شاید قبلا واژه فیس لیفت را شنیده باشید. فیس لیفت در علم پزشکی به روش‌های برطرف کردن چین‌وچروک‌های صورت اشاره دارد، اما وقتی درباره خودرو صحبت می‌کنیم، فیس لیفت اصطلاحی است که به انجام یک‌سری کارها از جمله اصلاحات در طراحی، تغییرات کوچک در ویژگی‌های داخلی یا ارتقای فنی خودرو برمی‌گردد. هدف آن چیست؟ حفظ جذابیت خودرو. در این مطلب درباره اینکه فیس لیفت خودرو چیست و چرا خودروسازان از این رویه استفاده می‌کنند صحبت می‌کنیم. در انتها به برخی از خودروهای ایرانی فیس لیفت شده هم اشاره‌ای خواهیم داشت.
فیس لیفت خودرو چیست؟
در گذشته‌های دور، هنگامی‌که خودرویی وارد بازار می‌شد، سال‌ها طول می‌کشید تا نسخه دیگری از آن وارد بازار شود. نسخه جدید تغییرات بسیار زیادی به خود می‌دید و درواقع با خودروی کاملا متفاوتی روبه‌رو بودیم که قابلیت‌های کاملا جدیدی داشت. اما این روزها خودروسازان ترجیح می‌دهند مجموعه‌ای از تغییرات کوچک را به ماشین اضافه کنند اما تقریبا زودبه‌زود این کار را انجام دهند. دلیلش این است که سرعت پیشرفت فناوری بسیار زیاد است و اگر بخواهیم ده‌ها سال از عمر یک خودرو بگذرد و هیچ تغییر کوچکی در قابلیت‌های آن صورت ندهیم، بازار را از دست داده‌ایم.
در فیس لیفت، ماشین جدید شباهت‌های بسیار زیادی به ماشین قبلی دارد و فقط یک متخصص واقعی می‌تواند در همان نگاه اول متوجه تفاوت‌های ظاهری بین خودروی قبل از فیس لیفت و نمونه بعد از آن شود.
تاریخچه‌ای مختصر از فیس لیفت
احتمالا مفهوم فیس لیفت را «فورد» برای اولین بار معرفی کرده است، یعنی همان زمانی که خودروهای فورد مدل تی را تولید می‌کرد. فورد مدل تی، تقریبا در طی ۱۹ سال تولیدش، به‌شکل مداوم در دوره‌های تقریبا معین به‌روزرسانی می‌شد. به همین دلیل است که مدل ۱۹۲۷ فورد از مدل اصلی آن که در سال ۱۹۰۸ تولید شد متفاوت است.
تا دهه ۱۹۵۰ میلادی سایر خودروسازان آمریکایی هم با دنبال‌کردن شیوه فورد، سالانه تغییراتی کوچک در خودروهای ساخت خودشان اعمال می‌کردند. این تغییرات کوچک درواقع همان فیس لیفت امروزی خودمان است.
این روند هنوز هم ادامه دارد. به همین دلیل است که سن یک خودروی آمریکایی معمولا با سال مدل آن مشخص می‌شود، برخلاف انگلستان که در آنجا سن خودرو را با تاریخ ساخت یا ثبت آن اعلام می‌کنند.
چرا کارخانه‌ها از فیس لیفت خودرو استفاده می‌کنند؟
بیشتر تولیدکنندگان خودرو، هر شش تا هشت سال، نسل جدیدی از یک مدل خاص ماشین را روانه بازار می‌کنند. این طول عمر برای یک کالای مصرفی واقعا طولانی است. برای نمونه، اپل هر ۱۲ ماه یک‌بار یک آیفون جدید عرضه می‌کند و بسیاری از برندهای لوازم خانگی مثل یخچال یا ماشین لباسشویی خود را هر چند سال یک‌بار کاملا پیاده می‌کنند و دوباره تغییرات اساسی در آن ایجاد می‌کنند. به همین دلیل خودروسازان فیس لیفت را انجام می‌دهند تا در این دوره طولانی، خودرو جذابیت و تازگی‌اش را برای بازار از دست ندهد.
