سیستم اگزوز خودرو یکی از سیستم‌های بسیار مهم در خودروهاست. اگزوز وظیفه کنترل انتشار آلاینده‌هایی را که به جو وارد می‌شوند و به محیط‌زیست آسیب می‌رسانند برعهده دارد و موتور خودرو را از این آلاینده‌های مضر محافظت می‌کند. از همه مهم‌تر، این سیستم اگزوز است که اجازه نمی‌دهد دودهای خطرناک و کشنده به کابین خودرو وارد شوند. خرابی اگزوز برای سلامتی راننده و سرنشینان و برای محیط‌زیست زیان‌آور است و ممکن است به سایر اجزا از جمله موتور آسیب‌های جدی برساند. به همین دلیل شناخت علائم خرابی اگزوز از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. در این مطلب می‌خواهیم درباره علل و علائم خرابی اگزوز و زمان تعویض آن صحبت کنیم.
عناوین این مطلب
دلایل خرابی اگزوز؛ چرا اگزوز با مشکل مواجه میشود؟
سیستم اگزوز ممکن است به علل مختلفی آسیب ببیند که به‌طورکلی همه آنها را می‌توان در سه دسته زنگ‌زدگی، لرزش و استفاده نادرست قرار داد. بااین‌حال اصلی‌ترین علت خرابی اگزوز زنگ‌زدگی و وجود مشکل در برخی از اجزای آن است. بسته به شدت زنگ‌زدگی، این مشکل می‌تواند به شکستن کامل اگزوز یا آسیب ساختاری آن منجر شود.
زنگ‌زدگی دو نوع است:
۱. زنگ‌زدگی خارجی- از بیرون به داخل
این نوع زنگ‌زدگی عمدتا ناشی از عناصر خارجی است. اغلب به‌علت آب باران یا برف ذوب‌شده یا حتی نمک ریخته‌شده در سطح جاده‌ها در زمستان این نوع زنگ‌زدگی در اگزوز ایجاد میشود.
۲. زنگ‌زدگی داخلی- از داخل به بیرون
این زنگ‌زدگی در نتیجه تماس اجزای داخلی سیستم اگزوز با آب، مواد شیمیایی و رسوبات ایجادشده در اثر تراکم گازهای خروجی در هنگام سرد بودن سیستم اگزوز ایجاد میشود.
این مشکل بیشتر برای خودروهایی پیش می‌آید که دائما مسافت‌های بسیار کوتاه را طی می‌کنند. در این شرایط دمای سیستم اگزوز هرگز به اندازه کافی بالا نمی‌رود که بتواند آبی را که به‌دلیل فرایند تراکم انباشته شده است، به‌طور کامل تبخیر کند.
حالا بیایید زنگ‌زدگی هرکدام از اجزای سیستم اگزوز را بررسی کنیم.
منیفولد اگزوز
منیفولد اگزوز ممکن است به‌علت قرارگرفتن در معرض چرخه‌های فشار و گرمای شدید آسیب ببیند. در چنین شرایطی، این قطعه آن‌قدر فرسوده میشود که دیگر قادر به مقاومت دربرابر گرما نیست و ترک‌هایی در آن ایجاد میشود. این ترک‌ها به‌تدریج به سوراخ‌هایی کوچک تبدیل می‌شوند که به خرابی سیستم اگزوز می‌انجامد.
گاهی ممکن است بست‌های حلقه‌ای یا پایه‌ها بشکنند که باعث میشود منیفولد اگزوز تحت فشار اضافی قرار بگیرد و در نتیجه ترک بخورد.
سنسور اکسیژن
خرابی سنسور اکسیژن به تشخیص نادرست گازهای خروجی می‌انجامد. در نتیجه ممکن است مخلوط سوخت- هوا غلیظ‌تر یا رقیق‌تر از حد معمول شود. در صورتی که این مخلوط خیلی غلیظ باشد، کاتالیزگر را ذوب می‌کند و اگر خیلی رقیق باشد، مبدل نمی‌تواند هیدروکربن‌ها را به عناصری ایمن تبدیل کند. بنابراین مصرف سوخت افزایش یا کاهش می‌یابد.
