همه آنچه باید درباره معاوضه خودرو و قولنامه آن بدانید

معاوضه‌کردن دو کالا یا زمین با هم از قدیم رواج داشته است. معاوضه خودرو با خودرویی دیگر هم یکی از اَشکال معامله است که اگر قصد انجامش را دارید، باید حسابی درباره آن اطلاعات به‌دست بیاورید. اگر بخواهید که خودرویتان را با خودروی کارکرده دیگری عوض کنید یا حتی معاوضه خودرو کارکرده با صفر را پیش ببرید، باید به نکاتی در این معامله دقت کنید؛ نکات و مواردی که از آن‌ها برایتان در این مقاله خواهیم گفت و نمونه قرارداد معاوضه خودرو برایتان آورده‌ایم. با ما همراه باشید.

معاوضه خودرو یعنی چه؟

کلیدبه‌کلیدکردن و معاوضه‌ خودرو یعنی ماشینتان را با ماشینی دیگر تعویض کنید. چنین معامله‌ای معمولا زمانی رخ می‌دهد که فروشنده‌ها نیازی به پول نقد ندارند و فقط خواهان تغییر مدل خودرویشان هستند. در این معاملات پای وجه‌نقد به میان نیست. چنین معاملاتی مانند زمانی پیش نمی‌روند که پول نقد در ازای کالا پرداخت می‌شود. در واقع، باید ارزش هر دو خودرو به‌دقت تعیین شود و ویژگی‌هایشان در کنار هم مورد مقایسه قرار بگیرند تا امکان تعویض عادلانه وجود داشته باشد.

انواع مدل‌های معاوضه خودرو

امکان معاوضه خودرو با خودرویی در سطح کیفی و قیمت خودش که وجود دارد اما به جز این حالت، شما می‌توانید بنا به ارزش‌گذاری هر وسیله، آن را با مدل‌های صفر هم تعویض کنید. علاوه بر این نوع از تعویض و معاملات، این روزها شکل و شمایل دیگری از تعویض خودرو هم وجود دارد و مثلا خودرو با ملک تعویض می‌شود. معاوضه خودرو با زمین یا آپارتمان هم در میان افراد مختلف صورت می‌گیرد و در زیرمجموعه معاوضات خودرو دیده می‌شود.

گام مهم و نخست در معاوضه خودرو

زمانی که می‌خواهید اقدام به تعویض دو خودرو با یکدیگر کنید، نیاز به بررسی‌هایی پیش می‌آید. چه بررسی‌هایی؟‌ باید کاری کنید که ثمن معامله متناسب باشد؛ یعنی دو گزینه معاوضه دارای ارزش یکسانی باشند و اگر تفاوت قیمت و ارزش هم به میان است، مابه‌التفاوت‌هایی پرداخت شود تا ارزش هر دو مورد معامله به یک اندازه برسد.

اگر می‌خواهید معاوضه خودرو انجام بدهید، باید دو خودرو را از نقطه‌نظرات زیر با هم مقایسه و بررسی کنید:

•       مدل خودروها
•       میزان کارکرد خودروها
•       ایرادات احتمالی بدنه و مشکلات فنی
•       تعداد دفعات معامله‌شدن خودرو
•       وضعیت بیمه‌ها
•       و… .

این‌ها می‌تواند روی تعیین ارزش هر خودرو نقش داشته باشد. اگر قصد معاوضه خودرو دارید، بهتر است که حتما برای پیش‌برد معامله از فردی خبره کمک بگیرید.

حتما بخوانید: با یک میلیارد تومان چه ماشینی بخریم که واقعا بیارزد؟

نحوه نوشتن قولنامه معاوضه خودرو

بعد از اینکه موارد نام‌برده درباره خودروها بررسی می‌شوند، ارزش‌گذاری روی آنها صورت می‌گیرد و در قرارداد قولنامه در بخشی موسوم به عوضین معامله، موارد معاوضه همراه با ارزش نقدی روزشان قید می‌شوند. نوشتن این موارد نمونه قولنامه معاوضه خودرو است.

در صورتی که تفاوت قیمت میان موارد معاوضه وجود داشته باشد، در قولنامه از آن مابه‌التفاوت و شیوه پرداختش هم صحبت خواهد شد. بخش‌های دیگر چنین قراردادی به شکل قولنامه‌های معمولی تکمیل می‌شود.

بعد از نوشتن قولنامه، صاحبان خودروها باید به مراکز تعویض پلاک مراجعه کنند و سند و برگ سبز خودروهایشان را به نام صاحب جدید انتقال بدهند. بعد از صدور برگ سبز هم نیاز به رفتن به دفترخانه و ثبت سند وجود دارد تا اموال معاوضه‌شده تعیین‌ تکلیف شوند. نکته مهمی که باید توجه کنید هم این است که اگر پای مابه‌التفاوت قیمتی به میان است، قبل از انتقال سند برگ سبز و سند ثبتی تکلیف آن در قولنامه مشخص شود.