انجام فیس لیفت دلایل دیگر هم دارد. وقتی یک خودرو تولید می‌شود، سازنده آن ممکن است تصمیم بگیرد کاملا ویژگی‌های ظاهری خانواده این خودرو را (یعنی همان نشانه‌های اساسی که نشان می‌دهند این ماشین به فلان کارخانه متعلق است) تغییر دهد. بنابراین طراحی آن خودرو به نوعی بازسازی اساسی نیاز دارد تا به ماشین‌های جدید هم‌خانواده خودش شباهت پیدا کند.
دلیل دیگر این است که اگر خودروهای دیگری به بازار عرضه شوند که استانداردهای به‌روزتری از نظر فناوری یا کارآمدی ارائه کنند، خودروسازان بتوانند با معرفی فیس لیفت‌ها از قابلیت‌های جدید عقب نمانند.
حتما بخوانید: مقایسه چانگان CS35، هایما S5 و ام وی ام X33
انواع فیس لیفت
فیس لیفت به دو نوع مینور و ماژور و ری‌دیزاین تقسیم می‌شود. البته خودروی ریدیزاین‌شده به‌طور کامل با فیس لیفت متفاوت است.
-
فیس لیفت مینور
در این فیس لیفت تغییراتی که صورت می‌گیرد بسیار جزئی است. برای مثال، طراحی چراغ‌ها، سپر و جلوپنجره ممکن است تغییر کند.
-
فیس لیفت ماژور
در این فیس لیفت تغییراتی که صورت می‌گیرد فراتر از تغییرات جزئی است. در این موارد معمولا طراحی داخل کابین و ظاهر خودرو تغییرات چشم‌گیری خواهند داشت. ولی باز هم در پلتفرم خودرو هیچ تغییری داده نمی‌شود.
-
ری‌دیزاین
در ری‌دیزاین طراحی خودرو کاملا تغییر می‌کند و درواقع با ظاهر کاملا جدیدی از مدل اولیه روبه‌رو هستیم. در ری‌دیزاین ظاهر خودرو دوباره طراحی می‌شود، پلتفرم، شاسی، سیستم تعلیق، ترمزها، ویژگی‌ها، داخل کابین و حتی موتور جدید خواهد بود. درواقع در ری‌دیزاین با خودرویی پیشرفته‌تر روبه‌رو هستیم اما ایده پشت ساخت این خودروی جدید، همان ایده‌ای است که در مدل اولیه وجود داشته است.
فیس لیفت شامل کدام بخش‌های خودرو می‌شود؟
معمولا در فیس لیفت تغییراتی را در سپرها، چراغ‌ها و جلوپنجره ایجاد می‌کنند. ممکن است چرخ‌ها با طرح جدید عرضه شوند و یا رنگ‌های جدیدتری برای ماشین تعریف کنند.
تغییراتی که در قسمت‌های داخلی خودرو هم انجام می‌شود، معمولا به همان اندازه ساده است. برای مثال ممکن است تزئینات و تودوزی‌ها را عوض کنند، سیستم تهویه هوا را با طراحی جدید ارائه دهند یا برای ایجاد پیشرفتی چشمگیر تغییرات بزرگتری در آن صورت دهند. برای نمونه سیستم سرگرمی را با تعبیه صفحه‌نمایش بزرگتر ارتقا دهند که به یک بازنگری اساسی در کل داشبورد نیاز دارد.
گاهی فیس لیفت ممکن است شامل به‌روزرسانی موتور، گیربکس، سیستم کنترل شاسی و لوازم جانبی ایمنی آن باشد. مخصوصا اگر از زمان رونمایی خودرو، تغییرات عمده‌ای در قوانین مربوط به میزان آلایندگی و ایمنی صورت گرفته باشد.
