افزایش سرسام‌آور قیمت قطعات خودرو و تعمیرات آن، لزوم نگهداری از خودرو و افزایش طول عمر آن را بیشتر از قبل به ما ثابت کرده است. اگر نگهداری خودرو درست انجام شود، می‌توانید در هزینه‌های جانبی به‌صورت قابل‌توجهی صرفه‌جویی کنید. در این مقاله با ترفندهای نگهداری از خودرو بیشتر آشنا خواهید شد. با ما همراه باشید.
اصول نگهداری از خودرو
اولین اصل در نگهداری از خودرو این است که سراغ دفترچه راهنمای آن بروید. درصد زیادی از ما تمایلی به مطالعه دفترچه راهنمای خودرو نداریم. یک‌بار فکر کنید که آیا پیش آمده است که بدون مطالعه دفترچه راهنمای وسایل برقی از آن‌ها استفاده کنید؟ پس چرا دفترچه راهنمای خودرو را نمی‌خوانیم؟!
دفترچه راهنما اطلاعات مهمی مانند برنامه تعمیر و نگهداری پیشنهادی به شما ارائه می‌دهد. این دفترچه تمام قطعات و مایعاتی را که خودرو به‌طور مرتب به تعویض آن نیاز دارد از روغن تا انواع تسمه، فیلترها و… به شما توضیح می‌دهد.
دفترچه راهنما همچنین موارد ایمنی مهمی را که باید بدانید هم توضیح می‌دهد؛ به همین دلیل حداقل یک‌بار آن را مطالعه کنید.
لزوم نگهداری از خودرو؛ چرا باید هرچند وقت یک‌بار خودرو را بررسی کنیم؟
اصل اساسی در این زمینه رجوع به دفترچه راهنماست. اما به‌صورت کلی، باید هر ۱۲ ماه یک‌بار، ماشینتان توسط مکانیک یا متخصص باتجربه چک شود. البته برای تمدید معاینه فنی که به‌صورت سالانه صادر می‌شود، بهتر است که پیش از مراجعه به این مراکز خودروی خود را بررسی کنید.
در گذشته خودروها به‌طور متوسط هر ۵هزار کیلومتر یک‌بار به تعویض روغن نیاز داشتند؛ البته از حدود ۱۰ سال پیش و با گسترده شدن روغن‌های ترکیبی، این فاصله به هر ۱۶هزار کیلومتر رسیده است.
به‌علاوه، خودرو در هر میزان کیلومتر مشخص به تعویض، تعمیر یا بازرسی قطعات نیاز خواهد داشت. در این زمینه هر خودرو دستورالعمل مشخصی دارد و به همین دلیل حتماً مطابق دفترچه راهنمای نگهداری عمل کنید.
نگهداری و سرویس دوره‌ای خودرو کمک می‌کند تا از احتمال خرابی خودرو در شرایط فرسایشی جلوگیری کنید. این کار باعث کاهش قابل‌توجه در هزینه‌های تعمیر، مراقبت و نگهداری می‌شود و درنتیجه به سالم ماندن خودرو منجر خواهد شد.
نگهداری و تعمیر خودرو با توجه به مسافت پیموده‌شده
خودروها با توجه به مسافتی که طی می‌کنند، به رسیدگی‌ها و بررسی‌های متفاوتی نیاز دارند. در ادامه با مواردی که با توجه به مسافت پیموده‌شده باید در نظر بگیرید، آشنا می‌شوید:
۱. قطعات و بخش‌هایی که پیش از طی ۴۸هزار کیلومتر نیاز به بررسی دارند
فیلتر هوا
گرفتگی فیلتر هوا تنفس پیشرانه را سخت‌تر می‌کند و این موضوع می‌تواند بر عملکرد آن تأثیر منفی بگذارد. تعویض فیلتر هوا برای هر ۲۴ تا ۴۸ هزار کیلومتر قاعده مناسبی است؛ البته اگر در محیطی پر گردوغبار رانندگی یا پارک می‌کنید، فیلتر هوا را باید هر ۲۴ هزار کیلومتر تعویض کنید.
فیلتر سوخت
اگر فیلتر بنزین خودرو کثیف و مسدود شده باشد، موتور یا بد کار می‌کند و یا اصلاً کار نمی‌کند. به همین دلیل یکی دیگر از اصول نگهداری خودرو توجه به فیلتر سوخت است. سازندگان برای فیلتر بنزین پیشنهادهای متفاوتی دارند. بهترین راه این است که از مکانیک خود بخواهید از آزمایش فشار برای تعیین سلامت فیلتر بنزین انجام دهد.
روغن و فیلتر روغن
برای نگهداری از خودرو باید به روغن و فیلتر آن توجه خاصی داشته باشید. با روشن شدن پیشرانه، قطعات ریز فلزی، آلودگی و کربن وارد روغن می‌شود و می‌تواند منجر به فرسایش بیش‌ازحد پیشرانه شود.
