احتمالاً اصطلاح «کراس اوور» را شنیده‌اید و برایتان سؤال پیش آمده که خودروی کراس اوور چیست؟ امروزه، طراحی خودرو به‌سمت «ترکیب تمام ویژگی‌ها» رفته است؛ یعنی خودروهایی محبوب می‌شوند که تمام ویژگی‌های انواع خودروها را در کنار هم داشته باشند. یعنی مثلا هم ارتفاع و قدرت شاسی‌بلندها را داشته باشند، هم مصرف سوخت و قیمت پایین سدان‌ها. کراس اوورها دقیقا با این فلسفه طراحی شده‌اند. همراه‌مان بمانید؛ در این مطلب می‌خواهیم ببینیم خودروی کراس اوور دقیقا چیست و چه تفاوتی با شاسی‌بلندها دارد. همچنین، مزایا و معایب خودروهای کراس اوور و انواع کلاس‌های آن را هم بررسی کرده‌ایم.
عناوین این مطلب
خودروی کراس اوور چیست؟
کراس اوورها یا CUVها (crossover utility vehicle) چیزی بین سدان معمولی و SUV (شاسی‌بلند) هستند؛ یعنی ویژگی‌های هر دو نوع را دارند. طراحی این خودروها شبیه شاسی‌بلند‌هاست و معمولاً کوچکتر، راحت‌تر و قدرتمندتر از اکثر شاسی‌بلندها هستند؛ اما ظاهری درشت‌تر از سدان‌ها دارند. کراس‌اوورها برای رانندگی در مناطق روستایی بسیار مناسب‌اند؛ البته، عمدتاً برای استفاده شهری طراحی شده‌اند.
خودروهای شاسی‌بلند و کراس اوور، اغلب با یکدیگر اشتباه گرفته می‌شوند. گاهی مردم از اصطلاح شاسی‌بلند برای اشاره به کراس اوور استفاده می‌کنند. اما بهتر است بدانید که خودروهای کراس اوور با SUVها تفاوت دارند.
تفاوت شاسی‌بلند (SUV) و کراس اوور چیست؟
SUV مخفف عبارت «Sport Utility Vehicle» است و به شاسی‌بلندها اطلاق می‌شود. این خودروها اساساً برای رانندگی در شرایط و محیط‌های مختلف طراحی شده‌اند.
با بررسی SUVها متوجه می‌شوید که تقریبا از هر نظر می‌توانند خوب باشند؛ از سرعت و چابک بودن گرفته تا حمل مسافران زیاد و بارهای سنگین. اما محبوبیت SUVها تا حدودی کم بود؛ چراکه مصرف سوخت و هزینه نگهداری‌شان بالا بود. اصطلاح «کراس اوور» در تلاش برای اصلاح شهرتِ نه‌چندان خوبِ شاسی‌بلندها به‌وجود آمد.
خودروهای تمام SUV، عموماً بزرگتر از کراس اوورهای معمولی هستند و حجم و قدرت بیشتری هم دارند. اما تفاوت واقعی SUVها و کراس اوورها در پلتفرم آنهاست. خودروهای تمام SUV، پلتفرم «بدنه روی قاب» یا «شاسی نردبانی» (Body-on-Frame) دارند. یعنی بدنه اصلی و شاسی خودرو دو قطعه جدا هستند که به هم متصل شده‌اند. این روزها، این روش ساخت خودرو منسوخ شده است و عمدتا تنها در ساخت وسایل نقلیه سنگین و کامیون‌ها از آن استفاده می‌شود.
مشکل شاسی‌های نردبانی تکان‌های زیاد هنگام رانندگی، سنگین بودن و عملکرد ضعیف خودرو در پیچ‌هاست. اما در گذشته که خودروهای شاسی‌بلند به‌تازگی رایج شده بودند، تکان‌های خودرو هنگام سواری چندان مهم نبود. با ظهور کراس اوورها که ساختار پلتفرم یک‌پارچه (UniBody) دارند، نه‌تنها کیفیت سواری، بلکه هندلینگ خودرو هم بهتر شد. امروزه خودروسازان، معمولاً از ساختار پلتفرم یک‌پارچه برای ساخت خودرو بهره می‌گیرند، چراکه مزایایی از جمله فضای بهینه بار و سرنشین، اندازه کوچکتر و وزن کمتر دارد.
