رانندگی مهارتی است که یادگیری آن برای همه مفید است، زیرا حتی اگر صاحب ماشین نیز نباشیم، حتما روزی به کارمان می‌آید. برای رانندگی در خیابان‌ها و جاده‌ها ابتدا باید گواهینامه بگیریم تا با دردسرهایی مانند جریمه‌شدن یا تصادف و زندان روبه‌رو نشویم. پیش از اقدام برای دریافت گواهینامه بهتر است که با مراحل آموزش رانندگی و مفاهیمی مانند صکادرات در رانندگی آشنا شوید. برای آشنایی با آنها تا پایان مقاله با ما همراه باشید.
صکادرات در رانندگی چیست؟
در آموزشگاه رانندگی یاد می‌گیریم که قبل از روشن‌کردن ماشین و شروع حرکت ۷ مورد را انجام دهیم. برای اینکه این ۷ مورد را فراموش نکنیم، از کلمه صکادرات استفاده می‌کنیم. صکادرات در رانندگی سرواژه‌ای است که با چسباندن حروف اول هفت کلمه صندلی (ص)، کمربند ایمنی (ک)، آینه‌ها (آ)، دنده (د)، روشن‌کردن ماشین و راهنما (ر)، آمادگی برای حرکت (آ) و ترمزدستی (ت) ساخته شده است. با به‌خاطرسپردن این کلمه دیگر فراموش نمی‌کنید که پیش از روشن‌کردن ماشین چه کارهایی را انجام دهید و آنها را به‌ترتیب و پشت‌سرهم انجام می‌دهید.
هفت مرحله صکادرات در رانندگی عبارت‌اند از:
۱. تنظیم صندلی
در تنظیم صندلی باید سه بخش کفی، پشتی و پشت‌سری را تنظیم کنید. برای تنظیم کفی صندلی، با دست راست، فرمان را نگه دارید و با دست چپ ضامن کفی صندلی را بکشید و صندلی را عقب یا جلو ببرید تا در محل موردنظرتان قرار بگیرد. برای تنظیم پشتی صندلی نیز با دست چپ اهرم مربوطه را بالا بیاورید و پشتی را به‌میزانی که می‌خواهید، عقب یا جلو ببرید. پشت‌سری صندلی برای جلوگیری از آسیب‌دیدن گردن در زمان تصادف طراحی شده است و باید طوری تنظیم شود که درست پشت‌سرتان قرار بگیرد.
تنظیم درست صندلی موجب می‌شود که در زمان رانندگی تسلط بیشتری روی پدال‌ها، دنده و فرمان داشته باشید. کفی صندلی باید طوری تنظیم شود که پاها به‌راحتی به پدال‌ها برسند. بهتر است که صندلی را طوری تنظیم کنید که پاها با زاویه ۹۰ درجه روی پدال‌ها قرار بگیرند. پشتی صندلی نیز طوری تنظیم می‌شود که دست‌ها به فرمان برسند و آرنج‌ها خم نشوند یا دست‌ها بیش‌ازحد کشیده نشوند.
تنظیم‌نکردن صندلی میدان دید راننده را کاهش می‌دهد و می‌تواند موجب بروز تصادف شود. محل قرارگیری اهرم و ضامن تنظیم صندلی در همه ماشین‌ها یکسان نیست. تنظیم صندلی در بعضی از ماشین‌ها برقی است و با کلید و دکمه‌های مربوطه انجام می‌شود.
۲. بستن کمربند ایمنی
در مرحله دوم باید کمربند ایمنی‌تان را ببندید. البته در دستورالعمل‌های جدید (صادرکات) باید پس از روشن‌کردن ماشین این کار را انجام دهید تا در صورت بروز حوادثی مانند آتش‌گرفتن ماشین بتوانید به‌سرعت خارج شوید و جانتان را نجات دهید.
۳. تنظیم آینه‌ها
در این مرحله بر اساس قد و شرایط فیزیکی‌تان آینه وسط و آینه‌های جانبی را تنظیم می‌کنید تا میدان دید بهتری داشته باشید و از تصادف و خطرات احتمالی جلوگیری کنید. تنظیم‌بودن آینه‌ها در زمان رانندگی بسیار مهم است، زیرا موجب می‌شود که اطراف خودرو را بهتر ببینید و تسلط بیشتری داشته باشید. با آینه وسط پشت ماشین را می‌بینید و دو آینه سمت راست و چپ نیز برای مشاهده سمت چپ و راست خودروی شما به کار می‌روند.