به یاد داشته باشید که سطح روغن‌موتور را نیز باید به‌طور منظم بررسی کنید. فواصل زمانی هر دو هفته یک‌بار و یا پیش از هر سفر طولانی، حالت ایده‌آل این کار است.
حتما بخوانید: بهترین روغن موتور خودرو را چگونه انتخاب کنیم؟
لاستیک‌ها
برای اینکه از سلامت و کیفیت لاستیک‌های خودروی خود مطلع شوید، باید مرتباً آن‌ها را بررسی کنید. حتماً عمق آج لاستیک‌ها و باد آن‌ها را کنترل کنید تا مطمئن شوید که از میزان استاندارد، کمتر یا بیشتر نیستند. لاستیک‌ها پس از طی کردن تقریباً ۱۰هزار تا ۱۳هزار کیلومتر نیاز به تعویض دارند.
۲. قطعات و بخش‌هایی که پیش از طی ۹۶ هزار کیلومتر نیاز به بررسی دارند
باتری
دمای شدید، سن و دوره‌های طولانی عدم استفاده، بر باتری تأثیر می‌گذارند. به خاطر داشته باشید که باتری‌ها بر اساس میزان کارکرد ضمانت و رتبه‌بندی می‌شوند و کاملا مصرفی هستند.
بیشتر باتری‌ها بین ۴ تا ۵ سال عمر می‌کنند که به لحاظ کیلومتر، رقمی بین ۸۰ تا ۹۶ هزار کیلومتر خواهد بود. اگر از زمان دقیق تعویض باتری خود مطمئن نیستید، می‌توانید برای فهمیدن توانایی شارژ، آن را آزمایش کنید.
حتما بخوانید: دلایل ترکیدن باتری ماشین؛ برای پیشگیری از انفجار باتری چه باید کرد؟
روغن ترمز
ترمزهای خودرو به‌وسیله سیستم هیدرولیک کار می‌کنند. اما اگر آب به مایع موجود در آن سیستم نفوذ کند، باعث کاهش نقطه‌جوش می‌شود و درنتیجه امکان دارد گاز در سیستم تشکیل شود.
پدال ترمز «اسفنجی» نتیجه این وضعیت است. برای اطمینان از سلامت سیستم ترمز، ابتدا روغن موجود در سیستم را تخلیه و با روغن پیشنهاد شده در دفترچه راهنمای نگهداری خودرو، جایگزین کنید. اکثر سازندگان پیشنهاد می‌کنند که بین ۳۲ تا ۷۲ هزار کیلومتر باید مایع ترمز را عوض کرد.
حتما بخوانید: مقایسه ترمز دیسکی با ترمز کاسه‌ای؛ کدام سیستم ترمز بهتر است؟
لنت ترمز
لنت ترمز پس از مدتی فرسوده می‌شود و وقتی هم که نیاز به تعویض داشته باشد، صدای لنت ترمز جیغ‌مانند می‌شود. مجموعه خوب و استاندارد لنت می‌تواند تا ۸۰هزار کیلومتر دوام بیاورد.
روتورهای ترمز
ترمز با فشرده شدن لنت روی دیسک‌های فلزی که روتور نام دارند کار می‌کنند تا سرعت را کاهش دهند. روتورها به‌دلیل اصطکاکشان با لنت‌های ترمز، در معرض گرمای زیادی قرار دارند، برای همین به مرور زمان تغییر شکل می‌دهند و اصطلاحاً تاب برمی‌دارند.
برای بهبود کارایی روتورها می‌توان صفحه روی آن را هرچند مدت یک‌بار تعویض کرد تا در ۹۶هزار کیلومتر صاف شوند.
مایع خنک‌کننده
ترکیبی از آب و مایع ضدیخ با کمک رادیاتور در پیشرانه جریان پیدا می‌کند تا دمای آن را در میزان مناسبی نگه دارد. از دست رفتن مایع خنک‌کننده باعث گرم شدن بیش‌ازحد پیشرانه می‌شود که موجب صدمات جبران‌ناپذیری به آن خواهد شد. برای تعویض مایع خنک‌کننده هر ۹۶هزار کیلومتر زمان مناسبی است.
مایع گیربکس
سطح پایین میزان روغن گیربکس باعث ایجاد اختلال در کارکرد آن شده و می‌تواند باعث سوختن آن شود. برای جلوگیری از این اختلال، بهتر است که به‌جای توجه به مسافت پیموده شده، میزان آن را بررسی کنید.
مایع گیربکس سالم صورتی‌رنگ است و بوی شیرینی خواهد دارد. مایع گیربکس سوخته، قرمز تیره یا قهوه‌ای است و بوی سوختگی می‌دهد.