انواع کلاس‌های کراس اوور
کراس اوورها بسیار محبوب هستند، به این دلیل که در کلاس‌ها و اندازه‌های متفاوتی تولید می‌شوند. در ادامه، تمامی زیرکلاس‌های کراس اوورها را بررسی کرده‌ایم.
کلاس اول: کراس اوورهای سایز بزرگ
خودروهای این کلاس را به‌سختی می‌توان کراس اوور نامید. گاهی اصطلاح SUV به اشتباه برای این زیرکلاس کراس اوور به‌کار می‌رود.
در میان نمایندگان این زیرکلاس می‌توان به هیوندای پالیسید (Hyundai Palisade) اشاره کرد. این کراس اوور غول‌پیکر با ابعادی به طول ۴۹۸۱، عرض ۱۹۷۶ و ارتفاع ۱۷۵۰ میلی‌متر در پاییز ۲۰۱۸ معرفی شد و سه ردیف صندلی با ظرفیت ۸ سرنشین دارد.
کلاس دوم: کراس اوورهای متوسط
کراس اوورهای این دسته کمی کوچکتر هستند. معروف‌ترین و اصلی‌ترین کراس اوورهای زیرکلاس متوسط عبارتند از:
- کیا سورنتو نسل ۴. موتور این کراس اوور، ۴ سیلندر است که با جعبه دنده ۸سرعته اتوماتیک هماهنگ شده است.
- چری تیگو ۸. این خودرو ۷ نفره، پیشرانه ۱.۶ لیتری چهار سیلندر توربوشارژر دارد. گیربکس دوکلاچه و ۷سرعته اتوماتیک آن، می‌تواند شتاب قابل‌قبولی ارائه کند.
کلاس سوم: کراس اوورهای کامپکت (جمع‌وجور)
در میان نمایندگان کراس اوورهای کامپکت، گزینه‌های نسبتاً مقرون‌به‌صرفه‌ای یافت می‌شود. اکثر مدل‌های این دسته بر روی پلتفرم خودروهای کلاس C (خودروهای خانوادگی کوچک) یا کلاس B (خودروهای شهری کوچک) ساخته می‌شوند. ابعاد این خودروها در چارچوب استاندارد «کلاس گلف» قرار می‌گیرد. نمونه‌های این زیرکلاس عبارتند از:
- رنو کپچر (Captur): این خودروی فرانسوی، کوچک‌ترین کراس اوور خط تولید رنو و یکی از محبوب‌ترین مدل‌های این شرکت است. رنو کپچر از پلت‌فرمی مشابه هاچ‌بک رنو کلیو (Clio) استفاده می‌کند، اما سیستم تعلیق بهتر و فضای بیشتری دارد.
- تویوتا راو ۴: این خودرو یکی از اولین کراس اوورهای بازار بود و با موتور چهار سیلندر و دیفرانسیل متحرک جلو یا تمام چرخ عرضه می‌شود. تویوتا راو۴ برای خانواده‌های کوچک مناسب است و با هوندا CR-V، نیسان روگ، سوبارو فارستر و فورد اسکیپ در رقابت است.
- نیسان قشقایی: این خودرو با پنج درب و پنج سرنشین، آغازگر راه جذابیت کراس اوورها بود. پس از گذشت سال‌ها، قشقایی، همچنان محبوب است و فضای خوب و راحتی را به ارمغان می‌آورد.
- مزدا CX-5: این کراس اوور کامپکت ظاهر بسیار شیکی دارد و از یک جفت موتور بنزینی ۲.۰ و ۲.۵ لیتری چهار سیلندر با تکنولوژی بالا و مناسب آنرود پشتیبانی می‌کند و با خودروهایی مانند تویوتا RAV4 و سوبارو فورستر در رقابت است. مزدا CX-5 در دو و چهار چرخ متحرک عرضه می‌شود.
- نیسان جوک: این کراس اوور کامپکت، چهار چرخ محرک و طراحی بسیار جسورانه‌ای دارد. کیفیت ساخت آن مناسب است و قابلیت‌های تنظیم بسیاری دارد که به شما کمک می‌کند هنگام رانندگی راحت باشید. نیسان جوک دونوع موتور دارد: موتور ۱.۰ لیتری توربوشارژ سه سیلندر بنزینی و ۱.۶ لیتری هیبریدی تنفس طبیعی. نوع اول با گیربکس شش‌سرعته دستی یا اتوماتیک دوکلاچه عرضه می‌شود، درحالی‌که مدل هیبریدی تنها با گیربکس CVT در دسترس است.
