چه زمانی باید لاستیک‌های موتورسیکلت را تعویض کنیم؟ چه عواملی عمر مفید تایرها را کاهش می‌دهد و استفاده از لاستیک‌های فرسوده چه خطراتی دارد؟ این‌ها سؤالاتی هستند که در این مطلب از کارنامه به آنها پاسخ خواهیم داد. با مطالعه این مطلب، نحوه اطلاع از تاریخ تولید و تاریخ انقضای لاستیک موتورسیکلت‌تان را هم یاد می‌گیرید؛ پس تا انتهای مطلب همراه‌مان بمانید.
نشانه‌های فرا رسیدن زمان تعویض لاستیک موتورسیکلت
همه می‌دانیم که بررسی و نگهداری منظم تایرهای موتورسیکلت برای رانندگی ایمن و عملکرد مناسب موتور بسیار مهم است. پس بیایید با علائمی که نشان‌دهنده زمان تعویض لاستیک موتورسیکلت هستند، شروع کنیم. این علائم شامل موارد زیر هستند:
۱. کم‌شدن عمق آج
عمق آج را با استفاده از عمق‌سنج آج بررسی کنید. درصورتی‌که عمق آج به حداقل عمق توصیه‌شده رسیده باشد، زمان تعویض لاستیک‌های موتورسیکلت رسیده است. به‌طور معمول، حداقل عمق آج استاندارد ۱-۲ میلی‌متر است. بیشتر تایرها یک نشانگر ساییدگی دارند که به‌صورت یک فرورفتگی کوچک در داخل شیارهای تایر است. هر وقت این فرورفتگی با سطح لاستیک هم‌راستا شد، باید تایر را تعویض کنید.
۲. ساییدگی ناهموار آج
ساییدگی ناهموار آج، می‌تواند نشان‌دهنده مشکلاتی در تراز، سیستم تعلیق یا فشار باد لاستیک باشد. در گام اول، باید این مشکلات را برطرف کنید. درصورتی‌که ناهمواری ساییدگی لاستیک قابل‌توجه است، لاستیک را تعویض کنید.
۳. ایجاد ترک یا برآمدگی در سطح لاستیک
دیواره‌های جانبی و سطح لاستیک موتورسیکلت را بررسی کنید و به‌دنبال نشانه‌های ترک، برآمدگی یا سایر آسیب‌دیدگی‌ها بگردید. این مشکلات می‌توانند یکپارچگی ساختاری تایر را تضعیف و ایمنی‌تان را تهدید کنند.
۴. کاهش مکرر فشار باد تایر
کاهش مکرر فشار هوای لاستیک می‌تواند نشان‌دهنده نشتی یا آسیبدیدگی تایر باشد. ابتدا، لاستیک را بررسی کنید و اگر پنچر شده است، آن را تعمیر کنید. اگر فشار باد لاستیک همچنان کم می‌شود، احتمالا زمان تعویض آن فرا رسیده است.
۵. لرزش موتورسیکلت یا مشکلات رانندگی
اگر در هنگام رانندگی متوجه لرزش یا مشکلی در موتورسیکلت خود شدید، ابتدا مشکلات فنی سیستم تعلیق را بررسی کنید. درصورتی‌که مشکل همچنان پابرجا بود، احتمالا لاستیک‌ها دیگر کشش و پایداری مناسبی ندارند و باید تعویض شوند.
۶. نمایان شدن سیم‌های داخل تایر
هروقت سیم‌های داخل لاستیک را دیدید، باید فورا به فکر تعویض لاستیک موتورسیکلت خود باشید. وقتی سیم‌های تایر بیرون می‌زنند، احتمال ترکیدن لاستیک در حین حرکت بسیار بالا می‌رود؛ به همین دلیل فوق‌العاده خطرآفرین است.
۷. هوازدگی و سخت شدن لاستیک
لاستیک‌ها به‌مرور زمان سفت می‌شوند؛ به‌خصوص اگر موتورسیکلت در فضای باز نگهداری شود یا برای مدتی طولانی در معرض نور خورشید باشد. لاستیک سفت‌شده، چسبندگی کمی دارد و ترمزگیری را با مشکل مواجه می‌کند. علاوه‌بر این، لاستیک‌های سفت‌شده مستعد ترکیدن هستند و می‌توانند خطرآفرین باشند.
