رانندگی‌کردن و یادگرفتن مهارت‌های مختلف آن یک طرف است و توجه‌کردن به کارکرد و ایمنی بخش‌های مختلف خودرو هم یک طرف. یعنی اگر بناست که پا به دنیای رانندگان بگذارید، باید علاوه بر اینکه رانندگی‌کردن را خوب یاد می‌گیرید، نکاتی درباره ایمنی و قطعات خودرو هم بدانید. مثلا برخی از نقص‌ها و مشکلاتی که در خودرو به‌وجود می‌آیند، امکان رقم‌زدن حوادث به‌شدت ناگوار را به همراه دارند. اگر با این دسته از نقوص و ایرادها آشنا باشید از دچارشدن به حوادثی که جان و سرمایه‌تان را تهدید می‌کنند در امان خواهید ماند. در ادامه این مقاله می‌خواهیم از ۱۰ نقص در خودرو بگوییم که اگر آنها را نادیده بگیرید یا تلاشی برای رفع‌شان به خرج ندهید، حوادثی فاجعه‌بار به همراه خواهند داشت. پس دقت کنید که بحث، بحثِ خیلی مهمی است.
۱. داغ‌شدن موتور خودرو
اگر رانندگی می‌کنید، بهتر است که ارتباط‌تان با خودرو را از حد تماس با گاز-کلاچ-ترمز- دنده و فرمان کمی بیشتر کنید. با خودرو معاشرت‌های بیشتری داشته باشید تا در صورت وجود ایرادات احتمالی و نقص در عملکرد، زودتر متوجه قضایا شوید و کاری برای پیشگیری از مشکلات انجام بدهید. مثلا هر چند وقت، یک‌بار به موتور سری بزنید و ببینید که اوضاعش به چه ترتیب است. اگر موتور خودرویتان بیش از حد داغ می‌شود، احتمال وقوع عواقب منفی به‌دنبال آن زیاد است. عواقب منفی مثل چی؟ امکان دارد که مایعات و سیالات خودرو دمای بسیار زیادی پیدا کنند و روی موتور یا سیستم اگزوز سرریز شوند. روغن‌ها و کولانت با دمای بسیار زیاد از جمله مایعاتی هستند که می‌توانند به چنین مسیری وارد و مشتعل شوند.
۲. فرسودگی کلاچ
بویی را در خودرو احساس می‌کنید؟ بویی که ابتدا به نظر می‌رسد از بیرون خودرو به درون می‌آید و سعی دارید که نادیده‌اش بگیرید؟ هر چه پیش‌تر می‌روید، همچنان بویی شبیه لاستیک‌سوخته رهایتان نمی‌کند؟ بله! متاسفانه دچار فرسودگی کلاچ شده‌اید. باید بدانید که عملکرد کلاچ وابسته به فرایند اصطکاک است. باید طوری با کلاچ رفتار کنید که نه به موتور فشار بیاید و نه سرنشینان اذیت شوند. یعنی نه کلاچ را به‌شدت فشار بدهید و نه حرکتی آرام و غیرعادی داشته باشید. زمانی که فشار بر کلاچ به‌شدت آرام است و در مقابل، پا را روی پدال گاز زیاد فشار می‌دهید، در حال تخریب و مسهتلک‌کردن کلاچ و ایجاد اختلال در فرایند اصطکاک آن هستید. کلاچ هم مانند سنباده است، اگر حالتی صاف پیدا کند دیگر فرایند ایجاد اصطکاک به‌درستی شکل نمی‌گیرد. تخریب و فرسودگی کلاچ همان است و بلندشدن بوی سوختگی از آن هم همان. سعی کنید که ضمن استفاده درست از این قطعه خودرو، حواستان به فرسودگی و بوی ناشی از آن و اقدام برای تعویض جمع باشد. در غیر این‌صورت در حین رانندگی، کار دست خودتان و سایر سرنشینان خواهید داد. بد نیست نگاهی هم به مقاله زمان تعویض صفحه کلاچ بیاندازید تا با فرآیند آن بیشتر آشنا شوید.
۳. کمبود روغن
زمانی که روغن‌کاری در خودرو متوقف می‌شود، موتور هم به اصطلاح خودمانی هَنگ می‌کند. نبود روغن موتور کافی یا فشار روغنی باعث تماس قطعات موتور با هم و ایجاد اختلال و توقف در عمکرد موتور می‌شود. متاسفانه باید بدانید که هیچ راهی برای تعمیر موتوری که از این راه تخریب و متوقف شده هم وجود ندارد. چاره چیست؟ جایگزین‌کردن موتور با موتوری دست‌دوم یا مشابه. موتور قبلی را هم باید روانه سطل زباله کنید. به‌همین سادگی و به همین دردناکی. پس کمبود روغن موتور و فشار روغنی را در نظر داشته باشید و به آن توجه کنید؛ یعنی زمانی که چراغ روغن موتور روشن می‌شود، قضیه را پشت گوش نیاندازید و پیگیری‌های لازم را داشته باشید.