یادتان باشد که در معامله معاوضه خودرو باید همیشه دو قولنامه یا مبایعه‌نامه جداگانه تنظیم کنید. با این کار، اگر یکی از طرفین به تعهدات خود عمل نکند، همچنان طرف دیگر می‌تواند به حق خود برسد.

نکات مهم در معاوضه خودرو

در معاوضه خودرو به این نکات هم دقت داشته باشید:

۱. یکی از مزایای معاوضه خودرو این است که هر دو طرف آزادی عمل زیادی برای طرح توافقات در تعویض اموالشان دارند. برای اینکه مسیر معاوضه ساده‌تر هم شود، می‌توانید در مرحله انتخاب طرفین از «عقد صلح» استفاده کنید. در عقد صلح اراده طرفین معامله تا حدی امکان تحدید قوانین را دارد و دست هر دو سوی معامله را برای پیش‌برد معاوضه طبق خواسته‌هایشان بازتر می‌گذارد.

۲. یادتان باشد که عقد قرارداد معاوضه باید درباره مالی عینی و معین باشد و نه مالی کلی. در این صورت، ابهامی در کار پیش نخواهد آمد.

۳. در معامله معاوضه بخشی با عنوان «سایر شرایط» وجود دارد. در قسمت سایر شرایط قرارداد می‌توانید شرط ضمن عقد تعیین کنید و هر شرط مشروع و عقلایی را قید نمایید. برای مثال، شیوه یا زمان تحویل خودروها یا ضمانت اجراها می‌توانند در این بخش عنوان شوند.

حتما بخوانید: بهترین شاسی‌بلندهایی که در بازار ایران می‌درخشند

نمونه مبایعه‌نامه معاوضه خودرو

در ادامه مطلب، نمونه قرارداد یا مبایعه‌نامه معاوضه خودرو را آورده‌ایم:

ماده ۱- طرفین قرارداد: معاوض: خانم/آقای …………………………. فرزند ………………….. به شماره شناسنامه …………. کدملی …………………….. شماره تلفن ثابت ………………………. همراه …………………… آدرس ………………………………………………..

متعاوض: خانم/آقای …………………………. فرزند ………………….. به شماره شناسنامه …………. کدملی ………………………….. شماره تلفن ثابت ………………………. همراه …………………… آدرس ………………………………………………..

که در این قرارداد به اختصار معاوض و متعاوض نامیده می‌شوند.

ماده ۲- عوضین:

الف: مورد عوض عبارت است از ………………………………………………………………………..

ب: مورد معوض عبارت است از: ……………………………………………………………………….

که از طرف متعاوض به معاوض در برابر عوض داده شده انتقال می‌یابد. 

ماده ۳- ارزش عوضین: مبلغ …………………………….. ریال معادل …………………….. تومان می‌باشد و طرفین اقرار نمودند که هیچ‌گونه وجه یا مالی به عنوان مابه‌التفاوت ارزش عوضین به یکدیگر تأدیه یا تسلیم ننموده‌اند و هر گونه دعوای احتمالی را در این خصوص اسقاط کرده و به صلح خاتمه می‌دهند.

ماده ۴- فسخ قرارداد: طرفین کلیه خیارات از جمله خیار عیب و غبن هر چند فاحش و افحش را از خود ساقط نمودند. 

ماده ۵- وثیقه ها و تضمین ها: معاوض/متعاوض متعهد گردید جهت تضمین انجام تعهدات خود یک فقره چک/سفته به شماره ……………………….. مبلغ …………………………….. ریال معادل …………………….. تومان به عهده بانک ………………………… به معاوض/متعاوض تحویل دهد. 

ماده ۶- شروط قرارداد:

۱- کالای مورد عوض در تاریخ …………………………. به متعاوض تحویل داده خواهد شد و رسید عادی متعاوض برای اثبات آن کفایت می‌نماید.

۲- کالای مورد معوض نیز در تاریخ …………………………. به معاوض تحویل داده خواهد شد و رسید عادی معاوض برای اثبات آن کفایت می‌نماید.

ماده ۷- حوادث غیرمترقبه: در صورت بروز حوادث غیرمترقبه که اجرای قرارداد را مختل نماید، پس از رفع حادثه مذکور، هر یک از طرفین مکلف است که در اسرع وقت نسبت به ایفاء تعهدات قراردادی خویش اقدام نماید.

