ماه سال گذشته تا ابتدای فروردین سال ۱۴۰۲، شاخص تقاضای خودرو حدود ۱۴۱ درصد کاهش پیدا کرد. اگرچه ریزش تقاضا در سه‌ماهه نخست سال جاری به شدتِ سال قبل نبود، اما با ورود به تیرماه، شاخص تقاضا حدود ۱۶ درصد نسبت به ابتدای سال افزایش یافت. دلایل متعددی پشت این قضیه وجود دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به ارزان شدن قیمت خودرو در بازار آزاد اشاره کرد.

بررسی شاخص قیمت تا پایان تیرماه

از بهمن‌ماه سال گذشته تا ابتدای سال جاری، قیمت خودرو روی نمودار افزایشی قرار گرفت. ولی با آغاز سال ۱۴۰۲، شاخص قیمت روزبه‌روز کمتر شد. اگر فروردین‌ماه را مبدأ سنجش شاخص قیمت خودرو در نظر بگیریم، در طی چهار ماه اخیر شاخص از ۱۰۰ به ۸۵ درصد کاهش یافته است. به بیان بهتر، قیمت خودرو در بازار آزاد از ابتدای سال جاری تا پایان تیرماه حدود ۱۵ درصد ریزش داشته که شاید بتوان مهم‌ترین دلایل آن را ثبات نسبی قیمت دلار و رکود معاملات خودرویی دانست.

البته ریزش قیمت خودرو دلایل دیگری هم دارد. با برگزاری نوبت اول و دوم ثبت نام طرح فروش یکپارچه در سامانه تخصیص و عرضه خودرو با قیمت کارخانه، آن‌هم بدون اجرای قرعه‌کشی، دیگر متقاضیان فراوانی در بازار باقی نمی‌مانند که بخواهند وارد معاملات خودرویی شوند. طبیعتا در چنین شرایطی، فروشنده برای جلوگیری از ضرر اقدام به کاهش قیمت خودرو می‌کند.

و اما عامل دیگری که موجب شده فروشندگان از سود خود چشم‌پوشی کنند و قیمت خودرو را پایین آورند، امیدواری متقاضیان به ورود خودروهای دست‌دوم است. اگرچه واردات خودروهای دست‌اول به کُندی پیش می‌رود، اما تعجیل دولت در واردات خودروهای دست‌دوم باعث شده افراد، خوش‌بینی خاصی نسبت به تنوع بازار خودرو در آینده پیدا کنند و در انتظار ورود کارکرده‌های خارجی باقی بمانند.

البته در میان متقاضیان واقعی، برخی هم از فرصت استفاده کرده و معاملاتی را در بازار خودرو انجام می‌دهند. برخی دیگر نیز با توجه به کندی در ورود خودروهای دست‌اول، امید چندانی به ورود خودروهای دست‌دوم ندارند و در تلاش هستند تا پیش از افزایش قیمت، سرمایه خود را تبدیل به خودرو کنند. اما این تعداد باعث نشده فروشندگان به فکر افزایش قیمت خودرو بیفتند.

با تمام این اوصاف، با به پایان رسیدن تیرماه، ارزانی‌ها هم کمرنگ‌تر شده و جای خود را به افزایش تدریجی داده است. البته افزایش قیمت به‌نحوی نیست که نوسان خاصی در بازار ایجاد کند.

وضعیت خودروهای داخلی در تیرماه ۱۴۰۲

همان‌طور که گفته شد، خودروهای داخلی از ابتدای سال جاری تا پایان تیرماه، پیوسته با افت قیمت مواجه بوده‌اند. در بین خودروهای مختلف، تیبا از گروه سایپا کمترین کاهش قیمت را تجربه کرده و از ابتدای سال تا پایان تیرماه تنها بین ۵ الی ۸ درصد ارزان شده است. در مقابل، خودروهای پژو ۲۰۷ و دنا از گروه ایران خودرو، تا ۸۰ میلیون ارزان‌تر شده و بیشترین کاهش قیمت را به خود اختصاص داده‌اند.

وضعیت خودروهای مونتاژی در تیرماه ۱۴۰۲

خودروهای چینی یا همان مونتاژی‌های بخش خصوصی از اواسط اردیبهشت‌ماه تحت لوای قیمت‌گذاری دستوری شورای رقابت رفتند. اگرچه قیمت خودروهای مونتاژی از اردیبهشت تا تیرماه پیوسته در حال نوسان بوده، اما همانند خودروهای دولتی، مونتاژی‌ها هم ارزان‌تر شدند. دلیل این ارزانی را می‌توان عدم اطمینان مشتریان از قیمت واقعی خودروها و در نتیجه کاهش تقاضا و معامله آن‌ها دانست.

خودروی پرطرفدار کرمان موتور، یعنی KMC J7 طلایه‌دار کاهش قیمت در تیرماه ۱۴۰۲ بوده است. این ماشین در طی ۳۰ روز، حدود ۱۷ درصد ارزان شده و ماه چهارم را با قیمت ۱٫۴۵ میلیارد تومان در بازار آزاد به پایان رسانده است.

فونیکس تیگو ۸ پرو مکس مدیران خودرو و همین‌طور بهمن ریسپکت در بازه ۳۱ خردادماه الی ۳۱ تیرماه، تنها ۷ درصد کاهش قیمت داشته و در نتیجه کمترین ارزانی را تجربه کرده‌اند. این دو خودرو هم ماه چهارم را به ترتیب با قیمت بازار آزاد ۲٫۸۷ و ۱٫۲۵ میلیارد تومان پشت سر گذاشتند.

قیمت مدل صفر خودروهای چینی در تاریخ ۳۱ تیرماه و همین‌طور در تاریخ فعلی (۸ مردادماه) در جدول زیر ارائه شده است. همان‌طور که گفته شد، مدتی است ترمز کاهش قیمت‌ها کشیده شده و خودروها مجددا به‌طور جزئی رو به افزایش هستند.

وضعیت خودرو های دیگر در تیرماه ۱۴۰۲

عواملی که باعث کاهش قیمت خودروهای داخلی و مونتاژی در بازار آزاد شده‌اند، ارزش پولی خودروهای دیگر از برندهای کمیابی همچون بنز و بی‌ام‌و را هم تحت‌الشعاع قرار داده است. محصولات خارجی که تا پیش از وضع قانون ممنوعیت واردات خودرو در سال ۱۳۹۷ توانستند به بازار ایران راه پیدا کنند، همانند باقی خودروها ارزان‌تر شده و این ارزانی در تیرماه شدیدتر بوده است. ناگفته نماند که حتی خودروهای تولید ۲۰۱۸ هم از لحاظ استهلاکی، ارزش کمتری نسبت به کارکرده‌های احتمالی آینده دارند و بنابراین جای تعجب ندارد که افت قیمت دامن‌گیر آن‌ها شده است. به طور خاص، خودروهای بنز و بی‌ام‌و در تیرماه ۱۴۰۲ بین ۱ الی ۲ میلیارد تومان ارزان‌تر شده‌اند.

کارنامه، اطلاعات مربوط به سلامت خودروهای بی ام و موجود در بازار فعلی را در جدول زیر جمع‌آوری کرده است که مطالعه آن خالی از لطف نیست.