مبدل کاتالیست
مبدل کاتالیست یکی از مهم‌ترین بخش‌های سیستم کنترل آلایندگی خودرو است که با تبدیل آلاینده‌های مضر اگزوز به بخار آب و گازهای کم‌ضرر از آلوده‌کردن اتمسفر جلوگیری می‌کند. اگر مبدل کاتالیست مسدود یا خفه شود، به‌شکلی محسوس روی قدرت خودرو اثر می‌گذارد. همچنین ممکن است از کف خودرو گرما حس کنید یا بوی گوگرد داخل کابین به مشام‌تان برسد.
حتما بخوانید: مقایسه کیا اپتیما ۲۰۱۷ GTline، هیوندای سوناتا ۲۰۱۷ و تویوتا کمری ۲۰۱۶ GLX
فیلتر ذرات دیزل
این فیلترها با گذشت زمان ممکن است مسدود شوند. کار آنها این است که طی فرایند معینی، به پاکسازی دوده کمک کنند. با گذشت زمان و در صورتی که اگر راننده اصول صحیح رانندگی را رعایت نکند، این فرایند به‌درستی طی نمی‌شود و فیلترها مسدود خواهند شد. وقتی این فیلترها تا حدی مسدود شوند که موتور دیگر توانایی تمیزکردن آنها را نداشته باشد، سیستم اگزوز نمی‌تواند به‌خوبی عمل کند.
لوله اگزوز و صدا خفه‌کن
اگر صدا خفه‌کن آسیب ببیند، خودرو صدای بلندتر یا متفاوتی ایجاد می‌کند. همان طور که گفتیم عامل اصلی آسیب اگزوز زنگ‌زدگی است. زنگ‌زدگی‌های روی لوله اگزوز ممکن است به حدی برسد که به سوراخ‌های کوچکی تبدیل شود. وجود هر سوراخ کوچک در این بخش گازهای خروجی خطرناک و کشنده را به کابین خودرو وارد خواهد کرد. در این حالت باید احتمال وجود سوراخ یا علائم زنگ‌زدگی بررسی شود. توصیه میشود در صورت وجود سوراخ در لوله اگزوز یا صدا خفه‌کن دنبال تعمیر آن نباشید و تعویضش کنید.
علائم خرابی اگزوز کدام‌اند؟
اگر سیستم اگزوز نشتی داشته باشد یا برخی از اجزای آن مانند منبع اگزوز (مافلر یا صداخفه‌کن)، لوله اگزوز، مبدل کاتالیست، سنسور اکسیژن، واشرهای منیفولد یا هر قطعه دیگری که در بالا از آنها صحبت کردیم آسیب ببینند، هرگز نباید آن را نادیده بگیرید. کل سیستم اگزوز باید به‌شکلی کارآمد کار کند. در غیر این صورت نه‌تنها بر عملکرد خودرو که سلامت شما را هم تحت‌تأثیر قرار خواهد داد. سیستم اگزوز ناکارآمد می‌تواند طوری به موتور آسیب برساند که هزینه بسیار زیادی روی دست‌تان بماند.
حتما بخوانید: ۱۰ نقص در خودرو که می‌تواند در رانندگی حادثه‌ساز شود
علائم خرابی اگزوز شامل چند نشانه بسیار مهم است:
۱. صدای تلق تلق یا سایر صداهای عجیب‌وغریب
این صدا اغلب به مشکلی در سیستم اگزوز اشاره می‌کند و معمولا با صداهای عجیب دیگری هم همراه است. بااین‌حال چون صداهای غیرعادی می‌توانند به مشکلات متعددی در خودرو مربوط باشند، تشخیص آنها ممکن است کمی دشوار باشد. به همین دلیل بهتر است از یک مکانیک حرفه‌ای بخواهید تا با بررسی اجزا تعیین کند که آیا صدا به‌خاطر مشکلی در اگزوز خودرو هست یا نه.