- سانگ‌یانگ تیوولی: تیوولی با موتور ۱.۵ لیتری توربوشارژ تزریق مستقیم بنزینی عرضه می‌شود. این خودرو بر روی یک قاب مونوکوک با استفاده از فولاد با استحکام بالا ساخته شده است که ایمنی فوق‌العاده‌ای را برای مسافران داخل کابین فراهم می‌کند.
- تویوتا C-HR: این خودروی هیبریدی سیستم تمام چرخ متحرک دارد و رانندگی لذت‌بخشی را در جاده‌های پرپیچ‌وخم ارائه می‌دهد. این خودرو نسبت به بسیاری از SUVهای کلاس خود جذاب‌تر است، اما سواری آن به‌اندازه سئات آتکا (SEAT Ateca) لذت‌بخش نیست.
- Vauxhall Mokka: این خودرو براساس پلتفرم کوچک کورسا هاچ‌بک ساخته شده، اما از آن بزرگتر است. صندلی این کراس اوور راحت است و با داشتن آینه‌ها و پنجره‌های بزرگ، به همه طرف دید خوبی دارد.
- سئات آتکا (SEAT Ateca): این خودرو پنج درب و پنج صندلی دارد و فضای مناسبی در کابین و صندوق عقب ارائه می‌دهد. می‌توان صندلی‌ها را به‌صورتی کاملا منعطف با هر زاویه‌ای تنظیم کرد. علاوه‌بر این، فرمان را می‌توان برای ارتفاع و دسترسی بهتر، متناسب با جثه راننده تغییر داد.
کلاس چهارم: کراس اوور مینی یا ساب‌کامپکت
خودروهای این کلاس بیشتر شبیه خودروهای آنرود با قدرت بیشتر هستند. «کیا سول نسل دوم« نمونه‌ای از این زیرکلاس است که درباره آن نظرات مختلفی وجود دارد؛ برخی آن را «هاچ‌بک» می‌دانند، برای برخی دیگر یک «خودروی جمع‌وجور» است و سازنده آن را «کراس اوور» معرفی کرده است. کیا سول نسل دوم، پیشرانهای ۴ سیلندره با گیربکس ۶ سرعته دستی یا CVT دارد.
مزیت خودروهای کراس اوور چیست؟
۲. تنوع در مدل‌ها
در ابتدا کراس اوورهای مشابه شاسی‌بلندها به شهرت رسیدند، زیرا بسیار مقرون‌به‌صرفه‌تر از خودروهای تمامSUV بودند. با گذشت زمان، موج بعدی کراس اوورها با استایلی متفاوت به بازار عرضه شدند. این کراس اوورها فرمی شبیه خودروهای معمولی اما کاربردهای بیشتری داشتند. همین مسئله باعث شد که مشتریان بیشتری به‌سمت کراس اوور هجوم بیاورند، چون ظاهر زیباتری داشتند و مانند مینی‌ون نبودند.
هوندا CR-V و تویوتا RAV-4 جزء نمونه‌های قدیمی کراس اوورها هستند که طراحی شیک و آپشن‌های خوبی دارند. علاوه‌بر این، دست طراحان و خودروسازان برای خلاقیت در ساخت کراس اوورها به‌نسبت باز است. همین ویژگی باعث خلق نتایج جالبی مانند Mini Countryman و سوزوکی SX4 شد.
۲. فضای بیشتر داخل کابین برای سرنشینان و بار
رانندگی با کراس اوورها همانند خودروهای سدان است، فقط ارتفاع بیشتری از زمین دارید. یکی دیگر از ویژگی‌های محبوب کراس اوور این است که بین هندلینگ خودرو و فضای سرنشین تعادل برقرار کرده است.
کراس اوورها برای مسافران و بار فضای کافی دارند. حتی کراس اوورهای جمع‌وجور هم برای خانواده‌های چهارنفره گزینه بسیار مناسبی هستند. مدل فول‌سایز آن، مانند هوندا پایلوت و هیوندای پالیسید، سه ردیف صندلی دارند و برای هفت سرنشین مناسب‌اند.