آینه وسط را طوری تنظیم کنید که اطراف آن با اطراف شیشه پشت خودرو منطبق باشد. آینه‌های بغل نیز باید طوری تنظیم شوند که دستگیره درها دیده شوند. تنظیم آینه‌های بغل در ماشین‌هایی مانند پراید، دستی و در ماشین‌های گران‌تر پرآپشن، برقی است.
۴. خلاص‌کردن دنده
چهارمین مرحله صکادرات در رانندگی خلاص‌کردن دنده است. خلاص‌کردن دنده موجب می‌شود که به‌راحتی بتوانید استارت بزنید و ماشین را روشن کنید. به‌علاوه اگر ماشین در دنده باشد، بلافاصله پس از روشن‌کردن به جلو یا عقب می‌پرد و در صورت وجود فرد یا خودرویی در جلو یا پشت ماشین، به‌شدت با آن برخورد می‌کند. برای خلاص‌کردن دنده ابتدا کلاچ را تا آخر فشار دهید و سپس دنده را در حالت خلاص قرار دهید. دسته دنده را در وسط قرار دهید، طوری که به‌راحتی به چپ و راست حرکت کند (وقتی دنده در حالت خلاص نیست، دسته دنده در جای خود ثابت است و نمی‌تواند به چپ و راست حرکت کند).
البته در حالت عادی باید پس از خاموش‌کردن ماشین، دنده را خلاص کنید. بنابراین هنگام روشن‌کردن، ماشین باید در حالت خلاص باشد. ولی ممکن است که فراموش کرده باشید یا پیش از شما شخص دیگری پشت فرمان نشسته باشد و هنگام خاموش‌کردن ماشین، دنده را خلاص نکرده باشد. بنابراین همیشه پیش از روشن‌کردن ماشین از خلاص‌بودن دنده مطمئن شوید.
۵ عادت رانندگی با خودروهای دنده‌ای که به ضررتان تمام می‌شود
۵. راهنمازدن و روشن‌کردن ماشین
در این مرحله استارت می‌زنیم و ماشین را روشن می‌کنیم و به‌سمتی که قصد حرکت به آن را داریم، راهنما می‌زنیم. یعنی اگر می‌خواهیم به‌سمت چپ حرکت کنیم، راهنمای چپ و اگر می‌خواهیم به‌سمت راست حرکت کنیم، راهنمای راست را می‌زنیم. در زمان استارت‌زدن باید پس از یک یا دو ثانیه سوئیچ را رها کنیم، زیرا نگه‌داشتن سوئیچ موجب خراب‌شدن ماشین می‌شود.
۶. آمادگی برای حرکت و قراردادن ماشین در دنده یک
در مرحله ششم ماشین را در دنده یک قرار می‌دهیم و به آینه‌ها نگاه می‌کنیم تا مطمئن شویم که مشکل یا خطری برای حرکت وجود ندارد.
۷. خواباندن ترمزدستی
در آخرین مرحله ترمز دستی را می‌خوابانیم و با رهاکردن تدریجی کلاچ و فشاردادن پدال گاز شروع به حرکت می‌کنیم. فراموش نکنید که حق‌تقدم با خودروهای درحالِ‌حرکت است. پس باید صبر کنید که خودروهای نزدیک به شما عبور کنند و سپس حرکت کنید.
هفت مرحله صکادرات در رانندگی کارهایی هستند که باید پیش از به‌حرکت‌درآوردن ماشین انجام دهید. انجام‌ندادن این مراحل می‌تواند موجب مردودی شما در آزمون رانندگی شود. البته انجام این مرحله به‌تنهایی کافی نیست و برای گرفتن گواهینامه رانندگی باید مراحلی را طی کنید؛ مراحلی که در ادامه بیشتر با آنها آشنا می‌شویم.