۲. لرزش
اگر ماشین‌تان لرزش زیادی دارد یا احساس می‌کنید که قدرت همیشگی را ندارد به سیستم اگزوز شک کنید. این نشانه رایجی از خرابی اگزوز است؛ بااین‌حال چون ممکن است به مشکلات دیگری هم ارتباط داشته باشد بهتر است از یک مکانیک کاربلد کمک بگیرید.
۳. بررسی چراغ چک موتور
چراغ چک موتور به هر دلیلی ممکن است روشن شود. برخی از آنها بسیار جدی هستند و برخی دیگر ممکن است جزئی باشند. سیستم اگزوز (مخصوصا سنسور اکسیژن) یکی از علل بسیار رایج روشن‌شدن چراغ چک موتور است. بنابراین دلیل آن هرچه هست فرقی ندارد، در اولین فرصت ممکن خودرو را بررسی کنید، شاید مشکلی جدی باشد.
۴. بوی دود اگزوز
اگر در خودرو نشسته‌اید و در حالی که موتور روشن است، بوی دود اگزوز به مشام‌تان می‌رسد، این نشانه‌ای بسیار جدی است. درواقع این اصلی‌ترین نشانه وجود مشکلی اساسی در اگزوز ماشین شماست. وقتی بوی دود اگزوز را از داخل حس می‌کنید، یعنی احتمالا در حال تنفس مونوکسیدکربن هستید که گازی کشنده است. هرچه سریع‌تر برای بررسی اگزوز اقدام کنید.
حتما بخوانید: با متداول‌ترین معایب تیبا و هزینه‌های نگهداری آن آشنا شوید۵. کاهش راندمان سوخت
راندمان سوخت خودرو تا حد زیادی تحت‌تأثیر عملکرد سیستم اگزوز قرار دارد. اگر موتور ماشین اکسیژن کافی دریافت نکند یا دود اگزوز به آن برگردد، به اجزای مهم موتور و سیستم سوخت آسیب خواهد رسید. ازآنجاکه کاهش راندمان سوخت می‌تواند در نتیجه مشکلات متعددی رخ داده باشد، ماشین‌تان را به یک مکانیک خبره نشان دهید.
چطور بفهمیم زمان تعویض اگزوز فرا رسیده است؟
مانند هر قطعه دیگری، سیستم اگزوز خودرو هم در خوش‌بینانه‌ترین حالت ۵ سال بیشتر دوام نمی‌آورد. مخصوصا اگر در محیط‌های پررطوبت زندگی می‌کنید یا همیشه مجبورید در جاده‌های پردست‌انداز رانندگی کنید. در این صورت اگزوز خیلی زودتر از اینها نیاز به تعویض پیدا می‌کند. بنابراین به جز فرسوده‌بودن سیستم اگزوز، علائمی که گفتیم به شما اعلام می‌کنند که زمان تعویض آن فرا رسیده است. نشتی در لوله‌ها، سوراخ به‌دلیل خوردگی، سوراخ به‌دلیل سنگ یا افتادن در چاله، نشتی در اتصال‌دهنده‌ها، ترک یا شکستگی در قطعات، براکت‌ها، مبدل کاتالیست و بست‌ها همگی باعث ناکارآمد شدن کل سیستم اگزوز می‌شوند. توصیه می‌کنیم هرگز به‌دنبال تعمیر اجزای اگزوز نباشید و هر قطعه مشکل‌دار را تعویض کنید. مخصوصا سوراخ‌شدگی از همه خطرناک‌تر است. حتی کوچک‌ترین سوراخ‌شدگی هم قابل‌تعمیر نیست و فقط هزینه اضافی روی دست‌تان می‌گذارد؛ ضمن اینکه برای سلامتی شما و سرنشینان خطرناک خواهد بود.