فشار روغنی که در سیستم روغن‌کاری خودرو به‌وجود می‌آید، باعث می‌شود که روغن بر مقاومت خطوط انتقال خودرو فائق شود و قطعات را روغن‌کاری کند. حالا اگر فشار روغن کم شود، یعنی روغن کافی در سیستم نیست و موتور دیر یا زود دچار مشکل می‌شود. پس حواستان به کمبود روغن موتور خودرو باشد. مقاله تعویض روغن موتور را هم بخوانید تا با فرآیند آن بهتر آشنا شوید.
حتما بخوانید: علل روشن نشدن ماشین در هوای سرد و نحوه روشن کردن آن
۴. هیدرولاک‌شدن موتور
آب باعث شکل‌گیری روستاها و تمدن و هزار و یک‌چیز مطلوب و مساعد در دنیا بوده و هست. اما نفوذ و رسوخ آن، همیشه نتایج خوبی به همراه ندارد. برای مثال، ورود آب به داخل سیلندر موتور می‌تواند مشکلات جبران‌ناپذیری به‌وجود بیاورد. به‌طور معمول، سیلندر موتور حاوی قطرات سوخت و هواست. هوا قابلیت فشرده‌سازی دارد، پس زمانی که از طریق پیستون‌ها فشرده می‌شود، فشار بالا می‌رود. اما آب را نمی‌توان فشرده و متراکم کرد. پس اگر پیستون تلاش کند که آب موجود در سیلندر را فشرده کند، همه قطعات مرتبط با پیستون که گران‌قیمت هم هستند، تخریب می‌شوند. در چنین شرایطی اصطلاحا موتور هیدرولاک می‌شود و آسیب‌هایی جدی برایش به‌وجود می‌آید.
۵. بدقلق‌شدن فرمان
در این بخش می‌خواهیم حواستان را به یکی از مهم‌ترین نقص‌های خودرو جلب و جمع کنیم: بدقلق‌شدن فرمان. اگر فرمان خودرو سفت شده، هرز حرکت می‌کند یا صداهای عجیبی از آن به گوش می‌رسد، حتما و قطعا باید موضوع را پیگیری کنید. فرمان خودرو با سیستم مکانیکی، هیدرولیکی و در خودروهای جدید، الکتریکی وسیله در ارتباط است. اگر این بخش به‌درستی کار نمی‌کند، شاید ریشه مشکل در هر یک از این سیستم‌های نام‌برده باشد. پس دقت کنید و سهل‌انگاری را کنار بگذارید و اگر فرمان‌دهی به فرمان از دست‌تان خارج شده، حتما قضیه را پیگیری نمایید. چون ممکن است که حوادثی تلخ و سخت برایتان رخ بدهد.
۶. خراب‌شدن تسمه‌تایم
تسمه‌تایم داخل موتور خودروهای احتراقی است و میل‌لنگ را به میل سوپاپ وصل می‌کند. اگر تسمه‌تایم خراب شود، سوپاپ‌ها و پیستون‌ها هم دچار مشکل خواهند شد و با هم برخورد می‌کنند. نتیجه اتفاقاتی که تخریب تسمه‌تایم به همراه دارد، مختل‌شدن عملکرد صحیح موتور است. اگر تسمه‌تایم پاره شود، معمولا صدایی شبیهِ قیژژ…قیژژ از کاپوت به گوشتان خواهد رسید. در واقع، چنین صدایی ناشی از برخورد سوپاپ‌ها با پیستون است. زمان‌بندی باز و بسته‌شدن پیستون‌ها که دچار اخلال شود، موتور هم کم می‌آورد و آسیب می‌بیند. پس حواستان به تسمه‌تایم باشد تا از افت قدرت موتور و عواقب دیگر آن در امان باشید. خواندن مقاله زمان تعویض تسمه تایم به شما کمک می‌کند که آن را در زمان مناسبش عوض کرده و از بروز چنین اتفاقاتی جلوگیری کنید.
حتما بخوانید: علائم خرابی گیربکس؛ ۱۱ نشانه وجود اختلال در گیربکس ماشین
۷. خارج‌شدن دود از اگزوز
به اگزوز هم دقت زیادی داشته باشید. خروج دود در رنگ‌های مختلف می‌تواند وجود مشکلاتی جدی و قابل‌پیگیری را نشان بدهد. خروج سه رنگ دود را جدی بگیرید:
- دود سیاه
- دود سفید
- دود آبی
دود سیاه به دلایل مختلفی ایجاد می‌شود. پس حتما با مشاهده آن، باید پیگیری‌های لازم را انجام بدهید و به کارشناس مراجعه کنید. مثلا از جمله مشکلاتی که دود سیاه وجودشان را خبر می‌دهد، می‌توان به گرفتگی فیلتر هوا یا لوله‌های ورود و خروج هوا اشاره کرد. مخلوط‌شدن سوخت و هوا به شکلی نادرست در محفظه احتراق هم می‌تواند باعث تشکیل دود سیاه و خروجش از اگزوز شود. دلایل دیگری هم هست که نیاز به پیگیری جدی دارد.