بهترین ماشین‌ها برای رانندگان تازه‌کار چه خودروهایی هستند؟
مراحل دریافت گواهینامه پایه سوم
برای دریافت گواهینامه رانندگی پایه سوم ابتدا باید در آموزشگاه ثبت‌نام کنید و دوره‌های آموزشی تئوری و عملی را پشت‌سر بگذارید. ابتدا باید به پزشک معتمد نیروی انتظامی مراجعه کنید تا معاینه شوید و سلامت جسمی و دید چشم‌هایتان بررسی شود. برای تعیین گروه خونی نیز باید به آزمایشگاهی مراجعه کنید و برگه آزمایشگاه را به آموزشگاه تحویل دهید. سپس در کلاس‌های آموزش تئوری و عملی شرکت می‌کنید. در صورت قبولی در آزمون تئوری می‌توانید در آزمون عملی رانندگی شرکت کنید. پس از قبولی در آزمون عملی گواهینامه خود را دریافت می‌کنید. سخت‌ترین قسمت این فرایند، قبولی در آزمون عملی است. برای آمادگی برای شرکت در این آزمون باید مهارت‌های مختلف رانندگی را بیاموزید و خوب تمرین کنید.
در آزمون کتبی به سؤالاتی درمورد قوانین پایه رانندگی، شامل حق‌تقدم‌ها در شهر، سرعت‌های مجاز در خیابان‌ها و معنی تابلوهای مختلف، پاسخ می‌دهید. برای قبولی در آزمون کتبی باید کتاب قوانین راهنمایی‌و‌رانندگی را مطالعه کنید و با قوانین کاملا آشنا شوید. در آزمون عملی توانایی و مهارت شما در رانندگی سنجیده می‌شود. برای قبولی در آزمون عملی باید مهارت‌های مختلف رانندگی را کسب کرده باشید و با قوانین و مقررات رانندگی آشنا باشید. حتی اگر مهارت بالایی در رانندگی داشته باشید، رعایت‌نکردن قوانین در جلسه آزمون موجب می‌شود که در آزمون مردود شوید.
مراحل آموزش رانندگی در آموزشگاه
همان‌طور که گفتیم برای دریافت گواهینامه رانندگی ابتدا باید در آموزشگاه ثبت‌نام کنید و دوره‌های تئوری و عملی را پشت‌سر بگذارید. در دوره‌های عملی موارد زیر را خواهید آموخت.
۱. آشنایی با قسمتهای مختلف خودرو
قبل از هرچیزی باید با قسمتهای مختلف ماشین آشنا شوید. باید بدانید که پدال گاز، ترمز و کلاچ چه هستند و چگونه عمل می‌کنند. باید با نحوه استفاده‌کردن از ترمزدستی آشنا شوید و حرکت‌کردن در دنده‌های مختلف را بیاموزید. اجزا و قسمت‌هایی مانند راهنما، چراغ‌ها و صفحه کیلومترشمار نیز مهم هستند. زیرا بدون آشنایی با عملکرد آنها نمی‌توانید رانندگی کنید. پس از آشنایی با قسمتهای مختلف ماشین می‌توانید نحوه روشن‌کردن ماشین و حرکت با آن را بیاموزید.
آشنایی با نحوه درستِ گرفتن فرمان نیز بخشی از آشنایی با ماشین است. فرمان را باید به‌شکل درستی در دست بگیریم تا تسلط کافی داشته باشیم. روش درستِ دردست‌گرفتن فرمان، گرفتن آن در حالت ساعت ۱۰ و ۱۰ دقیقه است؛ باید فرمان را مانند صفحه ساعت در نظر بگیریم و دست چپ را روی ساعت ۱۰ و دست راست را روی دقیقه ۱۰ قرار دهیم.
۲. روش درستِ سوارشدن در خودرو
هنگام سوارشدن مستقیم به‌سمت در خودرو نروید. از جلوی خودرو عبور کنید و پس از گذشتن از پشت آن (چرخیدن دور ماشین) سوار شوید. پیش از سوارشدن باید اطراف ماشین را بررسی کنید تا مطمئن شوید که مانع یا کودکی در پشت یا اطراف آن وجود ندارد. پیش از بازکردن در خودرو نیز به‌دقت اطراف را نگاه کنید و به وسایل نقلیه و عابرانی که در اطراف خودروی شما حرکت می‌کنند، توجه داشته باشید.
