فرمول ورود خودروهای خارجی به بازار ایران چگونه خواهد بود؟
با آزادسازی واردات خودرو، گمانهزنیهای متعددی درباره آییننامه اجرایی و تعریف محدودیتهای احتمالی مطرح شده است. با توجه به این ابهامات، دو سناریوی مختلف را برای فرمول ورود خودروهای خارجی در نظر گرفت که هر یک از آنها تأثیر متفاوتی روی بازار میگذارند.
روند آزادی واردات خودرو و میزان تأثیرگذاری آن روی بازار، در گرو عواملی همچون اعمال محدودیت روی واردات، میزان تعرفه، عوارض و مالیات و همینطور اعتمادسازی است. عدم تعریف صحیح هر یک از این عوامل، مزایای واردات خودرو را خنثی میکند.
شایعات متعددی درباره واردات خودرو به گوش میرسد که برخی آنها کذب شده و تکلیف برخی دیگر روشن نیست. بهعنوان مثال، چند روز پیش اخبار مربوط به ورود خودروهای ۷۰۰۰ دلاری رسانهها را منفجر کرد و با انتقاد شدید نهادهای مختلف مواجه شد. با این حال، شایعات دیگری نیز وجود دارد که به ورود خودروهایی با رنج قیمت ۱۷ الی ۲۰ هزار دلار اشاره میکند. ولی باز هم تعیین سقف، محدودیت تعداد و تنوع را بههمراه خواهد داشت. یا مثلا شایع شده که بخشی از سود واردکنندگان باید به بخش تولید اختصاص یابد.
بازار چه سرنوشتی در پیش دارد؟
با این تفاسیر میتوان دو سناریوی مختلف برای تعریف فرمول ورود خودروهای خارجی را در نظر گرفت:
اولین سناریو برای تعریف فرمول ورود خودروهای خارجی بدین گونه است که دولت تنها برای جلب رضایت عمومی و به دست آوردن دل مخالفان، خودروها را بهصورت محدود وارد کند. در صورت تعیین سقف ۲۰ هزار دلاری برای واردات و صحت شایعه تزریق بخشی از سود واردات به تولید، واضح است که سهم اعظم واردات خودرو به نهادها و شرکتهای خاص میرسد و پروژه تنظیم بازار از طریق واردات خودرو به یک شکست بزرگ تبدیل خواهد شد. بدین ترتیب تنها عرضه افزایش مییابد، ولی نباید منتظر کاهش قیمتها بود. در واقع واردات محدود نهتنها خنثی است، بلکه بساط رانتخواری را مهیا میکند.
و اما سناریوی دوم که تأثیرگذاری بیشتری روی بازار دارد، شامل اعمال اصلاحات ضروری روی فاکتورهایی همچون سقف قیمت و تعرفهها میشود. اگر دولت بهراستی بخواهد قدم مثبتی در راستای تنظیم بازار بردارد، باید آییننامه را با حداقل محدودیت روی قیمت تدوین کرده و سپس با اصلاح تعرفهها، از افزایش نامعقول قیمت خودروهای خارجی در بازار ایران جلوگیری کند.
سناریوی دوم در کنار ایجاد اعتماد به دولت، پیامد خوشایندی در تعدیل و بهبود وضعیت بازار خواهد داشت. اگر محدودیت خاصی روی واردات اعمال نشود میتوان به کاهش قیمت در بازار خودروهای خارجی و به دنبال آن افت قیمت محصولات داخلی امید داشت.