دود سفید همیشه نشان از پیام صلحی از سوی قبایل سرخ‌پوستی نیست. در بحث خودرو، خروج چنین دودی می‌تواند نشان از مشکلاتی جدی باشد؛ وجود این دود یعنی مایع خنک‌کننده وارد محفظه احتراق شده و می‌سوزد.
دود آبی چه چیزی را نشان می‌دهد؟ این یعنی روغن موتور داخل سیلندر می‌سوزد. کاری نداریم که استقلالی هستید یا پرسپولیسی؛ در هر حال، جدی‌نگرفتن دود آبی برایتان گران تمام می‌شود، چون در بعضی موارد موتور را کاملا خراب می‌کند. برای اینکه بیشتر با این مشکل آشنا شوید نگاهی به مقاله انواع رنگ دود اگزوز بیاندازید.
۸. سوت‌کشیدن ترمز
اگر وقتی ترمز می‌کنید، لنت‌ها در جای مناسب قرار نگیرند یا لنت تمام شده باشد یا مشکل و آسیب دیگری در آن به وجود آمده باشد، صدایی از آن به گوشتان خواهد رسید که در واقع، زنگ خطری برای رسیدگی به اوضاع خودرویتان است. ترمز خودرو بسیار بسیار مهم است. اگر این قطعه دچار نقص باشد، ایمنی شما و سرنشینان دیگر به‌شدت به‌خطر می‌افتد. پس سوت‌کشیدن ترمز را بررسی و پیگیری کنید. بررسی دوره‌ای این قطعه از خودرو در صورتی که سوت نمی‌کشد هم ضروری است. یعنی حتما نباید صدای ترمز دربیاید که به آن توجه کنید. به شکل دوره‌ای آن را پیش متخصصان چک و بررسی نمایید تا خدای‌نکرده مشکلی پیش نیاید.
۹. نوسان نور چراغ‌ها
اگر نور چراغ‌های اصلی در هنگام شب و در زمانی که خودرو درجا کار می‌کند با نوسان روبه‌رو هستند، باید منتظر مشکلی اساسی در سیستم برق خودرو باشید. نوسان نور چراغ‌های خودرو در هنگام شتاب‌گیری هم نشانه خوبی نیست. جعبه فیوز را بررسی کنید و ببینید که مشکل از آنجاست یا خیر. اگر هم سردرنیاوردید یا کلا از برق خودرو چیزی نمی‌دانید، بهتر است که به سراغ تعمیرکاری حرفه‌ای بروید. این مشکل شوخی‌بردار نیست. اگر رسیدگی‌های لازم به مقوله نوسان نور چراغ‌ها صورت نگیرد، حتی امکان آتش‌سوزی در خودرو هم وجود خواهد داشت.
۱۰. وجود سروصدا یا لرزش
لرزش خودرو می‌تواند نشان از آسیب‌دیدگی کمک‌فنرها باشد. لرزیدن خودرو در کنار صداهایی که در هنگام عبور از دست‌اندازها می‌شنوید به شما به‌طور غیرمستقیم می‌گوید که باید به سمت تعمیرگاه روانه شوید. دلایل مختلفی می‌تواند موجبات سروصدا و لرزش در خودرو را فراهم کند: شاید مشکل از سیستم فرمان باشد. در هر حال، صدا و لرزش چیزهایی نیستند که به‌سادگی از کنارشان عبور کنید و آنها را به امان خدا بسپارید.
حتما بخوانید: علل استارت نخوردن ماشین و نحوه برطرف کردن آن
در آخر
مشکلاتی را که درباره خودرو مطرح شد، حتما جدی بگیرید و پیگیری‌های لازم را برایشان انجام بدهید. جدی‌گرفتن نشانه‌ها می‌تواند شما را سریع و زود به مشکلی برساند که رهاکردن آن به حال خودش، ممکن است عواقب بسیار وحشتناکی به‌دنبال داشته باشد. حتی اگر نقص‌هایی که مطرح شدند، منجر به مشکلات و حوادث مختلف نشوند و سلامتی و ایمنی‌تان را به‌خطر نیاندازند، می‌توانند هزینه‌هایی گزاف روی دست‌تان بگذارند؛ چیزی که هیچ‌کس از آن استقبال نمی‌کند. قبول دارید؟