۳. قیمت کمتر از شاسی‌بلندها
بخش خودروهای کراس اوور، یکی از رقابتی‌ترین بازارها در صنعت خودرو است. شما نه‌تنها برندها و مدل‌های زیادی برای انتخاب دارید، بلکه قیمتشان هم رقابتی است و چندان تفاوتی با سدان‌های مدرن ندارد.
ازآنجاکه هزینه تولید کراس اوورها چندان بالا نیست، شرکت‌های خودروسازی می‌توانند قیمتها را پایین نگه دارند. به‌علاوه، تنوع مدل‌ها باعث شده که قیمتها رقابتی باشد و این خود موهبتی برای مصرف‌کنندگان است.
۴. مصرف سوخت بهتر نسبت به شاسی‌بلندها
طبیعتاً خودروهای کراس اوور از نظر مصرف سوخت، نسبت به شاسی‌بلندها بهینه‌ترند. اگر اغلب به سفرهای جاده‌ای طولانی می‌روید و می‌خواهید کمی پول پس‌انداز کنید، خرید کراس اوور نسب به شاسی‌بلند برای شما بهتر خواهد بود. با وجود فریم بزرگ و لاستیک‌های ۴×۴، این خودروها با موتورهایی کوچکتر از خودروهای شاسی‌بلند کار می‌کنند.
خودروهای کراس اوور، سواری راحتی دارند و هندلینگ آنها ساده است. این نوع خودروها، معمولاً با موتورهای کوچکتر از SUVهای کامل و طراحی آیرودینامیک‌تر، نسبت به پسرعموهای SUV خود مصرف سوخت کمتری دارند. به‌عنوان مثال، تویوتا RAV4 2022 با مصرف سوخت عالی در کلاس امتیاز مایل بر گالن (mpg)، رتبه ۲۷ شهری و ۳۵ بزرگراهی دارد.
۵. کنترل بیشتر روی چرخ‌ها
اکثر کراس اوورها دیفرانسیل جلو هستند، اما برخی از مدل‌ها سیستم چهار چرخ متحرک دارند. سیستم چهار چرخ متحرک، به شما امکان می‌دهد در هنگام رانندگی کنترل بیشتری روی چرخ‌ها داشته باشید. این ویژگی عمدتاً برای افرادی که به‌طور منظم در جاده هستند یا در مناطق روستایی زندگی می‌کنند، بسیار مناسب است.
۶. ارتفاع بیشتر و رانندگی آسان‌تر در ترافیک
رانندگی با کراس اوورها ساده است؛ اما چرا؟ چون ویژگی‌هایی دارند که هدایت خودرو را در ترافیک بسیار ساده‌تر می‌کند. برای نمونه، خودروهای کراس اوور، فریم بزرگ و ارتفاع قابل‌توجهی دارند. این ارتفاع باعث می‌شود که راننده، جاده روبه‌روی خود را بسیار راحت‌تر ببیند و درنتیجه هدایت خودرو برایش ساده‌تر باشد.
معایب خودروهای کراس اوور
کراس اوورها به‌عنوان «خودروی خانوادگی» عالی هستند و قرار بود بهترین‌های هر دو جهان خودروهای شاسی‌بلند و سدان را ارائه دهند. اما به‌هرحال محدودیت‌ها و معایبی هم دارند؛ مثلا:
۱. مناسبِ آفرود نیستند
اگرچه کراس اوورها شبیه شاسی‌بلندهای سنتی به نظر می‌رسند، اما عملکردشان در آفرود به‌اندازه شاسی‌بلندها خوب نیست. این محدودیت به‌خاطر معماری یک‌پارچه (unibody) آنهاست. برخی از کراس اوورها با چهار چرخ متحرک عرضه می‌شوند، ولی اکثرشان فقط دیفرانسیل جلو هستند.
۲. قدرت‌شان از شاسی‌بلندها کمتر است
بزرگترین نقطه ضعف کراس اوورها این است که به‌اندازه شاسی‌بلندهای استاندارد، قدرتمند نیستند. شاسی‌بلندهای معمولی برای کارهای سنگین هم مناسب‌اند؛ اما کراس اوورها با اینکه گزینه خوبی برای سرمایه گذاری هستند، از نظر قدرت نمی‌توانند با شاسی‌بلندها برابری کنند.