چطور از خرابی سیستم اگزوز پیشگیری کنیم؟
با تمیزکاری و سرویس هر از گاهی سیستم اگزوز، می‌توانید از آسیب‌های بیشتر به آن جلوگیری کنید. علاوه بر آن، رانندگی به شیوه‌های نامناسب مخصوصا در چاله‌ها می‌توانند عمر سیستم اگزوز را کوتاه‌تر کنند. همچنین رانندگی مداوم در مسافت‌های بسیار کوتاه می‌تواند موجبات زنگ‌زدگی داخلی را خیلی زود فراهم کند. با رعایت این موارد می‌توانید مدت طولانی‌تری اگزوز را سالم نگه دارید.
آیا این مطلب برایتان مفید بود؟ اگر نکته‌ای باقی مانده است که آن را از قلم انداخته‌ایم، لطفا در دیدگاه‌ها برایمان بنویسید.
ممنون بابت این مقاله بسیار مفید ..
واقعا مقاله جامع وکامل بودخسته نباشید و خدا قوت
سلام وقتتون بخیر
امیدوارم براتون مفید بوده باشه ، لطفا در کنارمون بمونید و ما رو همراهی کنید.
سلام وقتی میخوام ماشینم روشن کنم خفه مانند با صدای مثل صدای لوله اگزوز روشن میشه وقتیم میخوام حرکت کنم لرزش داره وقتی درحال حرکت شیشه هاپایینه دو موتور ۳به بالا بوی دود میادتوکابین لوله اگزوزشم زنگ زدگی نداره ازدید من تابحال کارشناس مکانیک نشون ندادم اینامیتونه علایم خرابی اگزوزباشه
خیلی خوب بود برای ماشین خودم مشکل خرابی قطعات اگزوز پیش اومده بود که همین موارد بود با تشکز
صدای لرزشی بدی از وسط اگزوز می آید انبار خروجی را عوض کردم کمی بهتر شد ولی بازهم صدای غرش مانند و لرزش دارد آیا باید انبار وسط هم تعویض شود ؟
با عرض سلام و خسته نباشید
لطفآ بفرمائید علت خروج دود سیاه از اگزوز (زمانیکه خورو تحت فشار است اعم از ۱- سرعت زیاد ۲- تحت بار بیشتر یا سنگین شدن ) چیست ، آیا به خرابی اءزوز هم مربوط میشود چون از قطعات دیگر بررسی شده ممنونم راهنمائی بفرمائید. ماشین پژو آردی
سلام من تازه منبع اگزوزم رو عوض کردم
وقتی که ماشین روشنه از زیر منبع اب چکه میکنه به خاطر اینکه اگزوز جدید هست اینطوره یااینکه مشکل دیگه ای هست؟
سلام وقتتون بخیر
خیر مشکلی نیست نگران نباشید.
امیدوارم این مطلب براتون مفید بوده باشه ، در کنار ما باشید و ما رو همراهی کنید.
با سلام
من یه صدای از جلو ماشین میاد تازه گی اینجوری شده ماشینم رانا انگار تو اول اگزوز صدای یه چیزی مثل پیچ افتاده داخل اگزوز میاد هی میچره یا یه چیزی میخوره بهش از چی میتونید راهنمایی کنید
سلام
اتصالات اگزوز رو چک کنید لطفا.
آیا خراب بودن اگزوز باعث می شود اگزوز بیش از حد داغ کنه و قدرت ماشین درسربالایی ها کم بشه و ماشین وخفه کنه
سلام وقت بخیر
بله دوست عزیز.
ممنون از دیدگاه خوبتون ،در کنار ما باشید و ما رو همراهی کنید.
سلام متشکرم، خدا خیرتان بدهد
سلام وقت بخیر
ممنون از دیدگاه خوبتون ،امیدوارم براتون مفید بوده باشه ،در کنار ما باشید و ما رو همراهی کنید.
سلام.
بسیار مفید بود
خیلی ممنون از شما عالی و کافی توضیح داده اید اینکه دانش خود را به اشتراک ودر اختیار دیگران می‌گذارید بسیار ارجمند و جای بسی سپاسگزاری است دانش و سلامتی شما روزافزون باد بامید خدا.