تاریخ تولید و انقضای لاستیک موتورسیکلت
معمولاً تاریخ ساخت لاستیک موتورسیکلت روی آن نوشته می‌شود. این تاریخ تولید، اغلب به‌عنوان «کد DOT» یا «شماره شناسایی لاستیک» شناخته می‌شود. تاریخ تولید تایر، یک عدد چهار رقمی است که از سمت چپ، دو رقم اول نشان‌دهنده هفته تولید و دو رقم آخر نشان‌دهنده سال تولید لاستیک است.
برای مثال، به تصویر بالا نگاه کنید. عدد «۳۵۰۷» به این معنی است که تایر در هفته ۳۵ از سال ۲۰۰۷ تولید شده است. در برخی از تایرها، ممکن است اعدادی قبل از تاریخ تولید وجود داشته باشد، به همین دلیل می‌توانید چهار رقم آخر را به‌عنوان تاریخ تولید در نظر بگیرید.
عوامل مؤثر بر عمر مفید لاستیک موتورسیکلت
عمر لاستیک موتورسیکلت تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار دارد؛ ازجمله:
- کیفیت ساخت لاستیک: کیفیت مواد مورداستفاده در ساخت تایر و همچنین فرآیند ساخت، می‌تواند به‌طور قابل‌توجهی بر طول عمر تایر تأثیر بگذارد.
- نوع و ترکیب تایر: انواع مختلف تایرها (به‌عنوان مثال ورزشی، شهری و آفرود) ترکیبات لاستیکی متفاوتی دارند و برای شرایط خاصی بهینه شده‌اند. نوع تایر و ترکیبات سازنده آن می‌تواند بر میزان سایش و طول عمر لاستیک تأثیر بگذارد.
- سبک سواری: رانندگی تهاجمی، ترمزهای شَدید و مکرر و پیچیدن با سرعت بالا، میزان سایش لاستیک را بیشتر می‌کنند. رانندگی نرم و اصولی، طول عمر لاستیک را افزایش می‌دهد.
- شرایط جاده: جاده‌های ناهموار و چاله‌ها، لاستیک‌ها را سریع‌تر فرسوده می‌کنند و حتی ممکن است سبب پارگی یا بیرون زدن سیم‌های تایر شوند.
- آب و هوا: شرایط آب‌وهوایی نامساعد، قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض نور خورشید و عوامل محیطی مانند رطوبت یا دمای بسیار پایین، می‌تواند سبب خشک شدن یا کاهش مقاومت لاستیک شوند.
- نگهداری مناسب تایر: بررسی منظم فشار باد تایر، اطمینان از تراز مناسب چرخ‌ها و عملکرد مناسب اجزای سیستم تعلیق، می‌تواند به افزایش عمر لاستیک کمک کند. فشار نامناسب باد لاستیک منجر به سایش ناهموار و کاهش عمر لاستیک می‌شود.
خطرات استفاده از لاستیک فرسوده
استفاده از لاستیک‌های فرسوده هم ایمنی موتورسوار و هم عملکرد کلی موتورسیکلت را به خطر می‌اندازد. اصلی‌ترین مشکل تایرهای فرسوده، کم شدن کشش و چسبندگی آنها به‌علت کاهش عمق آج‌شان است. کاهش چسبندگی، خطر سُر خوردن موتور به‌ویژه هنگام دور زدن را افزایش می‌دهد و فاصله توقف (خط ترمز) در زمان ترمزگیری را زیاد می‌کند. چنین مشکلاتی به‌خصوص در زمان بارندگی و خیس بودن جاده، ایمنی سرنشین را به‌شدت تهدید می‌کند.
علاوه‌بر این، لاستیک‌های فرسوده به‌دلیل ضعیف شدن لاستیک و کاهش یکپارچگی ساختاری، بیشتر مستعد پنچری، بریدگی و ترکیدن هستند. ترکیدن لاستیک در سرعت‌های بالا می‌تواند عواقب فاجعه‌باری داشته باشد و باعث شود راننده کنترل موتورسیکلت را از دست بدهد که به‌طور بالقوه منجر به تصادف شدید خواهد شد.
سخن آخر
به پایان مطلب رسیدیم و سعی کردیم به همه سؤالات مهم درباره لاستیک موتورسیکلت و زمان تعویض آن پاسخ دهیم. همان‌طور که گفتیم، لاستیک‌های فرسوده به‌طور قابل‌توجهی خطر تصادف، جراحات و تلفات را افزایش می‌دهند. بنابراین توصیه می‌کنیم که به‌طور منظم علائم فرسودگی یا آسیبدیدگی لاستیک‌ها را بررسی و در صورت نیاز، آنها را با لاستیک‌های باکیفیت جایگزین کنید.