حتما بخوانید: مقایسه ساندرو اتوماتیک، پژو ۲۰۷ اتوماتیک و تندر ال۹۰ اتوماتیک
آیا همه خودروسازان به‌شکل منظم فیس لیفت انجام می‌دهند؟
به جز آمریکا و برخی از کشورها، خودروسازان سایر نقاط دنیا، تمایل زیادی ندارند که با ترتیب منظمی خودروهایشان را لیفت کنند. برای مثال خودروهایی که در انگلیس فروخته می‌شوند، حداقل نیمی از چرخه عمرشان سپری می‌شود تا یک فیس لیفت دریافت کنند که معمولا سه یا چهار سال بعد از رونمایی از نسخه اولیه خودرو خواهد بود. برای نمونه می‌توانیم خودروی لکسوس ان‌ایکس را مثال بزنیم.
خودروهایی که بیش از شش یا هشت سال همچنان در خط تولید قرار دارند، ممکن است دو سه لیفت کامل در این مدت دریافت کنند. به‌عنوان مثال، میتسوبیشی ASX از سال ۲۰۱۰ که تولیدش آغاز شده است، تاکنون به چهارمین لیفت خود رسیده است.
به‌عنوان نمونه‌ای دیگر، مزدا ۶ را داریم که از دسامبر ۲۰۱۲ دو بار فیس لیفت شده است. یکی در سال ۲۰۱۶ و دیگری در سال ۲۰۱۸. در هر دو مورد اصلاحات قابل‌توجهی در داخل کابین انجام داده‌اند.
بااین‌حال این فقط یک قانون کلی است و تاریخ فیس لیفت به مدل آن بستگی دارد. برخی از خودروها در انگلستان به‌سختی در طی ده سال تولیدشان تغییراتی را به خود می‌بینند، درحالی‌که برخی دیگر مرتب به‌روزرسانی می‌شوند. یک نمونه دیگر، نیسان جی‌تی- آر است که از زمان عرضه‌اش در سال ۲۰۰۷ همچنان بدون تغییر باقی مانده است. بااین‌حال مدام اشکالات و نواقص کوچکی را که در آن پیدا می‌شود رفع می‌کنند. خوشبختانه دورانی که از فیس لیفت‌های عجله‌ای برای رفع نواقص بسیار بزرگ استفاده می‌کردند، دیگر سپری شده است.
از کجا بدانیم فیس لیفت یک خودرو نزدیک است؟
با توجه به توضیحاتی که گفتیم، اگر چند سال است که یک خودرو بدون هیچ به‌روزرسانی قابل‌توجهی در حال فروش است، احتمالا فیس لیفت آن نزدیک است.
وقتی نزدیک فیس لیفت می‌شود، از ۶ تا ۱۲ ماه طول می‌کشد تا به بازارهای مختلف برسد و در این مدت است که قیمت خودروی قبلی کمی کاهش می‌یابد، زیرا زیرا فروشندگان مشتاقانه می‌خواهند خودروهای موجود را به فروش برسانند و برای فیس لیفت سرمایه‌گذاری کنند.
هزینه فیس لیفت چقدر است؟
تغییرات ایجادشده در فیس لیفت معمولا در بخش‌هایی از خودرو صورت می‌گیرد که راحت‌تر تغییر می‌کنند، از جمله سپرها، چراغ‌ها و نظایر آن. بااین‌حال حتی تغییرات جزئی در سبک و مشخصات خودرو برای طراحی، پیاده‌سازی و بازاریابی هزینه می‌برد.
این هزینه باید تأمین شود. بنابراین فیس لیفت خودرو همیشه از خود آن گران‌تر است. هر چه تغییرات قابل‌توجه‌تر باشند، هزینه انجام فیس لیفت بالاتر است و افزایش قیمت نیز به همان نسبت بیشتر خواهد بود. فقط در موارد نادر ممکن است قیمت خودرو افزایش خاصی پیدا نکند.