۳. انجام مراحل صکادرات در رانندگی
پس از آشنایی با قسمتهای مختلف خودرو و روش درست سوارشدن در آن، نوبت انجام ۷ مرحله صکادرات در رانندگی می‌رسد. با انجام این ۷ مرحله برای روشن‌کردن ماشین و شروع حرکت آماده می‌شویم.
۴. آشنایی با نقطه حرکت
نخستین مرحله عملی رانندگی، آشنایی با نقطه حرکت است. پیش از انجام آخرین مرحله صکادرات و خواباندن ترمزدستی، کلاچ را تا آخر فشار می‌دهیم و ماشین را در حالت دنده یک قرار می‌دهیم. سپس ترمزدستی را می‌خوابانیم و هم‌زمان با فشردن آرام گاز، به‌آرامی کلاچ را رها می‌کنیم تا به نقطه‌ای برسد که ماشین شروع به حرکت کند. این نقطه، نقطه حرکت نام دارد. نقطه حرکت در ماشین‌های مختلف، متفاوت است و در هر ماشین باید کلاچ را به‌میزان مشخصی بالا بیاوریم تا ماشین شروع به حرکت کند. پس از رسیدن به نقطه حرکت به‌تدریج کلاچ را رها می‌کنیم و به حرکت خود ادامه می‌دهیم.
۵. آموزش مهارت‌های رانندگی
پس از انجام مراحل اولیه و آشنایی با نقطه حرکت باید مهارت‌های مهم و ضروری در رانندگی را بیاموزید. بعضی از این مهارت‌ها عبارت‌اند از:
حرکت دنده‌عقب
حرکت به‌صورت دنده‌عقب سخت‌تر از رانندگی معمولی است و به تمرین نیاز دارد. زیرا در حرکت دنده‌عقب تسلط و دید کافی نداریم. در زمان دنده‌عقب‌رفتن باید با یک دست فرمان را روی ساعت ۱۲ نگه دارید. سپس کاملا به‌سمت شیشه عقب ماشین بچرخید و برای تعادل بهتر، دست راست را روی پشتی صندلی کنار راننده قرار دهید. در حرکت دنده‌عقب از آینه‌های بغل استفاده نکنید، چون دید کامل و مناسبی ندارید. از شیشه عقب ماشین بهتر می‌توانید پشت ماشین را ببینید.
در حرکت دنده‌عقب فرمان را به هر سمتی که بچرخانید، انتهای ماشین به همان سمت می‌رود. ولی توجه داشته باشید که وقتی فرمان را به یک سمت می‌چرخانید، جلوی ماشین در جهت مخالف آن حرکت می‌کند. مثلا اگر در پارک دوبل فرمان را به‌سمت راست بچرخانید تا انتهای ماشین وارد محل پارک شود، جلوی ماشین به‌سمت چپ، یعنی به‌سمت خیابان حرکت می‌کند. بنابراین باید دقت کنید که با ماشین‌هایی که از سمت چپ عبور می‌کنند، برخورد نکنید.
برای حرکت دنده‌عقب قوانینی وجود دارد. نخستین قانون این است که فقط در پارک دوبل می‌توانید به‌صورت دنده‌عقب حرکت کنید. بنابراین حرکت دنده‌عقب همیشه تخلف محسوب می‌شود، مگر در زمان پارک دوبل. پس تا جای ممکن دنده‌عقب نروید، زیرا اگر با ماشین یا عابر پیاده‌ای برخورد کنید، شما مقصر هستید.
حرکت لاک‌پشتی
حرکت لاک‌پشتی یعنی حرکتی بسیار آرام و با سرعت کم. حرکت لاک‌پشتی یکی از مهارت‌های پایه‌ای در آموزش رانندگی است که در حرکت‌هایی مانند دور یک‌فرمان و دوفرمان یا پارک دوبل به کارتان می‌آید. برای حرکت لاک‌پشتی باید درحالی‌که گاز را به‌آرامی فشار می‌دهید، کلاچ را تا نقطه حرکت بالا بیاورید و همان‌جا نگه دارید تا به‌آرامی حرکت کنید.
