تصور کنید در یک روز گرم تابستانی، در ترافیکی سنگین گیر افتاده‌اید. ناگهان چراغ هشدار دمای موتور روشن می‌شود و عقربه دماسنج از حد مجاز عبور می‌کند. درست است که با دیدن حرکت غیرمعمول دماسنج ماشین، همه ما دلهره می‌گیریم اما آیا می‌دانید واقعا چرا داغ شدن موتور خطرناک است و چطور باید آن را خنک کنید؟ همراهمان بمانید؛ در این مطلب می‌خواهیم هرآنچه را که درباره داغ کردن موتور خودرو بدانید، برایتان بگوییم.
چرا داغ شدن موتور خودرو خطرناک است؟
پیش از آنکه بخواهیم به سراغ روش‌های خنک نگه داشتن خودرو برویم، ابتدا باید بدانیم چرا داغ شدن موتور خودرو خطرناک است. افزایش بیش‌ازحد دمای موتور ممکن است به پیامدهای زیر منجر شود:
- آسیب به سرسیلندر و سوپاپ‌ها: حرارت زیاد می‌تواند باعث تاب برداشتن سرسیلندر و از بین رفتن آب‌بندی سوپاپ ماشین شود.
- کاهش کارایی روغن موتور: گرمای زیاد باعث کاهش ویسکوزیته (غلظت) روغن موتور و درنهایت منجر به افزایش اصطکاک و استهلاک قطعات می‌شود.
- ترک‌خوردگی یا سوختن واشر سرسیلندر: در دمای بالا، فشار زیادی به واشر سرسیلندر وارد می‌شود و ممکن است به نشت مایعات خودرو منجر شود.
- احتمال انفجار بخار در رادیاتور: در صورت جوش آوردن موتور، بخار با فشار بالا درون سیستم خنک‌کننده جمع می‌شود و ممکن است هنگام بازکردن در رادیاتور، باعث سوختگی شود.
اجزای سیستم خنک‌کاری خودرو
سیستم خنک‌کاری خودرو از چندین بخش اصلی تشکیل می‌شود که هرکدام نقش مهمی در کنترل دمای موتور دارند. اگر این اجزا را بشناسید، می‌توانید موتور را خنک کنید و دمای آن را پایین بیاورید.
| رادیاتور | مهم‌ترین بخش سیستم خنک‌کننده که وظیفه انتقال حرارت از مایع خنک‌کننده به هوای محیط را برعهده دارد. |
| مایع خنک‌کننده (ضدیخ – ضدجوش) |
مایعی که گرمای موتور را جذب و از طریق رادیاتور دفع می‌کند. این مایع معمولا ترکیبی از آب مقطر و ضد یخ است. |
| واتر پمپ (پمپ آب) | پمپی که وظیفه گردش مایع خنک‌کننده در مسیرهای خنک‌کاری موتور و رادیاتور را دارد. |
| ترموستات | ترموستات ماشین دریچه‌ای است که دمای مایع خنک‌کننده را کنترل و جریان آن را بین موتور و رادیاتور مدیریت می‌کند. همچنین در دماهای پایین، مسیر رادیاتور را می‌بندد تا موتور سریع‌تر گرم شود. |
| فن رادیاتور | در مواقعی که دمای موتور بالا می‌رود، این فن با مکش هوا از میان پره‌های رادیاتور، به کاهش دما کمک می‌کند. |
| سنسور دمای آب (سنسور حرارتی موتور) | این سنسور اطلاعات مربوط به دمای مایع خنک‌کننده را به ECU (کامپیوتر خودرو) ارسال می‌کند تا عملکرد فن و ترموستات را تنظیم کند. |
| شلنگ‌ها و مسیرهای خنک‌کننده | لوله‌ها و شلنگ‌هایی که مایع خنک‌کننده را بین رادیاتور، موتور و دیگر بخش‌ها به گردش در می‌آورند. |
| مخزن انبساط (منبع ذخیره آب رادیاتور) |
یک مخزن اضافی برای نگهداری مایع خنک‌کننده که در صورت تغییرات حجم مایع به‌دلیل گرما و سرما، سطح آن را متعادل نگه می‌دارد. |
| خنک‌کننده روغن موتور (در برخی خودروها) |
برخی خودروها سیستم خنک‌کننده مخصوص روغن موتور دارند که به کاهش دمای آن کمک می‌کند و باعث بهبود عملکرد روان‌کاری می‌شود. |
روش‌های خنک نگه داشتن موتور خودرو
۱. بررسی منظم سیستم خنک‌کاری خودرو
- چک کردن آب رادیاتور: همیشه مطمئن شوید که سطح مایع خنک‌کننده (ضدیخ و آب مقطر) در حد استاندارد است.