۳. مصرف سوخت‌شان از سدان‌ها و هاچ‌بک‌ها بیشتر است
موتور کراس اوورها در مقایسه با هاچ‌بک‌ها و سدان‌ها بزرگتر است؛ درنتیجه هزینه‌های جاری‌شان در مقایسه با خودروهای کوچکتر، بیشتر است.
بهترین کراس اوورهای بازار ایران
۱. MVM X22
کراس اوورهای MVM در مدل‌های دنده‌ای و اتوماتیک عرضه شده‌اند. مدل MVM X22 دنده‌ای، پیشرانهای ۱.۵ لیتری دارد که مناسب استفاده شهری است. ظاهر جذاب و گیربکس خوبش، باعث شده به‌خوبی از این خودرو استقبال شود. MVM X22 pro دیگر کراس‌اوور بازار ایران و فیس لیفت نسخه قبلی، بسیار شکیل‌تر است و به ترمز پارک برقی مجهز است.
۲. جک S3
این کراس اوور ظاهر چندان جذابی ندارد اما کابین خوبی دارد. از آنجایی‌که حجم و قدرت پیشرانه جک S3 چندان بالا نیست، برای سفرهای جاده‌ای و هیجان‌انگیز خیلی مناسب نیست.
۳. هایما S5
گیربکس این کراس‌اوور ۶ سرعته اتوماتیک است و پیشرانهای ۱.۵ لیتری توربو با قدرت تولید ۱۶۱ اسب بخار دارد. با بهینه‌سازی‌ای که روی آپشن‌ها و فضای کابین هایما S5 انجام شده، این خودرو توانسته است از رقبای خود پیشی بگیرد.
۴. پژو ۲۰۰۸
پژو ۲۰۰۸ عملکرد فنی بسیار خوبی دارد و با داشتن پیشرانه ۱.۶ لیتری توربو و گیربکس ۶ سرعته اتوماتیک، به کراس‌اوور پرشتابی تبدیل شده است که می‌تواند نظر خریداران را جذب کند.
۵. KMC K7
پیشرانه KMC K7 همان پیشرانه جک S5 است. این کراس‌اوور چینی به گیربکس شش سرعته دوکلاچه مجهز است و قابلیت آفرود ندارد. مصرف سوخت آن هم حدود ۸.۶ لیتر در صد کیلومتر است.
۶. فونیکس تیگو ۷ پرو
کراس اوور فونیکس تیگو ۷ پرو به موتور ۱.۵ لیتری توربو مجهز است که با تغییر در برنامه‌ریزی ECU، قدرتش نسبت به مدل‌های قبلی بیشتر شده است. گیربکس دوبل کلاچ خشک تیگو ۷ باعث شده است این کراس اوور سازگاری چندانی با ترافیک سنگین نداشته باشد.
۷. فیدلیتی
موتور توربوشارژ فیدلیتی همان موتوری است که در خانواده چری آریزو و چری تیگو استفاده شده است. در جدیدترین مدل‌های این کراس اوور، گیربکس دوکلاچه «تر» به‌کار رفته است. یعنی صفحات کلاچ در روغن غوطه‌ورند و عملکرد بسیار خوبی دارند. این خودرو در ۲ نسخه ۵ نفره (تیپ ۱) و ۷ نفره (تیپ ۲) عرضه می‌شود.
۸. دیگنیتی
این خودرو به پیشرانه ۱.۵ لیتری توربو شارژ و جعبه دنده اتوماتیک مجهز است. میزان مصرف سوخت آن در شرایط شهری حدود ۵ لیتر و در جاده حدود ۷ لیتر است.
سخن آخر
امیدواریم که توانسته باشیم به سؤالات شما درباره کراس اوور و موضوعات مرتبط با آن پاسخ داده باشیم. اینکه انتخاب شما خودروی شاسی‌بلند باشد یا کراس اوور، بستگی به نیازتان دارد. SUV کامل، بهترین انتخاب شما خواهد بود اگر نیاز به فضای زیاد و ظرفیت بکسل دارید. در غیر این صورت، کراس اوور از نظر فضا و قابلیت بکسل برای افرادی که نیازهای متوسطی دارند، مناسب خواهد بود. به‌هرحال، گزینه‌های زیادی دارید که می‌توانید از میان آنها بهترین گزینه را بنا به نیاز خود و خانواده‌تان انتخاب کنید.