به‌طورکلی، اگر گیربکس دستی دارید، تعویض روغن آن را برای هر ۴۸ تا ۹۶ هزار کیلومتر در نظر بگیرید. اما اگر از خودروی شما تحت‌فشار قرار داشته باید مایع گیربکس دستی آن را در فواصل زمانی زودتری تعویض کنید.
۳. قطعات و بخش‌هایی که پیش از طی ۱۴۵هزار کیلومتر نیاز به بررسی دارند
شیلنگ‌ها
شیلنگ‌ها وظیفه انتقال مایع خنک‌کننده، مایع جعبه‌فرمان و گازهای سیستم سرمایش را به‌عهده دارند. با بالا رفتن سن لاستیک به‌کاررفته در این شلنگ‌ها، ترک‌هایی روی آن‌ها ایجاد می‌شود و این شکستگی‌ها باعث اختلال در سرعت انتقال می‌شوند؛ بنابراین آن‌ها را بررسی و در صورت نیاز تعویض کنید.
مایع فرمان برقی
روغن فرمان کم، باعث سنگینی در حرکات فرمان می‌شود یا موقع چرخاندن صدای غیرمعمولی در چرخ‌ها ایجاد می‌کند. بنابراین بهتر است که هر ۱۲۰هزار کیلومتر، این مایع را تعویض کنید.
شمع و سیستم احتراق
هنگامی‌که یکی از اجزای سیستم احتراق خودرو از کار می‌افتد، ممکن است چراغ چک روشن شود، موتور سخت استارت بخورد یا سخت کار کند. برای عیب‌یابی دقیق از دستگاه دیاگ استفاده کنید.
بهترین زمان تعویض شمع ماشین، تا حد زیادی به نوع شمع‌هایی که در ماشین دارید وابسته است. بیشتر خودروهای جدید از شمع ماشین ایریدیوم یا تیتانیوم استفاده می‌کنند که گاهی تا ۱۶۰هزار کیلومتر دوام می‌آورند. اما هنوز هم شمع‌های ارزان‌تر ساخته‌شده از مس، هنوز هم مورداستفاده قرار می‌گیرند که معمولاً هر ۴۸هزار کیلومتر باید تعویض شوند.
حتما بخوانید: ۱۱ دلیل روشن شدن چراغ چک خودرو که باید بررسی شود
تسمه تایم
خودروهایی که به‌جای زنجیر از تسمه تایم استفاده می‌کنند، باید به نگهداری آن توجه کنند. توصیه می‌شود که تسمه خودروی خود را بین ۱۲۰ تا ۱۴۵ هزار کیلومتر تعویض کنید. البته بهترین زمان تعویض در دفترچه راهنما ذکر شده است.
خرابی تسمه تایم منجر به آسیب فاجعه‌باری می‌شود. اگر حتی خودروی شما از زنجیر استفاده می‌کند هم باید هرچند مدت یک‌بار، آن‌ها را بررسی کنید. حلقه‌های زنجیر در طولانی‌مدت مستهلک می‌شوند و به بررسی نیاز دارند.
ترفندهای تکمیلی نگهداری از خودرو که باید بدانید
به خاطر داشته باشید که این توصیه‌ها صرفاً دستورالعمل چگونگی نگهداری از خودرو هستند و برای برنامه تعمیر و نگهداری دقیق‌تر، باید از دفترچه راهنمای خودروی خود استفاده کنید.
یکی از نکات اساسی در تعمیر و نگهداری، نحوه رانندگی است. مثلا رانندگی بی‌دقت و با سرغت بالا باعث افزایش سرعت فرایند فرسودگی خواهد شد. رانندگی در شهر برای ماشین‌ها از بزرگ‌راه‌ها سخت‌تر است و بسیاری از اقلام روی ماشین به شکلی طراحی شده‌اند که طی زمان و با استفاده از آن‌ها، فرسوده شوند، بنابراین باید طوری برنامه‌ریزی کنید که هرچندوقت یک‌بار چک یا تعمیر شوند.
به‌سادگی با انجام تعمیرات منظم و پیروی از نکات تعمیر و نگهداری خودرو، می‌توان از بسیاری از تعمیرات گران‌قیمت جلوگیری کرد.
همیشه مراقب میزان و کیفیت مایعات خودروی خود باشید. مهم‌ترین و درعین‌حال آسان‌ترین راه بررسی میله مایع گیربکس و مایع موتور است. تا زمانی که به‌طور منظم حواستان به این دو مورد باشد، تا حد زیادی از راه نگهداری از خودرو را طی کرده‌اید.
و در آخر
اصولی که تلاش کردیم در این محتوا مورد بررسی قرار دهیم به شما کمک می‌کنند تا هزینه‌های جانبی خودرو را به شکل قابل توجهی کاهش دهید. چه نکته مهم دیگری به ذهنتان می‌رسد که ما به آن اشاره نکرده‌ایم؟ ممنون خواهیم شد که تجربه‌های خود را با ما و خوانندگان کارنامه به اشتراک بگذارید.