- بررسی نشتی‌ها: هرگونه نشتی از رادیاتور، شلنگ‌ها یا پمپ آب باید سریعاً رفع شود.
- تعویض به‌موقع ضدیخ: ضدیخ نه‌تنها از یخ‌زدگی بلکه از جوش‌آوردن موتور هم جلوگیری می‌کند و بهتر است هر دو سال یک‌بار تعویض شود.
۲. اطمینان از عملکرد صحیح فن و ترموستات
- اطمینان از عملکرد فن رادیاتور: اگر فن رادیاتور درست کار نکند، گرما به‌درستی دفع نمی‌شود.
- بررسی ترموستات: خرابی ترموستات باعث می‌شود آب در سیستم خنک‌کاری خودرو گردش نکند و دمای موتور افزایش یابد.
۳. استفاده از روغن موتور مناسب
روغن مناسب به کاهش اصطکاک و خنک‌سازی موتور کمک می‌کند. برای خودروهای داخلی بهتر است از روغن سنتتیک یا نیمه‌سنتتیک استفاده کنید.
۴. رانندگی صحیح و ایمن
- از رانندگی پرفشار و شتاب‌گیری‌های ناگهانی پرهیز کنید، زیرا این کار باعث افزایش سریع دمای موتور می‌شود.
- در سربالایی‌های طولانی، دور موتور را کنترل کنید تا فشار زیادی به موتور وارد نشود.
راهکارهای کاهش دمای موتور در ترافیک‌های سنگین
اگر در ترافیک گیر کردید و دمای موتور در حال افزایش بود، کارهای زیر را به‌ترتیب انجام دهید. سپس هرچه زودتر خودرو را به تعمیرگاه یا نمایندگی معتبر تعمیر خودرو برسانید.
- کولر را خاموش کنید تا فشار کمتری به موتور بیاید.
- در صورت امکان، دنده را در حالت خلاص قرار دهید تا دور موتور پایین‌تر بیاید.
- اگر چراغ دمای موتور قرمز شد، خودرو را در مکانی مطمئن متوقف کنید و اجازه دهید خنک شود.
چگونه از جوش آوردن موتور خودرو جلوگیری کنیم؟
جوش‌آوردن خودرو به‌خصوص در فصل‌های گرم سال، مشکل رایجی است. برای جلوگیری از جوش‌آوردن موتور خودرو بهتر است به‌طور منظم سیستم خنک‌کننده را بررسی کنید و از سلامت قطعات آن مطمئن شوید.
پیشنهاد می‌کنیم در فصل تابستان، سطح مایع خنک‌کننده را بیشتر چک کنید و اگر احساس کردید دمای موتور بالا می‌رود، پیش از خاموش‌کردن خودرو، اجازه دهید ماشین برای مدتی درجا کار کند تا دما کمی کاهش یابد.
سؤالات متداول
۱. چرا موتور خودرو در ترافیک سنگین داغ می‌شود؟
در ترافیک سنگین، به‌دلیل کاهش جریان هوا از میان پره‌های رادیاتور و افزایش بار موتور، دمای موتور بیشتر از حد معمول بالا می‌رود.
۲. چگونه می‌توان از جوش آوردن موتور خودرو جلوگیری کرد؟
با بررسی منظم مایع خنک‌کننده، اطمینان از سلامت فن رادیاتور و استفاده از روغن موتور مناسب، می‌توانید از جوش آوردن موتور پیشگیری کنید.
۳ .اگر موتور خودرو در حین رانندگی جوش آورد، چه باید کرد؟
ابتدا کولر را خاموش کرده، خودرو را در مکان امنی متوقف کنید و اجازه دهید موتور خنک شود. هرگز درب رادیاتور را بلافاصله باز نکنید.
۴. مایع خنک‌کننده خودرو چند وقت یک‌بار باید تعویض شود؟
به‌طور معمول، مایع خنک‌کننده هر ۲ سال یک‌بار یا طبق دستورالعمل کارخانه سازنده خودرو باید تعویض شود.
سخن آخر
نگهداری صحیح از سیستم خنک‌کننده و رانندگی هوشمندانه، بهترین راه برای جلوگیری از داغ شدن موتور است. با رعایت این نکات، می‌توانید از آسیب‌های جدی به موتور خودرو پیشگیری کنید و از رانندگی ایمن و بدون دردسر لذت ببرید.
آیا ماشین شما تا‌به‌حال جوش آورده است؟ برای کاهش دمای موتور چه کرده‌اید؟ در بخش نظرات همین مطلب آماده خواندن تجربیات شما هستیم!