حتما بخوانید: راهنمای جامع تشخیص رنگ خودرو و کارشناسی رنگ
کدام خودروها در ایران فیس لیفت شده‌اند؟
در ایران هم برخی از خودروها فیس لیفت شده‌اند. برای نمونه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱. سورن
سورن اولین فیس لیفت سمند به شمار می‌رود. در این فیس لیفت مینور، تنها تغییراتی در ظاهر از جمله چراغ‌ها، جلوپنجره و سپر صورت گرفت. خودِ سورن بعدها فیس لیفت شد و خودروی جدید را که سورن ELX نام دارد، با تغییرات چشمگیرتری ازجمله در ترمزها، پیشرانه و موتور به بازار عرضه کردند.
۲. دنا
دنا هم فیس لیفت دیگری از سمند است و خودِ دنا، فیس لیفتی با عنوان دنا پلاس دارد. متأسفانه دنا فیس لیفت موفقی نبود و با وجود تغییراتی که در طراحی ظاهر آن و حتی ترمزها و پیشرانه آن صورت گرفت، نتوانست از بسیاری جهات انتظارات را برآورده کند.
۳. دنا پلاس
دنا پلاس فیس لیفت دناست که دو سال بعد از ورود دنا به بازار، رونمایی شد. در دنا پلاس طراحی چراغ‌ها تغییر کرده است، جلوپنجره بزرگتر شده است و ظاهر کلی کمی تغییر کرده است.
۴. ساینا
ساینا فیس لیفت تیباست و فقط تغییراتی جزئی در طراحی ظاهری آن ازجمله چراغ‌های پشت و جلو، سپر، شیب درِ کاپوت و جلوپنجره آن صورت گرفته است. به جز آن، در داخل کابین هم شاهد تغییراتی در غربیلک فرمان، داشبورد و نظایر آن هستیم.
۵. رانا پلاس
رانا پلاس فیس لیفت رانا است که هشت سال بعد از رونمایی رانا به بازار معرفی شد. رانا پلاس تغییرات بیشتری نسبت به نسخه اولیه رانا داشت. این تغییرات روی جلوپنجره، چراغ‌ها، آینه‌ها، غربیلک فرمان و بسیاری از امکانات دیگر اعمال شده بود. به‌طورکلی در این فیس لیفت با امکانات بیشتری روبه‌رو هستیم.
آیا فیس لیفت‌های یک خودرو ارزش خریدن دارند؟
معمولا در بیشتر خودروهای خارجی، فیس لیفت خودرو حتی اگر تغییراتی جزئی در آنها صورت گرفته باشد، ارزش خریدن را دارد. دلیلش این است که فیس لیفت‌ها درواقع نسخه به‌روزشده و بهبودیافته نسخه قبلی هستند و بنابراین باید امکانات بیشتری در اختیار مصرف‌کننده قرار دهند. متأسفانه در بیشتر خودروهای ایرانی فیس لیفت‌ها با قیمت بسیار زیادی وارد بازار می‌شوند، بدون اینکه تغییرات معناداری در آنها صورت گرفته باشد. بنابراین با توجه به بهبود ناچیز در امکانات فیس لیفت‌ها و قیمت بالای آنها، شاید نتوان بیشتر فیس لیفت‌های خودروهای ایرانی را موفق دانست.
جمع‌بندی
فیس لیفت یک خودرو گاهی شامل تغییرات ساده‌ای در ویژگی‌ها و قابلیت‌های آن خودروست و گاهی تغییراتی چشمگیر را به خود می‌بیند. درواقع خودروی فیس لیفت تفاوت اساسی با خودروی قبلی ندارد، مگر آنکه طراحی مجدد شده باشد که در آن صورت هم ایده اولیه ساخت خودرو همچنان پابرجاست. اگر فیس لیفت خودرو با توجه به امکاناتی که ارائه می‌کند قیمت خوبی هم داشته باشد، ارزش خرید را دارد.
به‌نظر شما کدام خودروهای ایرانی بعد از فیس لیفت واقعا بهبود یافته و ارزشمندتر شده‌اند؟ لطفا در دیدگاه‌ها برایمان از تجربه خرید و رانندگی با فیس لیفتی که خریداری کرده‌اید، بنویسید.
با سلام
و تشکر از زحمات شما