دورزدن
دور یک‌فرمان
برای دور یک‌فرمان ابتدا راهنمای راست می‌زنیم و کنار خیابان توقف می‌کنیم. سپس به آینه سمت چپ نگاه می‌کنیم تا مطمئن شویم که خودرویی در نزدیکی ما نیست. سپس سرمان را برمی‌گردانیم تا نقاط کور آینه را پوشش دهیم و از عدم عبور وسایل نقلیه از سمت چپ مطمئن شویم. سپس فرمان را تا آخر به‌سمت چپ می‌چرخانیم و با حرکت لاک‌پشتی حرکت می‌کنیم. وقتی جلوی ماشین به‌اندازه ۳۰ درجه به‌سمت چپ حرکت کرد، ایست می‌کنیم (ایست ۳۰ درجه) و سمت چپ خودرو را نگاه می‌کنیم تا از عدم عبور وسایل نقلیه مطمئن شویم. در صورتی که خودرویی را ندیدیم، به حرکت ادامه می‌دهیم تا به خط مقطع وسط خیابان برسیم و در آنجا ایست سوم را انجام می‌دهیم. به‌سمت راست نگاه می‌کنیم و در صورتی که ماشینی از سمت راست به‌سمت ما نمی‌آمد، به حرکت لاک‌پشتی ادامه می‌دهیم. پس از کمی حرکت روبه‌جلو، فرمان را صاف می‌کنیم و به مسیرمان ادامه می‌دهیم.
بهترین ماشین مناسب خانم‌ها؛ بانوان چه ماشین‌هایی را بیشتر می‌پسندند؟
دور دوفرمان
پس از راهنمای راست زدن و توقف در سمت راست خیابان با نگاه‌کردن به آینه بغل و برگرداندن سر از عدم عبور وسایل نقلیه مطمئن می‌شویم. سپس فرمان را به‌طورکامل به‌سمت چپ می‌چرخانیم و به‌صورت لاک‌پشتی حرکت می‌کنیم. سپس در محل ایست ۳۰ درجه توقف می‌کنیم و دوباره عدم عبور وسایل نقلیه در سمت چپ را بررسی می‌کنیم. پس از ایست در خط مقطع وسط خیابان و اطمینان از عدم عبور ماشین از سمت راست، به‌صورت لاک‌پشتی به‌سمت جدول روبه‌رو حرکت می‌کنیم. پس از رویت محل تقاطع جدول و خیابان از زیر آینه بغل سمت چپ، ایست چهارم را انجام می‌دهیم. سپس راهنمای راست را فعال می‌کنیم و پس از قراردادن ماشین در حالت دنده‌عقب، فرمان را به‌سمت راست می‌چرخانیم و به‌سمت عقب حرکت می‌کنیم. وقتی که جدول را از بالای کاپوت ماشین دیدیم، ایست پنجم را انجام می‌دهیم. سپس راهنمای چپ را فعال می‌کنیم و به‌سمت جلو حرکت می‌کنیم. وقتی چرخش ماشین کامل شد، فرمان را صاف می‌کنیم و به حرکت خود ادامه می‌دهیم.
پارک دوبل
در پارک دوبل باید خودروی خود را میان دو خودروی دیگر پارک کنید. در صورتی می‌توانید خودروی خود را میان دو خودرو پارک کنید که فاصله بین آنها یک‌ونیم برابر خودروی شما باشد. پس از اطمینان از امکان پارک دوبل میان دو خودرو، کنار خودروی جلویی پارک می‌کنید و با دنده‌عقب ته ماشین را وارد فضای میان دو خودرو می‌کنید. سپس جلوی ماشین را نیز وارد فضای پارک کرده، ماشین را صاف می‌کنید و فاصله خود با خودروی جلویی و عقبی را تنظیم می‌کنید.
سخن پایانی
در اینجا به‌طورمختصر با مفهوم صکادرات در رانندگی و مراحل آموزش رانندگی آشنا شدیم. آشنایی با این مطالب موجب می‌شود که آمادگی بیشتری برای حضور در جلسات آموزشگاه داشته باشید و بدانید که چه مواردی را خواهید آموخت. البته اگر ماشینی دنده‌ای مانند پراید یا سمند داشته باشید، می‌توانید پیش از ثبت‌نام در آموزشگاه، رانندگی را تمرین کنید و شانس بیشتری برای قبولی سریع در آزمون خواهید داشت.
عالی تا الان ۴ بار گواهینامه گرفتم??
خوب و مفید بود ممنونم
تشکر بسیار عالی از توضیحاتتان، جزاک الله خیرا