ماده ۸- حل اختلاف: در صورت بروز اختلاف در تعبیر مفاد قرارداد و یا نحوه اجرای آن، موضوع بدواً از طریق مذاکره و سازش حل و فصل خواهد شد و در صورت عدم حصول سازش، موضوع به داوری خانم/آقای ……………………………… به آدرس ………………………………………………………………………………… ارجاع و نسبت به حل و فصل آن از این طریق اهتمام ورزیده می‌شود و در غیر این صورت به مراجع قضایی مراجعه خواهد شد. 

ماده ۹- نسخه های قرارداد: این قرارداد مشتمل بر نه ماده در تاریخ ……. به تعداد .. نسخه با اعتبار واحد تنظیم و تمام مفاد و مندرجات آن مورد قبول طرفین واقع گردید

مزایا و معایب قولنامه خودرو

مزایا و معایبی هم در معاوضه خودرو وجود دارند که باید قبل از ورود به فرایند چنین معامله‌ای با آن‌ها آشنایی داشته باشید.

مزایا

یکی از عمده‌ترین مزایای چنین معامله‌ای در نبود پول نقد به میان است. یعنی اگر کسی پول نقد نداشته باشد، با تعویض خودروی خود با خودرویی دیگر می‌تواند به‌سادگی وسیله‌اش را تغییر بدهد. از سوی دیگر، شما با این روش معامله می‌توانید به خودروهایی برسید که شاید در بازار رسمی دیگر خریدوفروش نمی‌شوند. در نتیجه در بازار معاوضه خودرو به وسیله‌ای خواهید رسید که کیفیت مطلوبی دارد، مطابق سلیقه‌تان است و امکان خرید صفر آن برایتان وجود ندارد. کسانی که اقدام به معاوضه خودرو می‌کنند، بنابر توافقات دو سوی معامله قیمت‌گذاری را انجام می‌دهند و دیگر پای شورای رقابت و ارگان‌های رسمی برای این کار به میان نمی‌آید. در نتیجه، آزادی عمل زیادی در زمینه تعیین قیمت میان دو طرف معامله وجود خواهد داشت.

معایب

اما معایبی هم در این میان وجود دارد و مهم‌ترین آن، نبود تناسب میان ارزش دو کالاست. امکان دارد که ارزش دو خودرویی که قرار است با هم تعویض شوند، به یک‌اندازه نباشد. رسیدن به نتیجه درباره ارزش دو خودرو نیاز به کارشناسی و بررسی‌های دقیق دارد. در معامله‌ای که پای خودروهای دست‌دوم و کارکرده وجود دارد، امکان پنهان‌کاری فروشنده هم هست. یعنی ممکن است که فروشنده درباره کیفیت فنی یا بدنه خودروی خود پنهان‌کاری‌هایی داشته باشد.

سوالات متداول درباره معاوضه خودرو

در فرایند معاوضه خودرو سوالات متداولی مطرح می‌شود که مرور و پاسخ‌گویی به آنها خالی از لطف نیست. در ادامه با تعدادی از این پرسش‌ها روبه‌رو خواهید شد:

در معاوضه خودرو هزینه تحریر سند و نقل‌وانتقالات با چه کسی است؟

در این نوع از معاملات، هزینه تحریر سند و نقل‌وانتقالات به عهده هر دو طرف است و هر طرف از معامله به‌عنوان فروشنده در نظر گرفته می‌شود. بنابراین، هرکس باید هزینه مربوط به تحریر سند خودروی خودش را انجام بدهد. البته دقت کنید که تقسیم هزینه‌ها می‌تواند به شکل توافقی هم باشد. دو طرف معامله می‌توانند درباره تقسیم هزینه‌ها با هم گفت‌وگو کنند و به توافق برسند.

امکان معاوضه خودرو با چیزی به جز خودرو هم وجود دارد؟

بله، همان‌طور که پیش‌تر هم گفته شد، امکان تعویض خودرو با خودروی نو یا کارکرده وجود دارد و علاوه بر آن‌ها، می‌توانید خودرو را با توافق با طرف دیگر معامله با ملک و زمین هم تعویض کنید. یادتان باشد که موارد معاوضه باید از نظر قانونی پذیرفتنی باشند. مثلا تعویض خودرو با ارز دیجیتالی بیت‌کوین به گفته نائب رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران از نظر قانونی ممنوع است.

 

در آخر

معاوضه خودرو هم نوعی از معاملات رایج در عرصه خرید و فروش خودرو است. این روش تاحدی آسان‌تر از روش‌های دیگر معامله به‌شمار می‌رود و اختیار طرفین در پیش‌بردن خریدوفروش به دلخواهشان بیشتر از خرید خودروی صفر است. در هر حال، اگر قصد تعویض خودرو را دارید، داشتن نیم‌نگاهی به معاوضه خودرو می‌تواند برایتان مفید باشد.